مهندسی معدن در گرایش اکتشاف معدن به کشف معادن مختلف ، تعیین نوع و شکل مواد معدنی ، ارزیابی میزان ذخایر ، ارزیابی اقتصادی و تعیین روش استخراج آنها می پردازد. برای اکتشاف معدن از علوم دیگری از جمله علوم زمین شناسی،ریاضی و آمار بهره برداری می شود.
در اکتشاف با استفاده از دانش زمین آمار و شبیه سازهای رایانه ای شکل و حجم منابع داخل زمین مدلسازی می شوند. در گرایش اکتشاف معدن دانشجویان با مباحث حوزه های زمین شناسی معدنی، مکانیک سنگ، ژئوفیزیک و زمان شناسی ساختمانی آشنا می شوند.
اصول استخراج معدن، برداشت زمین‌شناسی، کانی‌شناسی توصیفی، سنگ‌شناسی ، کارتوگرافی و کاربرد عکس‌های هوایی، کانی‌شناسی نوری، مینرالوگرافی، زمین‌شناسی ایران، تجزیه مواد معدنی، ژئوفیزیک اکتشافی، حفاری اکتشافی، چاه‌پیمایی، ژئوشیمی اکتشافی، ژئوتکنیک، آب‌های زیرزمینی، نقشه‌برداری معدنی، ارزیابی ذخایر معدنی دروس تخصصی گرایش اکتشاف معدن را تشکیل می دهند.