فشارخون بالا که از آن به عنوان مرگ خاموش یاد می‌شود از عوامل بسیار مهم بیماری‌های قلبی-عروقی به شمار می‌رود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی روان‌درمانی مثبت نگر و کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روانشناختی، همجوشی شناختی وخوددلسوزی افراد مبتلابه پرفشاری خون بالا انجام شد.
روش کار: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش¬آزمون- پس¬آزمون بود. جامعه آماری پژوهش بیماران مبتلا به فشارخون شهرستان مهدی شهر در سال 1398-99 بودند. نمونه¬ این پژوهش شامل 72 نفرمبتلا به فشارخون بودند که به‌صورت در دسترس و غیر تصادفی از میان زنانی که به مراکز خدمات جامع سلامت شهرستان مهدی‌شهر مراجعه کرده بودند، باتوجه به معیارهای ورود انتخاب شده و به‌صورت تصادفی ساده در گروه گواه و دو گروه آزمایش جایگزین شدند.
ابزارهای مورد استفاده شامل، مقیاس تشخیصی همجوشی شناختی گیلاندرز، پرسشنامه پریشانی روانشناختی فرم 10 کسلر و پرسشنامه خود دلسوزی بود و آموزش‌ها مطابق با دستورالعمل پروتکل آموزشی روان‌درمانی مثبت نگر رشید و سلیگمن (2006) و راهنمای برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی کابات زین (2013) انجام شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 و با استفاده از آزمون‌های تحلیل کوواریانس چندمتغیره MANCOVA و تک متغیره ANCOVA تحلیل شدند. می توانید این رساله دکتری در رشته روانشناسی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
بیماری‌های غيرواگير، مسئول بيش از 53% بار بیماری‌ها در سراسر جهان هستند و بيش از 76% كل بار بیماری‌ها در ايران به بیماری‌های غيرواگير اختصاص دارد (کوشا، نجمی، مهدوی هزاوه، مغیثی، قنبری مطلق، یار احمدی و همکاران، 1396). این بیماری‌ها عامل مرگ سالانه بيش از 41 ميليون در جهان هستند كه معادل 71 درصد از كل مرگ و میرجهان است (سازمان بهداشت جهانی،2019؛ چاچکی ، استینبریچر ، لوزاک ، پوجینا ، الکسووسکا ، بوک و همکاران، 2017).
در این میان پرفشاری خون عامل خطر اصلی بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته مغزی است (مضفریان، بنجامین ، گو ، آرنت ، بلاها ، کاشمن و همکاران، 2016). یکی از اهداف سازمان جهانی بهداشت در مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر، کاهش 25 درصدی شیوع پرفشاری خون تا سال 2025 است. بر اساس پيمايش ملي عوامل خطر بیماری‌های غيرواگير در سال 2016، حدود 30 درصد جمعيت بالاي 30 سال ايران مبتلا به هيپرتانسيون هستند كه بالغ بر 15 ميليون نفرمي باشد (جلالی نیا، کساییان، پیکری، مرادیان، قجریه سپنلو، قاسمیان و همکاران، 2017). عدم درمان به موقع پرفشاری خون موجب می‌شود خانواده‌ها بخش قابل توجهی از درآمد خود را برای بستری شدن در بیمارستان و درمان عوارض ناشی از فشار خون بالا صرف کنند (سازمان بهداشت جهانی، 2015).
از آنجایی که سلامت مفهومی است که مجموع عوامل زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی در آن تاثیرگذارند، بنابراین متخصصان جامعه شناسی و روانشناسی نیز علاوه بر تیم سلامت و سیاست گذاران بهداشتی به تحقیق در این حوزه علاقه مندند. همانگونه که اشاره شد با توجه به نقش عوامل روانشناختي و ژنتيكي در سبب شناسی این بیماری، در درمان پرفشاری خون از روش‌های دارويي و غير دارويي استفاده می‌شود. لذا با توجه به موارد ذکر شده در این پژوهش بر آنیم که به مقایسه دو نوع درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و روان درمانی مثبت نگر، و از میان عوامل روانشناختی مؤثر بر فشار خون، پریشانی روانشناختی، خوددلسوزی و همجوشی شناختی بپردازیم، باشد که نتایج این پژوهش بتواند گامی هرچند ناچیز در جهت کنترل بیماری پرفشاری خون بردارد.
فهرست مطالب
فصل اول کلیات تحقیق 1
1-1- مقدمه 2
1-2 بيان مسأله اساسي تحقيق 4
1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقيق 15
1-4 اهداف تحقیق 18
1-4-1 هدف اصلی (کلی) تحقیق: 18
1-4-2 اهداف فرعی (اختصاصی) تحقیق: 18
1- 5 فرضيههاي تحقیق: 18
1-6 تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی): 19
1-6-1 تعریف مفهومی بیماری فشارخون: 19
1-6-2 تعریف عملیاتی بیماری فشارخون: 20
1-6-3 تعریف مفهومی پریشانی روانشناختی: 20
1-6-4 تعریف عملیاتی پریشانی روانشناختی: 20
1-6-5 تعریف مفهومی همجوشی شناختی: 20
1-6-6 تعریف عملیاتی همجوشی شناختی: 20
1-6-7 تعریف مفهومی خوددلسوزی: 20
1-6-8 تعریف عملیاتی خوددلسوزی: 21
1-6-9 تعریف مفهومی روان درمانی مثبت نگر: 21
1-6-10 تعریف عملیاتی روان درمانی مثبت نگر: 21
1-6-11 تعریف مفهومی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی: 21
1-6-12 تعریف عملیاتی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی: 22
فصل دوم پیشینه پژوهش 23
2-1 دستگاه گردش خون و فشار خون 24
2-2 پر فشاری خون 24
2-2-1 درجه بندی فشارخون: 25
2-2-2 فشارخون بحراني يا بحران فشارخون 26
2-2-3 فشارخون بالاي سيستولي تنها (ايزوله) 26
2-2-4 فشارخون بالاي دياستولي تنها: 27
2-3 عوارض فشارخون 27
2-4 علائم و نشانه‌های پرفشاری خون 28
2-5 سبب شناسی پرفشاری خون 29
2-6 نقش عوامل مؤثر بر پرفشاری خون 29
2-6-1 نژاد و پرفشاری خون: 30
2-6-2 جنسیت و پرفشاری خون: 30
2-6-3 سابقه خانوادگی و پرفشاری خون: 30
2-6-4 شیوه زندگی و پرفشاری خون: 30
2-6-5 چاقی و اضافه وزن: 31
2-6-6 استعمال دخانیات و پرفشاری خون: 32
2-6-7 حساسیت عروقی و پرفشاری خون: 32
2-6-8 بیماری‌ها و پرفشاری خون: 33
2-7 راههاي پیشگیري و درمان پرفشاري خون 33
2-7-1 آموزش 33
2-7-2 درمان غير دارويي 34
2-7-3 درمان دارويي 34
2-8 پریشانی روانشناختی 35
2-8-1 مدل‌های پریشانی روانشناختی 38
2-8-1-1 مدل‌های شناختی 38
2-8-1-2 مدل رفتاری 39
2-8-1-3 مدل روان تحلیلگری 39
2-8-1-4 مدل بین فردی 39
2-8-1-5 مدل پزشکی 40
2-9 همجوشی شناختی 40
2-9-1 شاخص‌های همجوشی شناختی 43
2-9-2 همجوشی شناختی و اختلالات روانی 43
2-10 خوددلسوزی 45
2-10-1 تفاوت‌های میان خود دلسوزی و عزت نفس 47
2-10-2 مزایای خوددلسوزی 48
2-10-3 رویکردهای روانشناختی نزدیک به مفهوم خوددلسوزی 50
2-10-3-1 نظریه خود در رابطه: 50
2-10-3-2 روانشناسی انسانگرایانه: 50
2-10-3-3 تنظیم هیجانی: 51
2-10-4 مؤلفه‌های خود دلسوزی 52
2-10-4-1 خود مهربانی در مقابل خود قضاوتی 52
2-10-4-2 انسانیت مشترک در برابر انزوا 53
2-10-4-3 ذهن آگاهی در برابر همانندسازی 53
2-11 روان درمانی مثبت نگر 55
2-11-1 تاريخچه روانشناسي مثبت نگر 55
2-11-2 تعریف روان شناسی مثبت نگر 57
2-11-3 هدف روانشناسی مثبت نگر 58
2-11-4 ابعاد روانشناسی مثبت نگر 59
2-11-5 کاربردهای روانشناسی مثبت نگر 59
2-11-6 روان درمانی مثبت نگر 61
2-11-7 مفروضات و پایه‌های نظري 61
2-11-8 فرایند درمان 62
2-11-9 توانایی‌های منش 63
2-12 درمان‌های موج سوم شناختی رفتاری 64
2-13 ذهن آگاهی 66
2-13-1 مفهوم ذهن آگاهی 66
2-13-2 تاریخچه ذهن آگاهی 69
2-13-3 ویژگی‌های ذهن آگاهی 70
2-13-3-1 ویژگی‌های شناختی ذهن آگاهی 70
2-13-3-2 ویژگی‌های هیجانی ذهن آگاهی 72
2-13-4 درمان‌های مبتنی بر ذهن آگاهی 74
2-13-5 کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی 75
2-13-6 فنون کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی 78
2-14- پیشینه 81
2-14-1 پیشینه داخلی 81
2-14-2 پیشینه خارجی 90
2-15 جمع‌بندی ادبیات و پیشینه‌ی پژوهش 95
فصل سوم روش اجرای پژوهش 96
3-1 طرح کلی پژوهش 97
3-2- جامعه آماری 98
3-3-روش نمونه‌گیری و حجم نمونه 98
3-4- معیارهای ورود وخروج از پژوهش 98
3-4-1 معیارهای ورود به تحقیق حاضر عبارت‌اند از: 98
3-4-2 معیارهای خروج از این پژوهش عبارت‌اند از: 99
3-5-روش گرداوری داده‌ها 99
3-6-ابزار پژوهش 100
3-6-1- پرسشنامه پریشانی روانشناختی فرم 10 سؤالی (K- 10) (کسلر و همکاران، 2002) 100
3-6-3-پرسشنامه خود دلسوزي فرم بلند (SCS-LF): 102
3-7- پروتکل اجرایی 103
3-7-1-روان‌درمانی مثبت نگر 103
3-7-2-کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی 105
فصل چهارم تجزیه‌وتحلیل نتایج 106
4-1. آمار توصیفی 107
4-1-1 توصیف جمعیت شناختی نمونه‌های آماری 107
4-1-2. آمار توصیفی متغیرهای تحقیق 109
4-2. آزمون نرمال بودن متغیرها 113
4-3. آزمون فرضیه‌های تحقیق 117
جمع‌بندی 140
فصل پنجم بحث و نتیجه‌گیری 141
5-1. بحث و نتیجه گیری 142
۵-۲. محدودیت‌های پژوهش 160
۵-۳. پیشنهادات 160
۵-۳-۱. پیشنهادات پژوهشی 160
۵-۳-۲. پیشنهادات کاربردی 161
جمع بندی 162
منابع و مآخذ 164
پیوست‌ها 188