باتوجه به گسترش روز افزون استفاده از شبکه های تلویزیون ماهواره ای در ایران، این پژوهش بر آن بوده است تا تاثیر برخورداری و مواجهه با شبکه های فارسی زبان تلویزیون ماهواره ای را بر پایبندی به هویت فرهنگی زنان 15 تا 49 ساله تهرانی بررسی کند. روش تحقیق انتخاب شده، روش پیمایشی مقطعی بوده است و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه کتبی بوده که مقیاس پایبندی به هویت فرهنگی در آن استاندارد بوده است. حجم نمونه برای اطمینان 400 نفر انتخاب شده که براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در شهر تهران انتخاب شده اند. تحلیل یافته های تحقیق نشان داده است که بیش از 82 درصد از زنان مورد مطالعه از شبکه های تلویزیونی برخوردار هستند و میزان مواجهه با آن در مقیاس صفر تا صد برابر با 50.64 بوده است. میانگین پایبندی به هویت فرهنگی نیز در همین مقیاس برابر با 62.55 بوده است و میانگین بعد ذهنی آن به میزان 10 درصد بیشتر از هویت فرهنگ عینی بوده است. نتایج تحقیق نشان داده است که کسانی که از ماهواره برخوردارند و از آن استفاده می کنند نسبت به دیگران پایبندی بسیار کمتری به هویت فرهنگی ایرانی دارند. تحلیل چند متغیره نشان داده است که به ترتیب میزان رضایت از ماهواره، مواجهه با آن و اعتماد به برنامه های ماهواره باعث تضعیف هویت فرهنگی زنان می شوند درحالی که محتوای آگاهی بخش و علمی و خبری باعث تقویت هویت فرهنگی می شود. این درحالی است که تاثیر محتوای تفریحی – ارزشی، سن، تحصیلات و پایگاه اجتماعی-اقتصادی بر هویت فرهنگی معنی دار نبوده است. می توانید این پروژه رشته تبليغ و ارتباطات فرهنگی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
تا دهه¬های قرن نوزدهم، ضرورت و توجه به مسائلی از جمله فرهنگ، هویت¬فرهنگی، انگاره¬سازی، نماد و از‌این دست مفاهیمی که امروزه به عنوان یک ضرورت کلیه جوامع به آن توجه خاصی مبذول داشته¬اند، مطرح نبود. اندیشمندان علوم متفاوت در خصوص زمینه¬های مختلف از جمله فرهنگ، هویت، زیبایی¬شناختی و از‌این دست مفاهیم سخن به میان نیاورده بودند، از دهه¬های پایانی قرن بیستم جهان شکل تازه¬ای به خود گرفت؛این شکل تازه تنها به دلیل‌ایجاد تحولات پرشتاب علمی تکنولوژیک نبوده، بلکه با ظهور رسانه¬های همگانی مانند تلویزیون در دهه 1948 و سپس ماهواره در سطح جهانی، تفکر و توجه در مورد مسائلی چون فرهنگ(بومی، ملی، مذهبی)، هویت(فردی، جمعی، اجتماعی، ملی، بومی، منطقه‌ای، فرهنگی، دینی و... )، به عنوان بسترهایی قابل نفوذ مورد بررسی اندیشمندان قرار گرفت و با شناخت اثرات و پدیده¬های ناشی از تکنولوژی و ابزارهای نوین آن بر فرد و اجتماع جهان، اندیشمندان عرصه علوم جامعه¬شناسی، اجتماعی و روان¬شناسی نظریه¬ها و فرضیه¬های مختلفی در باب رسانه¬های جمعی و تاثیرات آن بر مخاطبان برای‌ایجاد تغییر در ارزش¬ها، سلیقه¬ها، رفتارها و در نهایت فرهنگ جوامع بشری مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. کشورهای غربی در رأس آن‌ایالات¬متحده¬آمریکا که همیشه به دنبال برتری¬طلبی و خودکامگی بوده¬؛ درپی ¬براندازی حاکمیت¬های مخالف خود خصوصاً برای سلطه بر جوامع در حال توسعه و بهره¬مندی هر چه بیشتر از منابع طبیعی و امکانات‌این کشورها در جهت‌ایجاد رفاه و تأمین مواد اولیه جوامع صنعتی خود «نظریه جریان آزاد اطلاعات» را در ماده نوزدهم اعلامیه جهانی حقوق بشر به تصویب رساند، تا از‌این طریق مداخله¬گری خود را از طریق ابزارهای ارتباطی مستحکم¬تر نماید.
کنفرانس بین¬المللی سازمان ملل متحد درباره آزادی اطلاعات كه در ماه¬های مارس و آوریل 1948 در ژنو برگزار گردید و اعلامیه جهانی حقوق بشر در مجمع عمومی ملل متحد در دهم ماه دسامبر همان سال به تصویب رسید، بر اساس ماده 19این اعلامیه درباره آزادی اطلاعات، نظم بین¬المللی حاکم بر ارتباطات جهانی، بر مبنای جریان آزاد اطلاعات گذاشته شد (شکرخواه، 1372: 9)، لذا نظریه «جریان آزاد اطلاعات» تحت لوای دسترسی همگان به اطلاعات و اخبار و آزادی بیان اهرمی در دست‌ایالات¬متحده به¬منظور بهره¬گیری از رسانه¬های عمومی گردید.
آنچه در حال حاضر قابل درک است، پرتاب اولین قمر مصنوعی به فضا توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق در چهارم اکتبر 1957، عصری را در روابط بین المللی گشود که در عرض کمتر از نیم قرن جهان را به دهکده‌ای کوچک مبدل ساخت. بطوریکه در عصر حاضر تاثیر تکنولوژی و ابزارهای آن(رسانه‌های جمعی)، چنان بر بستر جوامع گسترانیده گردیده که گویی تمام جهان در داخل توری از تارهای عنکبوتی محصور گردیده و دهکده جهانی مارشال مک لوهان شکل گرفته است. اگر تصور کنیم که شبکه‌های ماهوارهای در تمامی پهنه آسمان ارتباطات را مانند تار عنکبوت به سراسر کرات متصل نموده¬اند، بخوبی می¬توان تصور نمود که تمامی انسان‌ها چگونه تحت تاثیر این ارتباطات و جریان ارسال امواج دیجیتالی قرار گرفته¬اند؛ بطوریکه می-توانند در یک مدت زمان کوتاه اطلاعات وسیعی را در سطح گسترده¬ای از جهان که می¬توان به مغز متفکر جهان ترسیم نمود، ارسال دارند و آنی بر شیوه¬های زندگی و سلیقه¬های عمومی جوامع تأثیر بگذارند. از سوی دیگر اگر به محوریت زن در خانواده و در جامعه توجه داشته باشیم، با تکیه بر علوم روان¬شناسی و جامعه-شناسی مبرهن است که در طول تاریخ زنان همیشه مظهر زیبایی، طراوت، احساس از خودگذشتگی و... بوده‌اند و این خصلت¬ذاتی جنیست زن می¬باشد و لذا نیاز به نوجویی و نیاز به نو شدن، زیبا جلوه نمودن؛ یکی از مظاهر اساسی تثبیت شخصیت فرهنگی و اجتماعی فردی زنان است که به اشکال گوناگون مانند شیوه¬های لباس پوشیدن و طرز آرایش و طرز رفتار بروز می¬کند. زنان در مسیر شکل گرفتن شخصیت خود به دنبال الگوهایی هستند که آنان را هر چه بیشتر به سلیقه و ذات درونی‌شان و نیازهای روحی و روانی نهفته در آنان نزدیک کند. با توجه و اهمیت هویت فرهنگی زنان، باید دید رسانه ها و مخصوصاً رسانه فراملی شبکه های ماهواره ای چه نقشی درهویت و هویت فرهنگی زنان ایرانی دارند.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش 1
1-1-مقدمه 2
1- 2- بیان مسأله 4
1-3- ضرورت و اهمیت پژوهش 6
1-4-هدف پژوهش: 7
1-4-1- هدف اصلی 7
1-4-2- اهداف فرعی 7
1-5-سوالات پژوهش: 8
1-6- فرضیه های تحقیق: 8
فصل دوم: ادبیات تحقیق 10
2-1- مقدمه 11
2-2- پیشینه تحقیق: 12
2-2-1- مطالعات داخلی 12
2-2-2- مطالعات خارجی: 12
2-3- بخش دوم: چیستی و مفهوم هویت 21
2-3-1-چیستی هویت 21
2-3-2-انواع و سطوح هویت: 28
2-3-2-1-هویت فردی 29
2-3-2-2-هویت جمعی یا اجتماعی 31
2-3-3-بررسی سیر تحول مفهوم هویت در بستر تحول تاریخی آن (پیشمدرن – مدرن- پستمدرن) 36
2-3-3-1- هویت پیشمدرن 37
2-3-3-2- هویت مدرن 37
2-3-3-3-هویت پست مدرن 38
2-3-4-ابعاد هویت 39
2-4-بخش سوم: فرهنگ و هویت فرهنگی 42
2-4-1- مفهوم فرهنگ و هویت فرهنگی 42
2-4-2-هویت فرهنگی ایرانیان 44
2-4-3-مؤلف ههای هویت فرهنگی ایرانیان 45
2-4-3-1-مؤلفه های پیشامدرن یا سنتی 46
2-4-3-2- منبع دوم هویت ایرانی 51
2-4-3-3- مؤلفه‌های مدرن 56
2-4-4-ویژگیهای فرهنگ ایرانی 61
2-4-4-1- دینی بودن ایران 61
2-4-4-2- جهانی شدن فرهنگ ایرانی 62
2-4-4-3- نو خواهی ایرانیان 62
2-4-4-4- خانواده مداری 62
2-4-5- تاریخ و حافظة فرهنگی 62
2-4-6- جغرافیای فرهنگی 64
2-5- بخش چهارم: رویکردهای نظری هویت(تئوریهای هویت) 68
2-5-1- نظریۀ کنش متقابل نمادین 68
2-5-2- ریچارد جنگینز و دیالکتیک درونی – بیرونی هویت 69
2-5-3- آنتونی گیدنز و هویت بازاندیشانه 71
2-5-4- تئوری هویت تاجفل )شناختی– احساسی - رفتاری) 72
2-7- بخش پنجم: چیستی رسانه ها و اثرات آن‌ها 74
2-7-1- تعریف رسانه‌های جمعی و کارکردهای آن 74
2-6-2-مصرف رسانهای 79
2-6-3- سرمایه فرهنگی 81
2-6-4- تلویزیون‌های ماهواره ای 84
2-6-5- سنخ شناسی تلویزیون‌های ماهوارهای در ایران 88
2-6-6- تلویزیون‌های ماهواره ای و ارزش‌ها 89
2-6-7- نظریه‌ها و دیدگاه‌ها راجع به تأثیر رسانه‌ها برارزشها و باورهای انسان 90
2-6-7-1- نظریه جرج گربنر(کاشت) 91
2-6-7-2- نظریه آنتونی گیدنز(تئوری ساخت) 94
2-6-7-3- نظریه استفاده و خشنودی 97
2-6-7-4- نظریه لرنر 99
2-6-7-5- ژان بوردریار (نظریة فراواقعیت و وانمایی) 100
2-6-7-6- دانیل بورشتاین و گی دبور: تصور و نمایش 103
2-6-7-7- جامعۀ شبکهای مانوئل کاستلز 105
2-6-7-8- نظریۀ فمینیستیِ رسانه: رسانه و جنسیت، خیال پردازیهای تولید شدۀ جمعی به وسیلۀ زنان 107
2-6-7-9- پیربوردیو: نظریۀ منش و میدان 108
2-6-7-10- جنسیت مخاطب: 111
2-7- بخش ششم: رسانه ها و هویت سازی 113
2-7-1- برساختن هویت 115
2-7-2-اجتماعات فرهنگی عصر اطلاعات 118
2-7-3- نگرش خوشبینانه و بدبینانه به رسانه ها 121
2-8- بخش هفتم: جمعبندی چارچوب مفهومی تحقیق: 126
2-8-3- فرضیه های تحقیق 130
فصل سوم: روش شناسی 132
3ـ1ـ مقدمه: 133
3-2- تعریف مفاهیم 133
3-2-1- متغیرهای مستقل 134
3-2-1-1- پایگاه اجتماعی – اقتصادی 134
3-2-1-2- برخورداری از ماهواره 134
3-2-1-3- میزان استفاده (مواجهه) از تلویزیون های ماهواره ای 135
3-2-1-4- نوع محتوای مورد استفاده از تلویزیون های ماهواره ای 135
3-2-1-5- میزان خشنودی (رضایت) از تلویزیون های ماهواره ای 136
3-2-1-6- اعتماد به تلویزیون های ماهواره ای 136
3-2-2- متغیر وابسته (پایبندی به هویت فرهنگی) 137
3-3- روش تحقیق 142
3-4- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق: 142
3-5- واحد مشاهده و واحد تحلیل 142
3-6- ابزارهای مورد استفاده در گردآوری اطلاعات: 142
3-7- جامعه آماري 143
3-8- نمونه آماري و تعیین حجم نمونه 143
3-9- شیوه نمونه‌گیری: 143
3-10- آزمون مقدماتی و اعتبار و روایی 144
3-11- ابزارها، روشها و تکنیکهای آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل دادهها 145
3-12-جمعبندی 145
فصل چهارم: یافته های تحقیق 146
4-1- مقدمه 147
4-2-1-یافته های تحلیل تک متغیره 147
4-2-1-1-تحلیل توصیفی متغیرهای زمینه ای 147
4-2-1-2-تحلیل توصیفی متغیرهای اصلی تحقیق 162
4-2-2-یافته های تحلیل دو متغیره 178
4-2-2-1- رابطه بین متغیرهای زمینه ای و هویت فرهنگی 178
4-2-2-2- رابطه بین متغیرهای مستقل و پایبندی به هویت فرهنگی 184
4-3- یافته های تحلیل چند متغیره 189
4-3-1- تحلیل رگرسیون چندگانه 189
4-3-2- تحلیل مسیر 191
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 192
5-1- مقدمه 193
5-2- نتیجه گیری 193
5-2-1- نتیجه گیری تجربی 193
5-2-2- نتیجه گیری نظری 198
5-3- پیشنهادات پژوهش 199
5-3-1- پیشنهادات اجرایی 199
5-3-2- پیشنهادات پژوهشی 201
منابع: 204
ضمیمه – پرسشنامه 212
چکیده لاتین 212