حقوق زنان اصطلاحی است که اشاره به آزادی و حقوق زنان در تمامی سطوح دارد. ممکن است این حقوق توسط قانون یا رسوم سنتی و یا اخلاقی در یک جامعه به رسمیت شناخته شوند یا نشوند. دلیل گروهبندی خاص این حقوق تحت عنوان زنان و جدا کردن آن از حقوق عامتری مثل حقوق بشر این است که بنا بر تئوری، این حقوق در بدو زاده شدن برای تمام بشر به رسمیت شناخته میشوند اما مدافعان حقوق زنان نشان میدهند که به دلایل تاریخی و فرهنگی زنان و دختران بیشتر از مردان از شمول این حقوق خارج میشوند. این در حالی است که طی دهههای اخیر، در پرتو گسترش روزافزون مباحث حفظ و ترویج احترام به حقوق و آزادیهای بشر که در مکتب اسلام از آن بهعنوان «کرامت انسانی» تمجید و تکریم بسیار بهعملآمده، دفاع از حقوق انسانی بهطور چشمگیری موردتوجه قرارگرفته است. اینک تلاش برای شناسایی و رفع اشکال گوناگون قابلتوجهی از این مباحث را شکل داده است. موضع رفع خشونت علیه زنان که در جوامع گوناگون با اشکال متنوع ظاهرشده، امروز به یکی از دغدغههای جهانی تبدیلشده است. لذا نگارنده در این پژوهش به بررسی حقوق زنان در ایران با استناد به منابع بینالمللی ازجمله کنوانسیون رفع خشونت علیه زنان(استانبول)2311 میپردازد. شیوه تحقیق توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعه کتابخانه ایست. می توانید این پژوهش رشته حقوق و علوم اجتماعی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
امروز یکی از شاخصههای توسعه انسانی، میزان حضور زنان و نحوه ایفای نقش آنان در عرصههای گوناگون فعالیت است که تأثیری جدی بر دیگر اقدامات، در این زمینه دارد; زیرا زنان با داشتن نقش مادری و همسری، میتوانند در حل معضلات اجتماعی و غیره نقش مؤثری ایفا کنند. در ادوار گذشته، همواره این اصل مطرح بوده است که زن موجب شقاوت و بدبختی است و هیچ نقش مثبتی در جامعه ندارد. در مقابل، درحالیکه در بعضی از جوامع، زن موجودی پست تلقی میشد، جوامعی نیز وجود داشتهاند که بهای لازم را به زن و ارزشهای او میدادهاند. بهطور مثال، آیین کنفوسیوس مقام انسانی خاصی برای زن قائل شده است و او را کاملترین مخلوقات معرفی کرده است. البته در این آیین، اختیار مطلق زن با مرد است. در عبور مسیر طولانی و پرفرازونشیب تاریخ، اندیشمندان، فلاسفه و متفکران، سهم به سزایی در ساخت بنیانهای حقوقی داشتهاند؛ زیرا از سویی موجب آگاهی مردم از حقوق خود شدهاند و از سوی دیگر، صاحبان قدرت را ترغیب و تشویق و یا مجبور به رعایت حقوق مردم و ایجاد قواعد تضمینکننده این حقوق نمودهاند اگرچه زنان از قرنها پیش برای به دست آوردن حقوق خود مبارزه میکردهاند اما مبارزه برای رعایت حقوق بشر زنان توسط جنبشهای بینالمللی آنان مبارزه تازهای است. مواد 1 و 2 اعلامیه حقوق بشر اعلام میدارد که تمام افراد بشر آزاد به دنیا میآیند، ازلحاظ حیثیت و حقوق باهم برابرند و از تمام حقوق و آزادیهای ذکرشده در اعلامیه بهرهمند میگردند. بند 19 اعلامیه 1568 کنفرانس بینالمللی حقوق بشر تهران صریحاً آپارتاید جنسی را رد میکند و اظهار میدارد «تبعیضی که زنان همچنان در مناطق مختلف جهان قربانی آن هستند باید از بین برود. منزلت مادون برای زنان قائل شدن، مغایر منشور ملل متحد و نیز موازین اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
در ماده 6 اعلامیه اسلامی حقوق بشر 1553 قاهره آمده است که «در حیثیت انسانی، زن و مرد برابرند و به همان اندازه که زن وظایفی دارد از حقوق نیز برخوردار است.» به دلیل اشکال مختلف خشونت علیه زنان کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد طی تلاشهای زیادی باعث تصویب قطعنامه 48/134 توسط مجمع عمومی در 23 سپتامبر 1553 بهعنوان اولین سند بینالمللی که بهطور خاص مبارزه با خشونت علیه زنان را هدف قرار میدهد گردید. سرانجام کنفرانس بیسابقه زن در پکن در مورد اقدام برای تساوی، توسعه و صلح در سال 1559 اکیداً از جامعه بینالمللی پیوستن به کنوانسیون 1575 و اجرای آن را درخواست نمود و 185 کشور شرکتکننده در آن تعهد خود را مبنی بر تضمین دسترسی برای زنان به ساختارهای قدرت و مشارکت کامل آنان درروند تصمیمگیری اعلام نمودند.
بیان مسئله
برابری سنگ بنای هر جامعه دموکراتیکی است که خواهان عدالت اجتماعی و حقوق بشر میباشد. در عمل تمام جوامع و قلمروهای فعالیت زنان در معرض نابرابریهای حـقوقی و حقیقی قرار دارد. این وضع بقای تبعیض در خانواده را هم پدید آورده و هم باعث تشدید آن در اجتماع و محل کارشده اسـت. گرچه علتها و آثار از کشوری بـه کـشوری میتوانند تغییر کنند، تبعیض علیه زنان، امری شایع است. این تبعیض بهوسیلهٔ بقای کلیشهها و بقای فرهنگ سنتی و اعتقادات مضر به حل معضل زنـان تـداوم بـخشیده شده است. کوششهای اخیر برای مستند کردن وضـعیت حـقیقی زنان جهان، موجب برخی توجهات به شاخصهای آماری در باب شکافهای اقتصادی و اجتماعی میان زنان و مردان شده است. زنان، اکـثریت فـقیران جـهان هستند و از 1975 به بعد تعداد زنان روستایی فقیر نزدیک به پنجاهدرصد افزایشیافته است. زنان، اکثریت بیسوادان جهان هستند؛ این تعداد از پانصد و چهلوسه میلیون به پانصد و نودوهفت مـیلیون در فاصلهٔ 1973 و 1985 افزایش پیدا کرد. زنان در آسیا و آفریقا سیزده ساعت بیش از مـردان کـار میکنند و غالباً مزدی دریافت نمیکنند. در سراسر جهان زنان سی تا چهل درصد کمتر از مردان برای انـجام کـاری بـرابر درآمد دارند. زنان بین ده و بیست درصد شغلهای مدیریتی واداری در سطح جهان و کمتر از بـیست درصـد شغلهای تولیدی را در اختیاردارند. زنان کمتر از پنج درصد سران حکومتهای جهان را تشکیل میدهند. زنان بـابت کـار در مـنزل و کار خانوادگی مزدی دریافت نمیکنند. اگر این موارد بهعنوان بازدهی تولیدی در برآوردهای مـلی بهحساب آورده شود، معیارهای بازدهی جهانی حدود بیستوپنج تا سی درصد افزایش مییابد.
فهرست مطالب
چکیده 4
مقدمه 5
فصل اول کلیات 8
1-1- بیان مسئله 9
حقوق زنان در قوانین ایران 10
جایگاه زنان در امور مالی و اقتصادی: 14
-2-1 پیشینه تحقیق 15
1-3- اهداف تحقیق 16
1-3-1- اهداف اصلی تحقیق 16
1-3-2- اهداف فرعی تحقیق 16
1-4- سؤالات تحقیق 17
1-4-1- سؤال اصلی تحقیق 17
1-4-2- سؤالات فرعی تحقیق 17
1-7- کلیات 18
1-7-1- تعریف مفاهیم 18
1-7-2- تعریف حقوق زنان 19
1-7-2-1- حق بر تأمین اجتماعی 21
1-7-3- حق بر آزادی تشکل 23
1-7-4- اصل جاودانه بودن 24
1-8- تاریخ حقوق بشر 24
1-8-1- تعریف حقوق بشر 24
1-8-2- زمینه حقوق بشر 25
1-8-3- اعلامیههای حقوق بشر و قراردادهای بینالمللی: 26
اعلامیه جهانی حقوق بشر 26
منشور اجتماعی اروپا 27
دیوان اروپایی حقوق بشر 27
فصل دوم تحولات به وجود آمده حقوقی زنان در ایران و در عرصه بینالمللی 28
-1-2 مبارزات زنان برای کسب حقوق در ایران 29
-2-2 پیشینه حقوق زن در اسناد بینالمللی 29
2-3-حمایت از زنان در چارچوب اسناد و معاهدات بینالمللی( اسناد و معاهدات( 34
2-3-1- منشور ملل متحد 34
2-3-2- اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر 35
2-3-3- میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی 37
2-3-4- میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی 38
-4-2 بررسی مفهوم جنسیت 43
-5-2 بررسی مصادیق حقوق زنان در اسناد بینالملل 45
-1-5-2 اعلامیه جهانی حقوق بشر: 45
2-5-2- انواع بیمهها در اسناد بینالملل 46
فصل سوم حقوق زنان در ایران و مقایسه آن در تمدنها و کشورهای مختلف و بررسی 51
حقوق زنان در عصر حاضر 51
3-1- حقوق زنان در ایران 52
3-3- حقوق و رفتار با زن در ایران باستان 54
3-4- طلاق زن در ایران باستان 57
3-4- حقوق زن درروم 58
3-5- حقوق زن در یونان قدیم 60
3-6- حقوق زن در تمدن اسلام 63
متن اعلامیه 67
3-10- جمهوری اسلامی ایران و اعلامیه رفع خشونت علیه زنان 70
- کنوانسیون استانبول 71
3-11-2- محدوده کنوانسیون 73
فصل چهارم نتیجهگیری و پیشنهادها 75
منابع 78