حریم خصوصی یکی از ارزشمندترین مفاهیم نظام های حقوقی توسعه یافته است. حق بر حریم خصوصی در زمره مهم ترین حقوقی است که ارتباط تنگاتنگی با کرامت انسانی دارد. هدف آن تعالی شخصیت انسان و به دیگر سخن تکریم تمامیت مادی و معنوی انسان است. حریم خصوصی با استقلال و آزادی انسان ها و حق بر تعیین سرنوشت برای خود ارتباط وثیق دارد. زیرا فضای لازم برای رشد و تکامل شخصی افراد را فراهم ساخته و از ابزار شدن انسان ها جلوگیری می کند. به انسان ها امکان می دهد تا اهداف و غایات خصوصی خود را تعقیب کنند و عرصه ای برای ابراز احساسات و عواطف درونی خود داشته باشند. همچنین، حریم خصوصی یکی از اصول سازمان بخش جامعه مدنی است که امکان شکوفایی انجمن ها و تشکیلات خصوصی را فراهم می سازد. لزوم حمایت از حریم خصوصی و عدم مداخله در امور خصوصی دیگران یکی از آموزه های مهم اسلام نیز می باشد. نویسنده بر این باور است که قدمت حمایت از حریم خصوصی در حقوق اسلامی بسیار بیشتر از سایر نظام های حقوقی است و مقوله های مختلف این حق با مبانی مستحکمی مورد حمایت قرار گرفته است. با وجود این، متاسفانه نه در نظام حقوقی ایران و نه در نظام حقوقی سایر کشورهای مسلمان، در تدوین قوانین و مقررات مختلف مرتبط با حریم خصوصی، اهمیت این حق چنانکه باید درک نشده و حمایت های لازم از آن صورت نگرفته است. می توانید این پژوهش رشته حقوق را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
انسان، همواره و از بدو خلقت، به دليل دو گرايش مختلف و در عين حال مكمل «تنهايي» و «معاشرت‌جويي» خود، به انجام دو نوع كنش و رفتار مبادرت مي‌ورزيده است. نوع اول، كنش‌هايي هستند كه آگاه شدن ديگران از آنها حساسيت و نگراني در او برنمي‌انگيخت. حال آنكه، نوع دوم كنش‌هايي هستند كه آگاهي ديگران از آنها درون وي را متلاطم مي‌ساخت. تا حد زيادي، همين قسم اخير از كنش‌هاي انساني است كه تبلور بخش حيات معنوي انسان است. انساني كه همواره نگران آنست كه مبادا ديگران با مزاحمت‌ها و تعرضات خود عالم خلوت و تنهايي وي را بر هم زنند، ناخواسته مجبور خواهد شد كه رفتار خود را همسو با اراده و خواست ديگران سازد يا اين كه دست از رفتارهاي مطلوب خود بردارد. چنين «موجودي» با از دست دادن ارزش و شأن انساني خود، تبديل به يك آلت و ابزار مي‌شود. اهميت حريم خصوصي از همين جاست كه تلألؤ پيدا مي‌كند. در ساية يك حريم امن و ايمن، فرد امكان آن را پيدا مي‌كند تا به عنوان كنشگري خودمختار و مستقل، آنگونه كه مي‌خواهد عمل كند. بنابراين، حريم خصوصي نمودي عيني به دو مفهوم «كرامت انساني» و «فاعليت اخلاقي» انسان مي‌بخشد و نيل به اين مهم در صورتي ميسر مي‌گردد كه ادعاي انسان بر حريم خصوصي خود به صورت «ادعايي تضمين شده» و به عبارتي در قالب تأسيس «حق» درآيد. پس لازم است كه از حریم خصوصی که یکی از اساسی ترین و مهم ترین مصادیق حقوق بشراست که از آزادی و استقلال افراد در قبال همنوعان خود، رسانه ها و دولت ها حمایت می کند.
بيان مسأله
يكي از مباحثي كه با گسترش جوامع بشري و پيچيده تر شدن روابط بين انسانها با دولت اهميت ويژه اي يافته است، حقوق شهروندان و به عبارت واضح تر حقوق وآزادي هاي افراد است كه با طرح حقوق طبيعي در اعصار قديم و اعلاميه هاي مختلف مربوط به حقوق بشر، تحول خود را تا به امروز طي نموده است . اصطلاح مسوولیت مدنی درزبان حقوق کنونی، نمایانگر مجموع قواعدی است که وارد کنندۀ زیان رابه جبران خسارت زیان دیده ملزم می سازد، ازدیدگاه دیگر، در هر مورد که شخص ، ناگزیر از جبران خسارت دیگری باشد ، می گویند در برابر او «مسوولیت مدنی» دارد. مسوولیت مدنی ناشی از نقض حریم خصوصی و استقلال معنوی افراد در قلمرو عام مسوولیت مدنی مورد مطالعه قرارمی گیرد. به دنبال جنگ جهاني دوم و به طور كلي بعد از نيمه اول قرن بيستم كه همراه با جنگ و خونريزي بود جهانيان و پس از آن اروپاييان، تصميم گرفتند با تاسيس سازمان ملل متحد در سطح جهان و شوراي اروپا در سطح قاره اروپا ، حقوق بنيادين و كرامت انسان ها را شناسايي و مشمول تضمين هايي نمايند و اعضاء جامعه بشري را صرف نظر از اعتقادات، نژاد، جنس ،مليت و ... محترم شمارند .در نيمه دوم قرن بيستم به ويژه در سطح منطقه اي، دادگاه و ديوان هاي قضايي حقوق بشري تأسيس گرديد كه رسالت آنها تعقيب و محاكمه موارد نقض حقوق بشري توسط سازمان هاي وابسته به دولت هاست .
حمايت از شخصيت انساني مستلزم حمايت از حريم خصوصي است و حمايت از حريم خصوصي به تكريم شخصيت انسان و تماميت مادي و معنوي او مي انجامد . حريم خصوصي با آزادي و استقلال انسان و حق بر تعيين سرنوشت براي خود نيز، ارتباط تنگاتنگی دارد زيرا فضاي لازم براي رشد و تكامل شخصي افراد را فراهم مي آورد .
حريم خصوصي و استقلال معنوي افراد در زمره يكي از مهم ترين مصاديق حقوق بشر شناخته شده و در بسياري از اسناد بين المللي ، به غير قابل تعرض بودن آن تصريح شود . همچنين در قوانين اساسي بسياري از كشورهاي جهان نيز حريم خصوصي بصورت كلي يا مصداقي مورد شناسايي و حمايت قرار گرفته است .
بدين ترتيب در نفس اینکه حريم خصوصي بايد مورد حمايت قرار گيرد ترديدي وجود ندارد ، اما چگونگي اين حمايت محل نزاع است. بعبارت ديگر اينكه، حريم خصوصي چيست و چه چيزهايي داخل در آن، يا خارج از آن، قرار مي گيرند و شرايط و موارد ورود به اين حريم كدامند، يكي از مهم ترين مباحث محافل حقوقي است .
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اول کلیات و مفاهیم 4
1- 1-بيان مسأله 4
1-2- مبانی نظری و پیشینه تحقیق: 7
1-3- اهداف تحقيق 7
1-3-1) هدف اصلي(کلی) تحقيق: 7
1-3-2-) اهداف فرعي(اختصاصی): 8
1-4- سوال‌های تحقيق : 8
1-4-1- سوال اصلي تحقيق: 8
1-5- فرضيه های تحقیق: 8
1-6- تعریف واژه‌ها و اصطلاحات فنی و تخصصی ( به صورت مفهومی و عملیاتی): 9
1-6-1- مفهوم حريم خصوصي 9
الف ـ معنای لغوی حریم خصوصی: 11
ب ـ معانی اصطلاحی حریم خصوصی 11
1ـ نظریه پردازان 11
1-7- منشور حریم خصوصی استرالیا 14
1-8-کنفرانس نروژ 14
1-9- شورای اروپا 15
1-10-کمیته یانگر انگلستان 15
1-11-کمیته کلکوت انگلستان 15
1-13-تاريخچه حريم خصوصی 22
1-13-1-حريم خصوصي دراسلام 23
1-13-2-حريم خصوصي در غرب 23
1-13-2-1- دوران قبل از رنسانس 24
1-13-2-2- دوران بعد از رنسانس 26
فصل دوم حریم خصوصی در ایران 28
2-1- حريم خصوصي درايران 29
انواع حریم خصوصی 29
حريم خصوصي جسماني 29
تعريف 29
ضوابط حاکم بر تفتیش جسمانی 30
تفتیش بدنی 33
تفتيش از روي لباس 33
تفتيش بدني در جرايم مشهود 33
تفتيش بدني مظنونين به ارتكاب جرم غير مشهود 34
تفتيش بدني متعاقب بازداشت قانوني 37
تفتيش با در آوردن لباس 39
تفتيش داخلي بدن 41
آزمايش خون 42
معاينة داخلي و جراحي 43
2-2- اعلاميه اسلامی حقوق بشر 60
2-3- اعلاميه جهانی حقوق بشر 61
2-4- ميثاق بين المللی حقوق مدنی و سياسی 62
2-5- کنوانسيون های بين المللی 63
فصل سوم حریم خصوصی در قوانین ایران و بین‌الملل 65
3-1- حريم خصوصی درقوانين ايران 66
3-1-1- قانون اساسی 66
3-1-2- قانون مجازات اسلامی 67
3-1-3- قانون احترام به آزادیهای مشروع و حقوق شهروندی 69
حمايت از حريم خصوصی در قوانين مربوط به جرايم رايانه ای وفضای مجازی: 70
3-1-4- حمايت از حريم خصوصی درقانون تجارت الکترونيک 72
3-1-5- حريم خصوصی درقانون مدنی 73
3-1-6- فرمان هشت مادهاي بنيانگذار انقلاب اسلامي 74
3-1-7- لايحة حمايت از حريم خصوصي 75
3-2- احکام حریم در حقوق خصوصی ایران 77
3-3- مبانی حمایت از حریم خصوصی 78
الف ـ مبانی کلی حمایت از حریم خصوصی 78
1ـ حمایت حریم خصوصی ناظر به حمایت از شخصیت انسانی 79
2ـ حمایت حریم خصوصی ناظر به حمایت از مالکیت 79
3ـ حمایت از حریم خصوصی ناظر به حمایت از حیثیت افراد 83
منابع حمایتی حریم خصوصی 83
گفتار اول ـ اسناد بین المللی حمایت از حریم خصوصی 84
الف ـ اعلامیه جهانی حقوق بشر 84
ب ـ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی 85
ج ـ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر 86
د ـ گزارش دبیر کل سازمان ملل متحد در سال 1976 86
هـ ـ تصویب بیانیه اصول و برنامه اقدام 86
گفتار دوم ـ حقوق اروپایی در حمایت از حریم خصوصی 87
الف ـ تجربه انگلستان در حمایت از حریم خصوصی 87
ب ـ قوانین فرانسه در حمایت از حریم خصوصی 88
ج ـ قوانین جمهوری فدرال آلمان در حمایت از حریم خصوصی 88
د ـ قوانین بلژیک در حمایت از حریم خصوصی 90
هـ ـ قوانین سوئیس در حمایت از حریم خصوصی 91
و ـ قوانین هلند در حمایت از حریم خصوصی 91
گفتار سوم ـ حقوق اسلام در حمایت از حریم خصوصی 92
الف ـ ممنوعیت تجسس و تفتیش 92
ب ـ ممنوعیت ورود به منازل بدون اذن 97
ج ـ ممنوعیت استراق بصر 99
دـ ممنوعیت استراق سمع 101
هـ ـ ممنوعیت بدگمانی 101
و ـ ممنوعیت غیبت 103
ز ـ ممنوعیت اشاعه فحشا و هتک ستر 104
ح ـ ممنوعیت خیانت در امانت 106
ط ـ ممنوعیت دشنام (سبّ) و هجو و قذف 107
ی ـ ممنوعیت سرقت و دزدی 108
حریم خصوصی در قوانین برخی کشورهای آسیایی 109
نتيجهگيری 113
منابع 118