حقوق باروری یکی از حقوق شناخته شده زنان در دوره معاصر است که بخش مهمی از حقوق بشر و اسناد مرتبط بین المللی را نیز به خود اختصاص داده است. حقوق باروری به دلیل آنکه ابعاد جنسی، جسمی، فرهنگی، پزشکی-بهداشتی و اجتماعی- اقتصادی فراوانی دارد، نمی تواند معطوف به یک حوزه باشد. در همین راستا، اسناد بین المللی و حقوق بشری و همچنین فقه و حقوق اسلامی به طور مشخص جنبه¬های مختلف حقوق باروری را مورد بررسی قرار داده اند. ضمن اینکه حقوق باروری زنان در اسلام به عنوان یکی از ابعاد مهم حقوق زنان، قبل، حین و پس از باروری مورد توجه است. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی حقوق باروری زنان در اسناد بین¬المللی و حقوق اسلامی است. سؤالی که مطرح است اینکه: حقوق باروری در اسناد بین المللی و حقوق اسلامی دارای چه تفاوت ها و شباهت هایی هستند؟ بررسی حاضر نشان می دهد که در نظر گرفتن حقوق زنان و تأکید بر کرامت ذاتی آنان، بهره مندی از مزایا و حقوق اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین حق سلامت، بهداشت، آموزش، تغذیه و... مورد تأکید هر دو دیدگاه است. اما آنچه باعث تمایز آنان می شود این است که دیدگاه اسلام معطوف به امور جزئی و در نظر گرفتن شرایط خاص زنان به عنوان آفریده خداوند است. تعالیم حقوقی اسلام درباره زنان، بر مبنای ویژگی¬های خاص زنان و با ابتناء به قواعد فقهی: قواعد لاضرر، لاحرج و تسلیط به ترتیب بر مبنای ضرر نداشتن روش¬های نوین باروری زنان، عدم سختی و مشقت بر انسان و تسلط زنان بر بدن خویش با توجه به آموزه¬های شرع می¬توانند حامی حقوق زنان در زمینه باروری در نظر گرفته شود. در آموزه¬های اسلامی، مصادیق حقوق باروری زنان بر مبنای کرامت ذاتی آنان به عنوان انسان در موضوعاتی مانند چگونگی کنترل موالید، کرامت زنان، حقوق آنان در زمینه مسائل آموزشی و بهداشتی و تکثیر و تحدید نسل دیده می¬شود. همچنین قواعد لاضرر، لاحرج و تسلیط به ترتیب بر مبنای ضرر نداشتن روش¬های نوین باروری زنان، عدم سختی و مشقت بر انسان و تسلط زنان بر بدن خویش با توجه به آموزه¬های شرع می¬توانند حامی حقوق زنان در زمینه باروری تلقی شوند. با این حال، حق بر آموزش، حق بر بدن خویش از طُرُق مشروع، حق تعداد موالید و کم و یا زیاد کردن آنان، از جمله مصادیق حقوق باروری زوجین از جمله زنان است. با توجه به این مسأله، حقوق باروری زنان به عنوان یکی از مسائل مستحدثه، بهره¬گیری از دستاوردهای علمی و پزشکی در چارچوب شرع و آموزه¬های شرعی را می¬پذیرد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی است که با گردآوری داده¬ها از طریق منابع اسنادی و کتابخانه¬ای به بررسی موضوع حقوق باروری زنان پرداخته شده است. می توانید این پژوهش رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
اهمیت و ضرورت انجام تحقيق
زنان نیز دارای حقوق خاص خود هستند که علاوه بر تلاش و دغدغه آنان برای همسان شدن با مردان، دارای حقوق ویژه ای هستند که در بنابر شرایط زمانی و مکانی هر جامعه دارای تفاوت¬های قابل توجهی است. در هر صورت، نادیده گرفتن حقوق زنان از جمله حق باروری آنان که طیفی از حقوق سلامت فردی، بارداری، تعداد فرزندان، بهره مندی از آموزش و ... را در بر می¬گیرد، مسأله¬ای مهم است که نادیده گرفتن آن، آسیبی برای حقوق زنان در عصر کنونی محسوب می¬شود. با اهمیت یافتن مسائل مرتبط با حقوق باروری زنان، پژوهش حاضر درصدد است تا به بررسی جایگاه آن در اسناد داخلی و بین¬المللی بپردازد. علاوه برآن درک صحیح از مواضع هر دولت و دستیابی به رفاه و زندگی مسالمت¬آمیز در عرصه متفاوت بین¬المللی و اجرای معاهدات در زمینه حقوق بشر به عنوان یک ضرورت عصر حاضر تلقی می¬شود. با توجه به قوانین موجود در ایران از لحاظ دینی و اعتقادی و تعارض کنوانسیون با قوانین مقدس اسلامی ضرورت بحث درباره موارد یاد شده موضوع پژوهش است که بررسی می¬شود.
روش شناسی تحقیق
روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی است که به دلیل بررسی حقوق باروری در فقه و حقوق اسلامی و همچنین اسناد بین المللی، صبغه مقایسه ای نیز به خود می گیرد. به یک بیان، رویکردهای تحلیلی نیز در زمرۀ روش-های کیفی دسته¬بندی می¬شوند. به بیان دیواین، اساساً روش¬های کیفی در جایی مناسب است که هدف پژوهش کشف تجارب ذهنی انسان¬ها و معانی است که آنان به این تجارب نسبت می¬دهند (دیواین، 1390: 227).ضمن اینکه در این روش و در مرحله جمع آوری اطلاعات، هر قدر محقق به منابع وقوع رخدادها نزدیکتر باشد، در واقع از منابع اولیه جمع¬آوری استفاده نموده و هر اندازه که وی از منابع اصلی دور باشد از منابع ثانویۀ جمع¬آوری بهره¬برداری کرده است (سریع القلم، 1384: 120). سپس پژوهشگر مطالب اصلی را از دل این منابع اصیل بیرون می¬کشد و در واقع به دنبال چیزی خواهد رفت که ممکن است فراتر از متون مشاهده شده باشد (ایمان و نوشادی، 1390: 21). پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی موضوع حاضر پرداخته است.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات و مفاهیم 14
1-1. بيان مسأله 15
1-2. اهمیت و ضرورت انجام تحقيق 20
1-3- مرور ادبیات و سوابق مربوطه 21
1-4- اهداف مشخص تحقيق 22
1-4-1. هدف اصلی: 22
1-5. سؤالات تحقیق: 23
1-5-1. سوالات فرعی: 23
1-6-1. فرضيههاي تحقیق: 24
1-6-1-1. فرضیه فرعی: 24
1-7. روش شناسی تحقیق 24
1-8. متغيرهاي تحقیق 25
1-8-1. گردآوري دادهها: 25
1-8-2. روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل دادهها: 25
1-9. تعاریف و مفاهیم 26
1-9-1. حقوق 26
1-9-2. نكاح 27
1-9-3. حقوق باروری: 28
1-9-4. حقوق اسلامی 29
1-9-5. حقوق زنان 30
1-9-6. حقوق بشر 31
1-9-7. حق بهداشت جنسی 32
1-9-8. حق کنترل موالید 33
فصل دوم: حقوق باروری زنان قبل از باروری و قبل از ازدواج 35
2-1. حقوق باروری زنان در اسلام قبل از ازدواج 36
2-2. حق انتخاب همسر در نظام حقوقی اسلام 37
2-3. اهمیت انتخاب همسر 42
2-3-1. ملاک¬های انتخاب همسر از نظر فقه اسلامی: 44
2-4. محدودیت¬های انتخاب همسر 46
2-4-1. ازدواج با غیرمسلمان 46
2-4-2. اذن پدر در ازدواج دختر 51
2-4-3. ازدواج با محارم نسبی و سببی 55
2-4-4. محدویت ازدواج زن ایرانی با غیرایرانی 57
2-5. حقوق باروری زنان قبل از ازدواج در حقوق بین¬الملل 61
2-5-1. اعلامیه جهانی حقوق بشر: 61
2-5-2. حقوق باروری زنان و اعلامیه حقوق بشر 68
2-5-2. حق انتخاب همسر در نظم حقوق بین¬الملل 70
2-5-3. منشور حقوق باروری 72
2-6. ميثاق بين¬المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي سازمان ملل متحد 75
2-6-1. کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان 86
2-6-3. آزادی بدون ثبت رسمی ازدواج 94
2-7. حقوق باروری زنان در اسناد بین المللی و اسلام قبل از ازدواج: 96
2-7-1. داشتن رفاه و امکانات مناسب زندگی 96
2-7-2. اعلامیه¬های اسلامی و حقوق باروری زنان 99
2-7-2-2. ضمانت اجرای تخلف از شرط فرزندآوری 105
2-8. اخلاق زیستی و حقوق باروری 115
فصل سوم: حقوق باروری زنان بعد از ازدواج 119
3-1. حقوق باروری زنان و ازدواج در حقوق بین الملل 120
3-1-1. حق سقط جنین ایمن 120
3-1-2. حق بهداشت 122
3-1-4. حق آموزش و بهداشت جنسی 127
3-1-5.. حق کاشتن نطفه در رحم شخص ثالث 131
3-1-6. حق باروری بدون خشونت و تبعیض: 133
3-2. حق باروری زنان بعد از ازدواج در اسلام 137
3-2-1. حق سقط جنین ایمن 137
3-2-2-قواعد فقهی مرتبط 140
3-2-3. حق بهداشت زنان و حقوق باروری 145
3-2-3-2. قواعد فقهی مرتبط 149
3-3-3. حق آموزش و بهداشت جنسی 151
3-3-3-1. قواعد فقهی مرتبط 154
3-4-1. حق کاشتن نطفه در رحم شخص ثالث 157
3-4-1-1. قواعد فقهی مرتبط با رحم اجاره¬ای 160
3-5-1. حق باروری بدون خشونت و تبعیض 162
3-5-1-1. قواعد فقهی مرتبط 163
قاعده نفی ضِرار: 167
3-8.- قاعده قذف 168
3-9. مقایسه اصول مشترک باروی در اسناد بینالمللی و حقوق اسلامی 170
3-9-1. بهرهمندی از زندگی آزادانه و مطلوب انسانی 170
3-9-2. حق بهره مندی از کرامت انسانی در اسلام 173
3-9-3. مختار بودن و حقوق باروری 174
3-9-4. حق بهداشت زنان در اسناد بین المللی و حقوق اسلامی 179
3-9-5. حق کنترل موالید 185
3-9-6. تنظیم و کنترل تعداد افراد خانواده 188
3-9-7. انتخاب آزادانه و مسؤولانه تعداد فرزندان 189
3-9-8. فاصله¬گذاری اجتماعی و کنترل تعداد فرزندان 191
3-9-9. فناوری¬های جدید باروری از منظر اسناد حقوقی بین¬الملل 194
3-9-10. شناخت اجاره رحم 199
3-9-11. تلقیح و اجاره رحم در غرب و حقوق اسلام 200
نتیجه¬گیری پایانی: 209
پیشنهادات کاربردی 214
منابع: 216