نظم عمومی ایجاب می کند که اگر در جامعه به حقوق افراد تجاوز شود، صاحب حق، به جای روی آوردن به زور و اعمال فشار و قدرت فردی، به مراجع قضایی مراجعه نماید. مقرراتی که به همین منظور و برای تضمین حقوق ماهوی و صیانت آن و به منظور احقاق حق، وضع شده با می شودآیین دادرسی نام دارد.
هدف از طرح دعاوی و محاکمات ، احقاق حق در امور مدنی و تحمیل مجازات بر مجرمین در امور کیفری است. مقرر گشته است که اصحاب دعوا و قاضی دادگاه و سایر دست اندرکاران قضایی طبق آنها اقدام نمایند. عدم تشریفات وآئین دادرسی و یا بی اطلاعی از مقررات آن ، چه بسا سبب از بین رفتن حق مسلمی شود. اقامه صحیح دعوا برای احقاق حق و دفاع درست در برابر دعوای باطل بدون تسلط بر قواعد و تشریفات دادرسی امکان پذیر نیست. یکی از این گونه حقوق ، آشنایی و شناخت و اهمیت اولین جلسه دادرسی می باشد.و قانونگذار در قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 در موارد متعددی به اولین جلسه رسیدگی (دادرسی) اشاره و توجه نموده است و برای خواهان و خوانده ، حقوق و تکالیفی و بالتبع امتیازاتی در نظر گرفته است. در این پژوهش سعی گردیده که اهمیت اولین جلسه دادرسی برای اصحاب دعوا بررسی و تبیین گردد.
قانونگذاران، از جمله قانونگذار ایران، در عین حفظ هدف اصلی از دادرسی ها ( اجرای عدالت در حدود امکانات) سعی کرده اند مقرراتی را، برای کوتاه کردن زمان دادرسی ها، وضع کنند، در این پژوهش، ضمن اشاره به بعضی از مقررات مزبور و توجه به تلاشهای مشابه و قابل تحسین، ولی نه همیشه موفق، قانونگذار بعد از انقلاب اسلامی، با تصویب قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی ارزش خاصی برای اولین جلسه دادرسی قائل شده است.
برای اولین جلسه دادرسیخواهان آثار مهمی مترتب است . در حقیقت ، اصحاب دعوا حقوقی دارند که اعمال آنها عمدتاً تنها در اولین جلسه ی دادرسی امکان پذیر است. در اولین جلسه دادرسیخواهان می تواند به موجب ماده 84 و 91 قانون به سمت خوانده و دادرس ایراد کند و یا خواسته خود را در دادخواست کاهش یا افزایش دهدو... (ماده 98) و امتیازات دیگر در حالی که در جلسات بعدی امکان چنین حقوقی برای خواهان وجود ندارد و یا تکالیفی مبنی بر حضور خواهان در اولین جلسه دادرسی برای اخذ توضیح و ارائه ی اصول مستندات و...
برای خوانده دعوا هم در اولین جلسه ی دادرسی حقوقی کمابیش شبیه خواهان پیش بینی گردیده است در حالی که در جلسات بعدی دادرسی این حقوق و تکالیف وجود ندارد. می توانید این پژوهش رشته حقوق خصوصی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
نخستین قانون مربوطه به آیین دادرسی مدنی، با عنوان «قانون اصول محاکمات حقوقی» در 26 رمضان و 19 ذیقعده 1329 هجری قمری (1290هـ .ش) به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه ی مجلس شورای ملی پیشین رسید. در تاریخ 14/7/1316، قانون آیین دادرسی مدنی، به مجلس شورای ملی تقدیم شده و سرانجام، در تاریخ 25/6/1318، در 789 ماده به تصویب رسیدونام«آیین دادرسی» از سوی فرهنگستان ایران، جایگزین «اصول محاکمات» شدو واژه ی «حقوقی » نیز به «مدنی» تغییر یافت، و قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 جایگزین آن شد، در موارد متعددی به اولین جلسه رسیدگی«دادرسی» اشاره و توجه شده است و برای خواهان و خوانده ، حقوق و تکالیف و باالتبع امتیازات پیش بینی گردیده است.
برخی اساتید معتقدند که جلسه اول دادرسی جلسه ای است که مقدمات رسیدگی فراهم باشد و چنانچه با فراهم بودن مقدمات رسیدگی با تراضی طرفین یا علل دیگر، جلسه تجدید شود جلسه ی بعدی اولین جلسه نخواهد .مقطع تا اولین جلسه دادرسی را باید مقطعی تلقی نمود که از تقدیم دادخواست شروع شده و اولین اقدام شخص ذینفغ، در اولین جلسه دادرسی را نیز در بر می گیرد. همانطور که گفتیم اولین جلسه دادرسی دارای امتیازاتی است که جلسات بعدی دادرسی فاقد این امتیازات است.استفاده از این امتیازات منوط بر آشنایی طرفین دعوا با حقوق و تکالیف خود در این جلسه می باشد. در این پژوهش حقوق و تکالیف خواهان و خوانده، در جلسه اول دادرسی بررسی و بیان می شود.
بیان مسأله
در قانون جدید آیین دادرسی مدنی، در شماری از مواد، عبارت «اولین جلسه» دیده می شود و در مواد دیگری نیز عبارت «جلسه ی اول دادرسی» و یا «اولین جلسه» برای رساندن همان مفهوم، به کار رفته است. در این پژوهش حقوق و تکالیف خواهان و خوانده در اولین جلسه دادرسی بررسی و بیان می‌شود لذا قبل از بررسی حقوق و تکالیف اصحاب دعوا در مقطع اولین جلسه ی دادرسی، مناسب است مفهوم مقطع و تفاوت آن با مرحله و نیز مفهوم مقطع «تا پایان اولین جلسه دادرسی» شخص شود. مفهوم مقطع دادرسی و تفاوت آن با مرحله(1): در این جا مناسب است مقطع دادرسی از مراحل دادرسی متمایز شود. مرحله دادرسی به ظرف زمانی خاصی گفته می شود که دعوا در آن مطرح شده، مورد رسیدگی قرار گرفته و منتهی به صدور رای قاطع مربوط می شود هر مرحله دادرسی می تواند دارای مقاطع مختلف باشد، بنابراین مراحل بدوی، واخواهی و تجدید نظر، هر یک از زمان تقدیم دادخواست بدوی ( نخستین)، واخواهی و تجدید نظر شروع شده و به صدور رای قاطع پایان می یابد، بنابراین، اولین جلسه ی دادرسی، ختم مذاکرات طرفین و ... از مقاطع دادرسی مرحله ای بدوی می باشند.
اهمیت و ضرورت پژوهش
پرداختن به این موضوع از آن جهت دارای ضرورت و اهمیت می باشد که قانونگذار در موارد متعددی در قانون آیین دادرسی مدنی برای اولین جلسه ی دادرسی در دعوی حقوقی اهمیت و ارزش خاصی قائل شده است و لذا ضروی است که جهت احقاق حقوق اصحاب دعوا و رسیدن به عدالت واقعی، حقوق و تکالیف خواهان و خوانده در اولین جلسه دادرسی بررسی و بیان گردد، چرا که براولین جلسه ی دادرسی آثار مهمی متربت است. در حقیقت ، اصحاب دعوا حقوقی دارند که اعمال آنها عمدتاً تنها در اولین جلسه ی دادرسی امکان پذیر است.
فهرست مطالب
فصل اول 1
کلیات و مفاهیم 1
1-1 بیان مسأله 2
اهمیت و ضرورت پژوهش: 4
1-3- اهداف پژوهش: 4
سوالات و فرضیات پژوهش: 5
قلمرو مکانی پژوهش: 5
قلمرو زمانی پژوهش: 5
روش و منابع پژوهش: 5
1-8 مفاهیم پژوهش: 6
1-8-1 جلسه دادرسی 6
1-8-1-1 مفهوم لغوی جلسه‌ی دادرسی 6
1-8-1-2 مفهوم اصطلاحی جلسه ی دادرسی: 7
1-8-1-3 دادرسی: 7
1-8-1-4معنای لغوی دادرسی: 7
1-8-1-5 معنای اصلاحی دادرسی 7
1-8-1-6خصوصیات جلسه اول دادرسی 9
1-8-1-7- تفاوت جلسه ی دادگاه و جلسه ی رسیدگی 14
1-8-1-8- تفاوت مقاطع دادرسی و مرحله دادرسی 14
خواهان: 15
1-9-1- معنای خواهان از نظر لغوی: 15
1-9-2- معنای اصطلاحی خواهان 16
1-10- خوانده 18
1-10-1- معنای لغوی خوانده 18
1-10-2- معنای اصطلاحی خوانده 19
فصل دوم: 21
بررسی حقوق تکالیف خواهان در اولین جلسه ی دادرسی 21
2-1- بررسی حقوق خواهان 22
2-1-1- حقوق خواهان تاپایان اولین جلسه ی دادرسی 22
2-1-2- ایرادات:اشکالات مخصوص در قانون که به دعوی، از طرف مدعی یا مدعی علیه و یا رأسا به حکم قانون متوجه شود ایراد گفته می شود. 22
2-1-2-1- ایراد به سمت خوانده: 23
2-1-2-2- ایراد رد دادرس: 25
2-1-3- عدم محدودیت زمانی کم کردن خواسته 28
2-1-4- افزایش خواسته و آثار آن 31
2-1-5- تغییر نحوه دعوا 36
2-1-6- تغییر خواسته دعوا 39
2-1-7- تغییر درخواست 40
2-1-8جلب شخص ثالث 41
2-2- حقوق خواهان تا اولین جلسه دادرسی 46
2-2-1- استرداد دادخواست 46
2-2-2- تعرض به اصالت سند خوانده 50
2-3- تکالیف خواهان در اولین جلسه ی دادرسی 52
2-3-1- ارائه ي اصول اسناد 52
2-3-3- حضور خواهان در جلسه ی اول دادرسی برای اخذ توضیح از وی 61
فصل سوم: 70
حقوق وتكاليف خوانده در اولين جلسه ي دادرسي 70
3-1- حقوق خوانده 71
3-1-1- حقوق خوانده تا پایان اولین جلسه دادرسی 71
3-1-1-1- ایرادات 71
ایراد عدم صلاحیت نسبی 73
3-1-1-2- دعوای متقابل 79
3-1-1-3- جلب شخص ثالث: 93
3-1-2- حقوق خوانده، تا اولین جلسه دادرسی: 94
3-1-2-1- اعتراض به بهای خواسته 94
3-1-2-2-تعرض به اصالت اسناد خواهان 95
ارائه ی اصول مستندات 95
3-2-2- اعلام وجود دعوای مرتبط 96
منابع وماخذ 105