در نظام تربیتی اسلام، توجه به اصل اعتدال همیشه مورد نظر بزرگان دینی قرار داشته، رمز موفقیت پیامبر در دعوت گسترده مردم، توجه به این اصل بوده است. تربیت ضروری ترین و اساسی ترین نیاز انسان و وسیله جهت هدایت و رشد اوست. در عصر حاضر که جوانان با انبوهی از افکار و مکاتب نو ظهور مواجه هستند، تبیین تأثیر اعتدال بر تربیت دینی و آثار آن بسیار مهم می باشد. هدف از این پژوهش یافتن راهکارهایی جهت تربیت متعادل با توجه به نیازهای روز بوده است. روش تحقیق تحلیلی، توصیفی با تكيه بر روش تحلیل می باشد. بکارگیری اعتدال در تربیت در آموزه های اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و زیبنده شدن به این مهم، آثار پربرکتی را به ارمغان خواهد آورد. می توانید این تحقیق رشته روانشناسی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
تعلیم و تربیت در نحوه پیشرفت حیات انسان ها عنصری تعیین کننده است و شاید بتوان آن را در «رشد انسان ها» مهم ترین و کلیدی ترین مسئله دانست. بروز هر نوع ناکارآمدی یا انحراف در این مسیر کاملاً می تواند زندگی و فرجام آن را به سمت و سویی دیگر سوق دهد و انسان را از تحقق کمال خود که رسیدن به مرتبه «انسانیت» خود است که مقرب درگاه حضرت حق است، باز دارد. از همین رو دین اسلام بیشترین موضوعی را که در قالب احکام الهی یا فرامین اخلاقی مورد توجه قرار داده همین موضوع تربیت است. خداوند که آفرینشگر انسان است و از ویژگی و صفات افعال او هدفمندی است طبیعتاً برای رسیدن انسان به هدف مطلوب مسیر صحیح را در قالب های مختلف به آدمی نمایش می دهد تا استعداد های بالقوه نهاده شده در وجود انسان بتواند با ابزار تربیت بالفعل شود. تربیتی که دین برای انسان ترتیب داده است دارای ویژگی هایی است که شناخت آن ها می تواند انسان را به برنامه تربیتی که خداوند برای او در نظر گرفته است، آشنا سازد و علاوه بر این وقتی افراد خود در جامعه دارای نقش های تربیتی می شوند (والدین، معلم و مربی، نویسنده و. . . ) بتوانند با تحلیل صحیح اصول تربیت اسلامی آن را از سایر مکاتب تفکیک و ناخالصی های آن را پیرایش کنند (باقری، 1385).
امروزه نقش تعلیم و تربیت در اصلاح فرد و جامعه، چنان بارز است که هیچ کشوری را در جهان نمی توان یافت که بدون بهره برداری از آن توانسته باشد به رشد و توسعه دست یافته باشد. کار نهاد های تربیتی باید پرورش انسان های با کفایت، متعادل و موزونی باشد که از هر افراط و تفریطی منزه، پاک و مبرا باشند.
بیان مساله
در نظام تربیتی اسلام، توجه به اصل اعتدال مورد نظر بزرگان دینی قرار داشته، رمز موفقیت پیامبر در دعوت گسترده مردم توجه به این اصل بوده است. اعتدال از موضوعاتی است که در طول تاریخ، نظر اندیشمندان مختلف را به خود جلب کرده است. اساس تربیت های مادی امروزی، زینت دادن همین زندگی مادی و منحصر کردن زندگی به جهان ظاهری است. از آنجا که انسان موضوع تربیت است و انسان عصاره هستی و دارای قوا و استعداد های مختلف است و موجودی اثر گذار و اثرپذیر و دارای قدرت اختیار، انتخاب و اراده است؛ برای شکوفایی و به فعلیت رساندن قوا و استعدادهای فطری اش نیاز به تربیت دارد و تنها تربیت دینی است که می تواند نیاز های مختلف او را تأمین و زمینه تكامل همه جانبه او را به خصوص در بعد معنوی و الهی فراهم نماید (بستانی، 1395).
گاهی شاهد انحراف در جامعه هستیم از خود می پرسیم آیا این افراد در بدو تولد دچار این رفتار های ضد اجتماعی بوده یا در اثر تربیت دچار مشکل شده اند. هلی سیوس از متخصصان علوم تربیتی می گوید: بچه ها نادان متولد می شوند ولی نه ابله، شمایید که اینان را به بلاهت می کشانید. حالا این سوال پیش می آید که با توجه به آموزه های دینی چرا شاهد تربیت دینی مناسبی در جامعه پشیم؟ بازگشت به اسلام راستین، محقق نمی شود مگر با رسیدن به اعتدال اسلامی، که این نیاز به بررسی همه جانبه با توجه به آموزه های وحیاتی مطابق با نیازهای روز را دارد.
اهميت و ضرورت تحقیق
امروزه نظام تربیتی مدرسه یک چیز را می گوید و بیرون چیز دیگر را، نام این وضعیت سر گشنگی تربیتی است. یعنی این دو با هم هماهنگ نیستند. اگر در تربیت دینی فرزندان سخت گیری بیش از حد شود، باعث می شود از دین گریزان شوند و اگر هم بی توجهی شود باعث می شود بی اعتنا شوند. يامبر (صلی الله عليه و آله و سلم) فرمودند: « یسر و لاتعسر؛؛ آسان بگیرید و سخت گیری نکنید» ما این آسان گرفتن به معنای بی تفاوتی نیست. برای دست یابی به اهداف گوناگون در تعلیم و تربیت اسلامی، چه باید کرد؟ روشن است که اهداف یاد شده، طیف وسیعی را تشکیل می دهند و نشان نمی دهند که در هر شرایط خاص، کدام اهداف را باید ترجیح دهیم، از کجا آغاز کنیم و چگونه به آن اهداف دست یابیم. در واقع گرچه مباحث پیشین برای پی ریزی نظامی از تعلیم و تربیت اسلامی لازم اند، اما به تنهایی کافی نیستند. حتی با دانستن ساحت ها، مراحل، عوامل و موانع و نیز روش های قابل استفاده در تعلیم و تربیت اسلامی، نمی توان پاسخ پرسش فوق را یافت. ما علاوه بر دانستن همه ی عناصر و مؤلفه های دیگر، نیازمند راهنمای عمل نیز هستیم؛ یعنی این که بدانیم برای رسیدن به اهداف چگونه باید عمل کنیم. اصول تعلیم و تربیت که در واقع نقش راهنمای عمل را ایفا می کنند، این نیاز را برآورده می کنند. آموزه های دینی سرشار از توصیه هایی است که انسان را از زیاده روی و کوتاهی کردن در هر کاری که از آن به افراط و تفریط یاد می کنند منع می کند به نظر می رسد این سفارش حكم عقلانی داشته باشد زیرا کسی که رویه اعتدال نداشته باشد بالطبع رفتاری صالح نداشته و گرایش به فساد دارد، از اینرو پس از هر کار غیر معتدلی ناهماهنگی بوجود می آید.پس لازم است اعتدال در تربیت دینی و آثار آن مشخص شود و این در عصر حاضر که جوانان با انبوهی از افکار و مکاتب نو ظهور مواجه هستند بسیار مهم می باشد.
فهرست مطالب
کلیات 5
چکیده 2
مقدمه 7
بیان مساله 8
اهميت و ضرورت تحقیق 9
علت انتخاب موضوع 11
پیشینه تحقیق 12
اهداف تحقیق 13
نظریه پردازی با نوآوری تحقیق 13
تعریف اصطلاحی 13
فصل دوم: مبانی نظری
بررسی کارکردهای تربیتی آیات نقل قول 14
2-1 سرآغاز 15
2-2 چرایی به کارگیری اسلوب نقل قول 15
2-3 آثار تربیتی گفته های پدیده های بی جان وجان دار 17
الف : پدیده های بی جان 18
1. آسمان و زمین 20
٢. اعضا و جوارح 25
٣. دوزخ 29
ب. مجردات 29
فرشتگان 29
ج. موجودات مادی نامحسوس و نامرئی 30
١. شیطان 31
٢. جن 32
د.جان داران ( مادی محسوس ) 33
١. مورچگان 34
٢. هدهد 35
2-4 نتیجه گیری کلی ( پدیده های بی جان وجان دار) 36
تربیت عقلانی بشر 37
2-1 اثار اعتدال بر تربیت دینی 38
2-2 آثار فردی 39
2-3 پرهیز از شرک 40
2-4 اعطای حکمت و دانش 45
2-5 دست یابی به استقامت و قوام یانی در شخصیت 50
2-6 قناعت 51
۲-7 آثار اجتماعی اعتدال 52
2-8 حفظ نعمت 53
2-9 الفت میان مردم 53
2-10 اعتدال در معاشرت و برخورد 55
منابع و مأخذ 61