به منظور بررسی مقایسه عملکرد ارقام مختلف گلرنگ در کشت خالص و چند کشتی همزمان و همچنین معرفي و انتخاب مناسب ترين رقم گلرنگ جهت كشت در منطقه آران وبیدگل، دراسفند ماه سال 1391 آزمايشی به روش فاکتوریل در قالب طرح پايه بلوك¬هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در روستای محمد آباد در بخش کویرات از توابع این شهرستان انجام گردید. ارقام گلرنگ در چهار سطح و تیمار چند کشتی همزمان نیز در چهار سطح به عنوان تیمارهای این آزمایش در نظر گرفته شد. ارقام گلرنگ شامل رقم فرامان، صفه، گلدشت و رقم بومی اصفهان بوده و گیاهان همراه در کشت مخلوط نیز شامل: پیاز، نخود و یونجه بود. روش كاشت بصورت جوی و پشته¬ای (شیاری) و کرت¬ها شامل چهار ردیف کاشت به طول 5 متر، فاصله¬ی بین رأس دو پشته 60 سانتیمتر و تراکم کاشت گلرنگ نیز 40 بوته در متر مربع در نظر گرفته شد. گیاهان یونجه، نخود و پیاز در بین ردیف¬های گلرنگ کشت گردیدند. كاشت به روش خشكه¬كاري و با دست صورت گرفت و آبیاری مزرعه بر اساس نیاز آبی گلرنگ انجام شد. در ادامه صفاتی از قبیل ارتفاع بوته، تعدادشاخه¬های فرعی میوه دهنده، عملکرد دانه در هربوته، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غوزه، تعداد غوزه در گیاه، تعداد روز تاتشکیل غوزه، تعدادروز تا تشکیل 50% غوزه، وزن هر غوزه، وزن اندام هوایی، شاخص برداشت، میانگین وزن تر، میانگین وزن خشک، تعداد دانه در متر¬مربع، عملکرد دانه در متر مربع، عملکرد دانه در هکتار، میانگین وزن پیاز و میانگین وزن یونجه اندازه گیری شد. نتایج نهایی نشان داد اثر رقم گلرنگ بر صفاتی نظیر تعداد روز تا شروع غوزه دهی، تعداد روز تا 50% غوزه دهی، تعداد غوزه در بوته، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در غوزه، میانگین تعداد دانه در بوته، میانگین ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در بوته، عملکرد در متر مربع، میانگین وزن تر هربوته، شاخص برداشت، عملکرد دانه در هکتار و تعداد دانه در متر مربع، در سطح احتمال 1% معنی¬دار بود. همچنین در این آزمایش کشت مخلوط ، اثر کشت گیاه همراه، بر صفاتی نظیر تعداد غوزه در بوته، میانگین وزن هر غوزه، میانگین تعداد دانه در غوزه، میانگین وزن خشک هربوته گلرنگ معنی دار بود. در این تحقیق اثر متقابل ارقام× کشت مخلوط در مورد هیچ یک از صفات معنی¬دار نگردید. می توانید این تحقیق رشته مهندسی کشاورزی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
گلرنگ یا کافشه یکی از گیاهان مهم در کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک است(خواجه پور، 1383). منشا گلرنگ جنوب آسیاست. و از دیرباز در چين، هند، ایران و مصر کشت می¬شده است. اين گياه در قرون وسطي در ايتاليا، فرانسه و اسپانيا نيز كشت مي شد و بعداً به امريكا، مكزيك، ونزوئلا و كلمبيا برده شد در آغاز گلرنگ به منظور استفاده از رنگ حاصل از گلبرگ هاي آن در رنگ آميزي پارچه و تزئين غذا كاشته مي شد، ولي امروزه علاوه بر آن، كشت اين گياه به خاطر توليد روغن، كنجاله و تهيه مواد دارويي و لوازم آرايشي نيز انجام مي¬گيرد(Cho and Tae, 2000). متاسفانه با وجود آنکه گیاه زراعی گلرنگ با همه قابلیت¬های ارزشمندش بومی کشور ایران می باشد اما توجه زیادی به این گیاه نشده ولی طبق تحقیقات انجام شده در اروپا و آمریکا از 2024 ژنوتیپ موجود 199 ژنوتیپ مربوط به ژنوتیپ های ایرانی بوده است(نمازی و همکاران، 1390). سطح کشت گلرنگ در سال 2009 در دنیا حدود 3/1 میلیون هکتار بوده که حدود 50 درصد آن در هند کشت شده است.( Hanumantharaya et al., 2008). سطح زیر کشت گلرنگ در کشور ما حدود 6000 هکتار با متوسط عملکرد حدود یک تن در هکتار است(بی نام، 1389) و بالاترین سطح زیر کشت با 9500 هکتار مربوط به سال 1381 می باشد(مستوفی، 1387). بعداز دهه 50 ، عواملی نظیر خطر سرمازدگی و یخبندان ، عملکرد کم واریته¬ ها و خسارت آفات موجب کاهش نسبتاً زیاد سطح زیر کشت گلرنگ شد اما در چند سال اخیر ورود ارقام جدید زودرس به عرصه تولید موجب رونق کشت گلرنگ و افزایش سطح زیر کشت آن شده است(فروزان، 2005).
در حال حاضر هدف اصلی از کشت گلرنگ، استحصال روغن می¬باشد. با توجه به اینکه حدود 90% از اسید¬های چرب روغن گلرنگ را اسید¬های اولئیک و اسید لینولئیک تشکیل می¬دهد می توان گفت که خواص فیزیکوشیمیایی روغن گلرنگ توسط این دو مشخص می¬شود . اسید لینولئیک اسیدی اشباع نشده با پیوند دوگانه است که موجب بی ثباتی روغن در برابر حرارت می¬شود از این رو روغنی که درصد اسید لینولئیک آن بالا باشد بیشتر به مصرف تهیه کره نباتی رسیده و برای طبخ مناسب نیست در صورتی که اسید اولئیک بر خلاف اسید لینولئیک موجب ثبات روغن در برابر حرارت گردیده و روغن حاوی اسید اولئیک زیاد برای طباخی مناسب است(زینلی، 1378). گلرنگ به دليل وجود اسيد لينولنيک در حد بسيار ناچيز، به عنوان روغن خشک شونده سريع و روغن سرخ کردنی جهت مصارف خوراکی و نيز به دليل داشتن مزه، بو، ظاهر و بافت خوب برای تهيه پوشش های سالاد، مايونز و مارگارين توصيه می شود. بر اساس گزارش محققين استراليايی و آمريکايی در سال 1975، نوعی گلرنگ جهش يافته طبيعی به نام گلرنگ اولئيک معرفی گرديده که ويژگی های گياه و بذر توليد شده به جز توزيع اسيدهای چرب آن (اسيد اولئيک ٧٧ % و اسيد لينولئيک ١۵ % ) دقيقا مشابه گلرنگ معمولی يا لينولئيک( اسيد لينولئيک 77 % و اسيد اولئيک ١۵% )است.ترکيب اسيدهای چرب گلرنگ اولئيک، مشابه روغن زيتون بوده و از اين رو در ژاپن وآمريکا مورد توجه مصرف کنندگان قرار گرفته و از آن به صورت مخلوط با روغن زيتون جهت مصارف خوراکی و به تنهايی برای تهيه مايونز، جايگزين کره کاکائو، تهيه غذای کودک، و روغن سرخ کردنی استفاده می شود که اثرات آن بر کاهش کلسترول قابل توجه است(مروتی و همکاران، 1384). روغن گلرنگ شفاف بوده و به سهولت تصفیه می¬شود. این روغن برای تولید رزین های الکیدی مناسب است. از این رزین ها عمدتا جهت ساخت لعاب ها استفاده می شود.
فهرست مطالب
چکیده: 1
فصل اول 2
مقدمه و كليات 2
1-1- تاریخچه گلرنگ 3
1-2- گياه شناسی گلرنگ 4
1-2-1- ریشه 4
1-2-2- ساقه 4
1-2-3- برگ 5
1-2-4- گل 5
1-2-5- میوه 6
1-3- موارد مصرف گلرنگ 7
1-3-1- گل گلرنگ 7
1-3-2- روغن گلرنگ 7
1-3-3- پوسته دانه گلرنگ 9
1-3-4- استفاده از علوفه گلرنگ 9
1-4- ارقام گلرنگ 10
1-4-1- ارقام داخلی 10
1-4-2- ارقام خارجی 15
1-5- آفات و امراض گلرنگ 17
1-5-1- آفات 17
1-5-2- بیماریهای گلرنگ 17
1-6- شرایط مناسب کاشت 18
1-6-1- شرایط محیطی 18
1-6-2- خاک 19
1-6-3- آب 19
1-7- کشاورزی پایدار 20
1-8- سیستم های کشت 20
1-8-1- تک کشتی 20
1-8-2- کشت مخلوط 21
1-8-2-1- تاريخچه 21
1-8-2-2- تاريخچه كشت مخلوط در ايران : 22
1-8-2-3- انواع چندكشتي بر اساس نحوه مديريت گياهان شامل 22
1-8-2-3-1- چند کشتی متوالی 22
1-8-2-3-2-چند کشتی همزمان 23
1-8-2-3-3-کشت تاخیری و یا چند کشتی پس و پیش 24
1-8-2-4- راندمان استفاده ازعوامل محيطي در کشت مخلوط 24
1-8-2-4- 1- مکانیزم های مربوط به افزایش راندمان استفاده از آب 24
1-8-2-4- 2-مکانیزم های مربوط به افزایش راندمان استفاده از نور 25
1-8-2-4- 3-مکانیزم های مربوط به افزایش راندمان استفاده از جذب مواد غذایی 26
1-8-2-5-اثر مکملی یا جبرانی 26
1-8-2-6-معایب کشت مخلوط 27
1-8-2-7- رقابت در کشت مخلوط 28
1-8-2-7-1-عوامل موثر در رقابت در گیاهان 30
1-9-کشت گلرنگ در شهرستان آران و بیدگل 31
2-1- فنولوژي 33
2-1-1- مفهوم فنولوژي 33
2-1-2- نمو گلرنگ 34
2-3- اجزاء عملکرد گلرنگ 35
2-3-1- عوامل موثر بر عملکرد گلرنگ 35
2-3-1-1- ارقام: 36
2-3-1-2- تاریخ کاشت 36
2-3-1-3- تعداد بوته در متر مربع 37
2-3-1-4- تعداد روز تا غوزه دهی 38
2-3-1-5- تعداد غوزه در بوته 39
2-3-1-6- تعداد دانه در غوزه 40
2-3-1-7- عملکرد دانه در بوته 40
2-3-1-8- ارتفاع بوته 41
2-3-1-9- تعداد شاخه فرعی 42
2-3-1-10- وزن هزار دانه 42
2-3-1-11- وزن خشک بوته 43
2-4- عوامل موثر بر عملکرد در کشت مخلوط 44
2-4-1-گونه های گیاهی 44
2-4-2-تراکم کاشت 45
2-4-3-نسبت اختلاط 46
2-4-4-الگوی کشت مخلوط 47
2-5-مزایای کشت مخلوط 48
2-6- روش های متداول در کشت مخلوط 50
فصل سوم 54
مواد و روشها 54
3-1- زمان و محل اجرای آزمایش 55
3-2- خصوصیات اقلیمی محل آزمایش 55
3-3- طرح آماری آزمایش 56
3-4- ارقام گلرنگ و گیاهان همراه مورد استفاده: 56
3-5- روش کاشت: 58
3-6- کشت گیاهان همراه 58
3-6-1- نخود 58
3-6-2- یونجه 58
3-6-3-پیاز 59
3-7- آبیاری 59
3-8-صفات مورد اندازه گیری 59
3-8-1-ارتفاع بوته 59
3-8-2- تعدادشاخههای فرعی میوه دهنده 60
3-8-3- عملکرد دانه در هربوته 60
3-8-4- وزن هزار دانه 60
3-8-5- تعداد دانه در غوزه 60
3-8-6- تعداد غوزه در گیاه 60
3-8-7- تعداد روز تاتشکیل غوزه 60
3-8-8- تعدادروز تا تشکیل 50% غوزه: 60
3-8-9- وزن هر غوزه 60
3-8-10- وزن اندام هوایی 61
3-8-11- شاخص برداشت 61
3-8-12- میانگین وزن تر 61
3-8-13- میانگین وزن خشک 61
8-3-14- تعداد دانه در متر مربع 61
3-8-15- عملکرد دانه در متر مربع 61
3-8-16- عملکرد دانه در هکتار 62
3-8-17- میانگین وزن پیاز 62
3-8-18- میانگین وزن یونجه 62
3-9- تجزیه و تحلیل داده ها 62
فصل چهارم 63
نتایج و بحث 63
4-1- تعداد روز تا شروع غوزه دهی 64
4-2-تعداد شاخه فرعی 64
4-3-وزن هر غوزه 70
4-4- تعداد دانه در بوته 71
4-5-عملکرد دانه در بوته 72
4-6-عملکرد دانه در متر مربع 72
4-7-عملكرد بيولوژيكي 74
4-8-شاخص برداشت 74
4-9- عملكرد بيوماس گياهان همراه 79
4-10-میانگین ارتفاع بوته 80
4-11- تعداد روز تا 50 درصد غوزه دهی 80
4-12- تعداد غوزه در بوته 81
4-13- تعداد دانه در غوزه 82
4-14- وزن هزار دانه 83
4-15- میانگین وزن تر هر بوته 87
4-16- تعداد دانه در متر مربع 88
4-17- عملکرد دانه در هکتار 89
4-18- میانگین وزن پیاز 90
نتیجه گیری 91
پیشنهادات 92
منابع 94
جدول 3-1- الگوی طرح 57
جدول3-2- آزمون خاک 59
جدول 4-1– نتايج تجزيه واريانس برخی صفات مهم 67
جدول 4-2- مقايسه ميانگين‌هاي اثرات اصلي 68
جدول 4-3- مقايسه ميانگين‌هاي اثرات متقابل 68
جدول 4-4– نتايج تجزيه واريانس برخی صفات مهم 76
جدول 4-5- مقايسه ميانگين‌هاي اثرات اصلي 77
جدول 4-6 مقايسه ميانگين‌هاي اثرات متقابل 78
جدول 4-7- نتايج تجزيه واريانس برخی صفات مهم 85
جدول 4-8- مقايسه ميانگين‌هاي اثرات اصلي 86
جدول 4-9 مقايسه ميانگين‌هاي اثرات متقابل 87
جدول 4-10- ضرایب همبستگی بین صفات 93