سلامت روان، نیازی اساسی و برای بهبود کیفیت زندگی انسان،امری حیاتی است. مطالعات روانشناسان نشان داد که بین رویدادهای استرسزا و اختلالات روانشناختی،عوامل تعدیل کننده ای وجود دارد که موجب می شود رویدادهای استرسزا،اثرات متفاوتی بر افراد به جای بگذارند. تاب آوری عبارت است از توانایی سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدیدکننده و سرسختی نیز بعنوان یک ویژگی شخصیتی نحوه مقابله با استرس زاها را در افرا تعدیل می کند.این دو مولفه بعنوان شاخص های حایز اهمیت در سلامت روان در موفقیت تحصیلی ،در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ارتش مورد بررسی قرار گرفت.
طرح این تحقیق از نوع مقطعی-توصیفی است.در این تحقیق موفقیت تحصیلی به عنوان متغیر ملاک محسوب میشود و دو متغیر تاب آوری و سرسختی متغیرهای پیش بینی بودند.موفقیت تحصیلی دانشجویان براساس معدل دانشجویان در دو گروه با معدل بالای 15 (دانشجویان موفق) و زیر 15 (دانشجویان ناموفق) در نظر گرفته شد.ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل 3 پرسشنامه که اولین پرسشنامه ،پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و دو پرسشنامه دیگر به ترتیب شامل پرسشنامه سخت رويي اهواز (AHI) متعلق به كوباسا و پرسشنامه تاب آوری کونور و دیویدسون(CD-RIS) بود.
در كل نمونه های مورد بررسي، سرسختی به صورت مثبت و معناداري تاب آوري را پيش بيني مي كند . در واقع، به ازاي هر يك واحد تغيير در نمرة سرسختی ، نمرة تاب آوري 39/0تغيير مي كند. همچنین این مطالعه نشان داد تاب آوري در افراد موفق بيشتر است (P=0.027 & t=2.32). در بين دانشجویان موفق، سرسختی مي تواند به صورت مثبت و معناداري تاب آوري آنان را پيش بيني كند ( 0001/0 P< و 39/0 = β). در مورد دانشجویان ناموفق نيز وضع به اين شكل است كه سرسختی به صورت مثبت و معناداري تاب آوري آنان را پيش بيني مي كند( 03/0P= و 15/0 = β). يعني به ازاي يك واحد تغيير در نمرة سرسختی،15/0 تغيير در نمرة تاب آوري به وجود مي آيد. در هر دو گروه دانشجویان، سرسختی مي تواند تاب آوري را پيش بيني كند، اما بررسي مقدار شاخص هايي مانند ضريب تعيين (R2) و ضريب استاندارد رگرسيون (ß)، در دو تحليل حاكي از آن است كه در دانشجویان موفق، خودكارآمدي، به صورت قويتري تاب آوري را پيش بيني مي كند.
یافته های این مطالعه ،هم راستا با دیگر مطالعات در این زمینه،اولا هم سویی دو عامل شخصیتی سرسختی روانشناختی و تاب آوری را به اثبات رسانده و همچنین نشان داده که این دو صفت شخصیتی هم سو با میزان موفقیت در دانشجویان بوده اند که این ویژگی می تواند به گزینش صحیح افراد در مراحل اولیه ورود به سازمانهای نظامی کمک کند تا افرادی در این سازمانها وارد شوند که تا حدود بیشتری در ارتباط با پیشرفت تحصیلی آنان بتوان پیش بینی کرد. می توانید این پایان نامه دکترای پزشکی عمومی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
بیان مسئله
از آن جا که نیروی انسانی ارزنده ترین سرمایه هر کشور است، پیشرفت و بالندگی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور ها در گرو تربیت نیروی متخصص، رشد علمی و افزایش سطح آگاهی افراد آن جامعه خواهد بود(1و2). رسالت اصلی نظام¬های آموزشی، تربیت نیروی انسانی لازم برای این رشد و پیشرفت به¬شمار می¬رود و دانشگاه(به¬عنوان مهم¬ترین پایگاه علمی مرکز پرورش نیروی متخصص، آگاه و باتجربه)، نقش بسیار مهمی در این میان ایفا می¬کند. امکانات آموزشی مناسب، سرفصل¬های علمی معتبر، استادان با تجربه و محیط غنی تنها در کنار ذهن پویا، فعال و مشتاقِ جوانان پیشرفت و سازندگی کشور را به دنبال دارد. از آنجا که کارآمدی نظام آموزشی به پیشرفت تحصیلی(Achievement) فراگیران وابسته است، چنانچه نظام آموزشی وظیفه¬ی خود را به درستی انجام ندهد روند رشد و توسعه با مانع مواجه خواهد شد(3-5).یکی از مسائل و مشکلات اساسی زندگی تحصیلی افراد و نظام آموزشی هر کشور، مسأله افت تحصیلی و پایین بودن سطح عملکرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان آن کشور است. عوامل مختلفی بر عملکرد تحصیلی افراد تأثیر می گذارند که متخصصان تعلیم و تربیت آنها را به چهاردسته عوامل فردی، آموزشگاهی، خانوادگی و اجتماعی تقسیم کرده.
تحصیل در دانشگاه برای تعدادی از دانشجویان اعم از دختران و پسران همراه با نگرانی و فشار است.محیط آموزشی و قوانین جدید، انتظارات متفاوت از دوران پیشین، آغاز زندگی مستقل و ورود به دنیای بزرگسالی و شکل گیری روابط انسانی و صمیمانه نو شرایط نوینی هستند که نیازمند اتخاذ و راهبردهای جدید است. سازگاری فرایندی پویا است که طی آن فرد سعی می کند تا بین آنچه که انجام می دهد و یا می خواهد انجام دهد و همچنین با آنچه که محیط و جامعه تقاضا می کند توازن برقرار کند. از جمله رویکردهایی که ممکن است بر سازگاری تاثیر داشته باشد، رویکرد روانشناسی مثبتگرا است. در سالهای اخیر، رویکرد
تاب آوری عبارت است از توانایی سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدیدکننده(20).والر(21)تاب آوری را سازگاری مثبت فرد در واکنش به شرایط ناکوار می داند.هرچند این مفهوم ابتدا توسط ورنر(22)در حوزه روانشناسی رشد مطرح شد،ولی به تدریج به حوزه های دیگر روانشناسی مانند روانشناسی اجتماعی و روانشناسی بالینی وارد شد(23).کانر و دیویدسون(24) که تاب آوری را در حوزه های اجتماعی مورد مطالعه قرار داده اند،معتقدند تاب آوری،تنها پایداری در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده نیست،بلکه شرکت فعال و سازنده فرد در محیط است.آنها تاب آوری را توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی_روانی در شرایط خطرناک می دانند.
با توجه به پیشینه تحقیقات گذشته در زمینه ویژگی های شخصیتی سرسختی و تاب آوری و بررسی رابطه این ویژگی ها با مؤلفه های مختلف از جمله استرس،سلامت روان،فرسودگی شغلی،سلامت جسمی و غیره و با نظر به در دسترس نبودن پیشینه مناسب در زمینه بررسی ارتباط بین این ویژگی ها با موفقیت تحصیلی دانشجویان؛محقق برآن است تا در این پژوهش به این مهم پرداخته و به بررسی ارتباط بین ویژگی های شخصیتی سرسختی و تاب آوری با موفقیت تحصیلی بپردازد.
جامعه هدف
در این مطالعه جامعه هدف دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ارتش بوده است(N=100) که جامعه مورد مطالعه از بین دانشجویان پسر دانشکده پیراپزشکی(هوشبری؛علوم آزمایشگاهی؛اتاق عمل و مدارک پزشکی) دانشگاه علوم پزشکی ارتش در سال 1391 انتخاب شدند.
ابزار تحقیق
ابزار تحقیق در این مطالعه،3 پرسشنامه که اولی شامل اطلاعات دموگرافیک و آخرین معدل دانشجویان در دانشگاه بوده و 2 پرسشنامه شامل پرسشنامه ی تاب آوری کونور و دیویدسون و نیز اصل پرسشنامه سخت رويي اهواز (AHI) متعلق به كوباسا بود.
تاب آوري
انسانها در برابر شرايط نامساعد، خطرها و ناملايمات معمولاً احساس بي پناهي مي كنند و در بسياري مواقع نيز سعي می کنند كه در برابر خطرها و موقعيت ناگوار تحمل نمايند و نتايج غير منتظره اي به دست مي آورند. توانايي اجراي اين «جادوي رايج » اغلب در حوزه علوم اجتماعي به عنوان انعطاف پذيري يا «تاب آوري» نام دارد. تاب آوري در علوم اجتماعي به عنوان «فرايند كش كساني و واكنش در مقابل ناملايمات» فرض مي شود(46).
كانر تاب آوري را به عنوان روشي براي اندازه گيري توانايي فرد در مقابله با عوامل استرس زا و عواملي كه سلامت روان فرد را تهديد مي كند، تعريف كرده است.افراد تاب آور داراي رفتاراي خود شكنانه نيستند. از نظر عاطفي آرام بوده و توانايي مقابله با شرايط ناگوار را دارند. بونا (2004) راه هاي بدست آوردن تاب آوري را داشتن سرسختي، خود افزايي، مقابله سركوبگرايانه، داشتن خلق و خو و احساسات مثبت مي داند(47و48).
فهرست مطالب
چکیده فارسی............................................ 6
فصل 1:بیان مسأله
بيان مسأله.............................................9
اهداف................................................. 17
سوالات................................................. 18
فصل 2: زمینه و پیشینه تحقیق
مبانی نظری............................................ 20
پیشینه پژوهش.......................................... 47
فصل 3: طرح تحقیق
نوع مطالعه............................................ 50
جمعيت مورد مطالعه..................................... 50
مكان و زمان انجام مطالعه.............................. 50
روش اجراي طرح......................................... 51
روش تجزيه و تحليل داده ها............................. 53
فصل 4:یافته ها و نتایج
نتايج................................................. 57
فصل 5:بحث و نتیجه گیری
بحث.................................................. 62
نتيجه گيري كلي........................................ 66
منابع.................................................67
چکیده انگلیسی......................................... 75
فهرست نمودارها و جداول:
نمودار 1.میانگین سنی افراد مورد مطالعه................ 57
نمودار 2.فراوانی افراد موفق و ناموفق.................. 58
جدول 1. شاخص هاي توصيفي متغيرهاي تحقيق به تفكيک معدل...... 59
جدول 2. مقايسة دو گروه از نظر موفق و ناموفق در زمينة تاب آوری.................................................. 60
جدول 3. رگرسيون تاب آوري روي سرسختی در كل نمونه و گروههاي موفق و ناموفق.............................................. 61