تامین مالی از جمله مهمترین مباحث بحث برانگیز در مدیریت مالی و حسابداری است که تحقیقات گسترده ای را در حوزه امور مالی و حسابداری موجب شده است. علیرغم گستردگی روش های تامین مالی، مدیران باید از چگونگی نحوه تامین مالی و اثر بکارگیری هر یک از آن ها بر عملکرد عملیاتی، سودآوری و بازده آتی سهام شرکت ها آگاه باشند. برهمین مبنا در این تحقیق تاثیر اهرم بدهي عملياتي به عنوان یکی از ابزارهای اصلی تامین مالی، بر بازده آتی حقوق صاحبان سهام در 110 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طي سال هاي1383 الی 1388 مورد بررسی قرارگرفته است. روش آماری تحقیق، توصیفی مبتنی بر تحلیل رگرسیون به روش تحلیل داده های ترکیبی می باشد. یافته ها نشان می دهد که رابطه معنادار مثبتی بین اهرم بدهي عملياتي و اهرم بدهي قراردادي با بازده آتی حقوق صاحبان سهام شرکت ها وجود دارد و اهرم کل نیز موجب تعدیل رابطه اهرم بدهي عملياتي با بازده آتی حقوق صاحبان سهام می شود. يافته هاي اين تحقيق علاوه بر پركردن خلاء تحقيقاتي در اين زمينه، براي مديران و سرمايه گذاران مفيد مي باشد. می توانید این پژوهش رشته حسابداری را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
شركت ها براي فراهم كردن وجوه لازم براي مخارج سرمايه اي و عمليات خود، اقدام به تامين مالي از منابع گوناگون نموده و وجوه مورد نياز خود را تامين مي كنند. تئوري مالي شركت ها بر اين فرض استوار است كه هدف مديريت حداكثر نمودن ارزش بازار يك شركت و در نتيجه، حداكثر نمودن ثروت سهامداران است. بنابراين تصميمات مربوط به ساختار مالي و سرمايه و همچنين تعيين و انتخاب بهترين شيوه تامين مالي از وظايف مديران مالي بشمار مي رود. تامين مالي مي تواند ازطريق بدهي ها و يا انتشار سهام انجام شود. برخي نظريه ها به اين موضوع پرداخته اند كه چرا شركت ها شيوه هاي تامين مالي خاصي را انتخاب مي كنند و اينكه چطور چنين انتخاب هايي در عملكرد گذشته و آتي شركت منعكس مي شود. با اين حال بررسي هاي فراواني در مورد روش هاي مختلف تامين مالي و اثرات آن ها بر بازده و قيمت سهام و ديگر متغيرهاي موجود در شركت ها انجام شده است. نتايج تحقيقات صورت گرفته نشان مي دهد كه عملكرد شركت ها به استفاده و نوع تامين مالي برون سازماني شركت مرتبط است. همچنين نوع تامين مالي (از طريق سرمايه و يا بدهي) تاثيرات متفاوتي بر عملكرد شركت ها دارد.
در اين تحقيق سعي بر آن است، تاثیر اهرم بدهي عملياتي بر بازده آتي حقوق صاحبان سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسي قرار گيرد. یافته های این تحقیق علاوه بر پرکردن خلاء تحقیقاتی در این زمینه، اطلاعاتی مفید نیز برای مدیران و افراد ذینفع فراهم می آورد. زیرا از یک سو مدیران را در ایفای مسئولیت هایی از جمله تصمیم گیری در انتخاب شیوه تامین مالی مناسب و حداکثرسازی ارزش شرکت که هدف هر موسسه و سازمان انتفاعی است یاری می رساند و از سوی دیگر به سرمایه گذاران و سهامداران در تصمیم گیری، آگاهی و دانش می دهد.
بیان مساله تحقیق
مدیریت مالی با تصمیم گیری درباره بدهی ها و حقوق صاحبان سهام، منابع مالی را تامین می کند و با تصمیم گیری درباره دارایی های جاری، دارایی های بلندمدت و سرمایه گذاری ها، آن ها را بکار می برد (رزاقي، 1386، 3). لذا بدهی یکی ا ز اجزاي اصلی ساختار سرمایه اکثر شرکت هاست که نقش مهمی در مديريت تامین مالی شركت ها ايفا مي كند.
وجود بدهی در ساختار مالی شرکت ها بدلیل مزیت مالیاتی، موجب افزایش سود حسابداری و به تبع آن افزایش نرخ سود هر سهم می گردد و از سوی دیگر بدلیل وجود هزینه های بهره و احتمال عدم ایفای تعهدات در سررسید، سبب افزایش ریسک مالی و در نتیجه کاهش قیمت بازار سهام و به تبع آن کاهش بازده سهام مي شود.
تامین مالی از طریق بدهی ها دارای اشکال مختلفی است. برخی از این اشکال عبارتند از: حساب ها و اسناد پرداختنی، هزينه هاي پرداختنی، انواع و اقسام وام ها و اوراق قرضه. برخی بدهی ها مانند وام بانکی و اوراق قرضه، مالی تلقی شده و برخی بدهی های دیگر مانند حساب پرداختنی، هزینه های پرداختني و بدهی های بازنشستگی که در نتیجه معاملات با تامین کنندگان، مشتریان و کارکنان در نتیجه انجام عملیات بوجود آمده، بدهي هاي عملياتي تلقی می شوند. بدیهی است که نحوه تامین مالی می تواند بر سود حسابداری و در نتیجه بر بازده مورد انتظار در بازارهای ناکارا تاثیر داشته باشد. لذا سوال اساسی تحقیق اینست که آيا تامین مالی از طریق بدهی های عملیاتی بر بازده آتی حقوق صاحبان سهام شرکت ها تاثیر خواهد گذاشت؟
با توجه به اهميت موضوع، اين پژوهش قصد دارد تاثیر اهرم بدهي عملياتي بر بازده آتي حقوق صاحبان سهام 110 شركت پذيرفته شده بورس اوراق بهادار تهران را در طی سال های 1383 تا 1388 با استفاده از مدل داده هاي تركيبي، مورد بررسي قرار دهد.
ضرورت تحقیق
درک و آگاهی از اثرات تامین مالی بر بازده سهام شرکت، برای مدیران و افراد ذینفع، امری ضروری به نظرمی رسد. زیرا از یک سو مدیران را در ایفای مسئولیت هایی از جمله تصمیم گیری در انتخاب شیوه تامین مالی مناسب و حداکثرسازی ارزش شرکت که هدف هر موسسه و سازمان انتفاعی است یاری می رساند و از سوی دیگر به سرمایه گذاران و سهامداران در تصمیم گیری، آگاهی و دانش می دهد (عرب،1386، 4).
اكثر مديران مالي بر اين قول توافق دارند كه مفهوم اهرمي از مهمترين مفاهيم مالي بوده و داراي استفاده و جايگاه ويژه اي در ساختار سرمايه مي باشد. شركتي كه هيچ گونه بدهي نداشته باشد يك شركت با ساختار كاملا سرمايه اي است. اما در عالم واقعيت ما چنين شركتي سراغ نداريم و تمام شركت ها نسبت هاي مختلفي از اهرم را مورد استفاده قرار مي دهند. اما سوال اين است كه شركت چقدر بايد از بدهي در ساختار سرمايه خود استفاده كند. آيا نرخ هاي مشخص براي ميزان بدهي در ساختار سرمايه وجود دارد يا نه؟ ( قاليباف اصل، 1373، 9).
مديران شركت ها به دنبال اين هستند كه چگونه تامين مالي كنند تا ارزش سهام شركت در بازار حداكثر گردد يا به عبارت ديگر ثروت سهامداران حداكثر شود.
در تحقیق حاضر نیز، سعی شده است با تجزیه تحلیل اهرم در صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادر، تاثیر اهرم بدهی عملیاتي بر بازده آتی حقوق صاحبان سهام مورد بررسی قرار گیرد.
فرضیات تحقیق
فرضيه اصلي :
بین اهرم بدهي عملياتي و بازده آتی حقوق صاحبان سهام رابطه معناداری وجود دارد.
فرضيات فرعي :
1- بین اهرم بدهی های قراردادی و بازده آتی حقوق صاحبان سهام رابطه معناداری وجود دارد.
2- بین اهرم بدهی های برآوردي و بازده آتی حقوق صاحبان سهام رابطه معناداری وجود دارد.
3- بازده جاری حقوق صاحبان سهام موجب تعدیل رابطه بازده آتی حقوق صاحبان سهام و اهرم بدهي عملياتي می شود.
4- اهرم کل موجب تعدیل رابطه بازده آتی حقوق صاحبان سهام و اهرم بدهي عملياتي می شود.
بازار بورس
بازار بورس اوراق بهادار نقش مهمی را در جذب سرمایه های اندک مردم و تأمین مالی شرکتها فراهم می آورد. از آنجا که این بازار در تخصیص منابع و سرمایه های ملی نقش سازنده ای دارد، بنابراین مطلوبیت آن در جهت توسعه اقتصادی جامعه خواهد بود. افراد سعی می کنند تا با کسب اطلاعات در شرکت های پذیرفته شده در بورس نسبت به خرید و یا فروش سهام اقدام کنند. بازارهای مالی و سرمایه ای نقدینگی بخش خصوصی را در قالب پس اندازهای کم و هدایت آن به درون بخش های تولیدی جذب مي کند و همچنین قادر است بر رشد تولید ناخالص ملی و مهار تورم تأثیرگذار باشد. رسالت بازار سرمایه به عنوان بخشی از بازار مالی در انتقال وجوه از عرضه کنندگان به متقاضیان می باشد. این بازار نقش واسطه ای را به عهده دارد که طرف عرضه وجوه، فرایندی به نام سرمایه گذاری را تکمیل می کند و در طرف تقاضای آن فرایندی به نام تأمین مالی را به راه می اندازد (باقری، 1388، 3).
در حال حاضر، بورس اوراق بهادار به عنوان تنها بازار سرمایه در ایران، نقش اساسی و مهمی در تأمین وجوه مورد نیاز شرکت ها و جذب سرمایه برای شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایفا می کند. از این رو جهت افزایش آگاهی و دانش سرمایه گذاران و علاقه مندان به سرمایه گذاری در بازار سرمایه، بررسی و تحقیقاتی پیرامون فعالیت های بورس اوراق بهادار و شرکت های پذیرفته شده در آن ضرورتی انکار ناپذیر می باشد.
فهرست مطالب
چكيده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: كليات تحقیق
1-1 مقدمه 4
2-1 تاریخچه مطالعاتی 5
3-1 بیان مساله تحقیق 6
4-1 اهمیت و ضرورت تحقیق 6
5-1 اهداف تحقیق 7
6-1 فرضیات تحقیق 8
7-1 قلمرو تحقیق 8
8-1 تعريف واژه هاي تخصصي تحقيق 9
فصل دوم: مروری بر ادبيات تحقيق
1-2 مقدمه 11
2-2 بازار بورس 12
3-2 دلايل عمده تامين مالي شركت ها 12
4-2 روش هاي تامين مالي 13
1-4-2 تامين مالي كوتاه مدت 13
2-4-2 تامين مالي بلند مدت 13
5-2 تأمین مالی ناشی از بدهی های عملیاتی 14
1-5-2 بدهی های عملیاتی قراردادی 15
1-1-5-2 اعتبارات تجاری (حساب پرداختنی تجاری) 15
1-1-1-5-2 هزینه اعتبارات تجاری 15
2-1-1-5-2 هزینه عدم استفاده از تخفیف 16
3-1-1-5-2 تأخیر در پرداخت 16
4-1-1-5-2 اعتبار تجاری به عنوان ابزاری برای تأمین مالی 16
2-1-5-2 اسناد پرداختني 17
3-1-5-2 ساير حساب ها و اسناد پرداختني 17
4-1-5-2 پیش دریافت از مشتریان 17
2-5-2 بدهی های عملیاتی برآوردی (ذخایر) 18
1-2-5-2 ذخیره هزینه های معوق 19
2-2-5-2 ذخیره مالیات 19
3-2-5-2 ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان 19
6-2 تامين مالي ناشي از بدهي هاي مالي 20
1-6-2 بدهي هاي مالي كوتاه مدت 20
1-1-6-2 اوراق تجاری (اوراق قراضه کوتاه مدت) 21
1-1-1-6-2 اوراق تجاری به عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی 21
2-1-6-2 وام های بانکی کوتاه مدت 22
3-1-6-2 وثیقه قرار دادن حساب های دریافتی 22
4-1-6-2 وثیقه قرار دادن موجودی کالا 23
2-6-2 بدهي هاي مالي ميان مدت و بلندمدت 23
1-2-6-2 وام هاي بانكي بلندمدت 24
2-2-6-2 وام هاي شركت هاي بيمه و ساير موسسات اعتباري 24
3-2-6-2 تامين مالي تجهيزات 24
4-2-6-2 بدهيهاي رهني 24
5-2-6-2 اوراق قرضه 25
1-5-2-6-2 انواع اوراق قرضه 25
6-2-6-2 مزايا و معايب تامين مالي از طريق بدهيهاي بلندمدت 26
7-2 تشريح بازده و انواع آن 28
1-7-2 بازده سهام 28
2-7-2 بازده مورد انتظار يك سهم 30
3-7-2 بازده ارزش ويژه يا حقوق صاحبان سهام 30
4-7-2 بازده دارايي 31
5-7-2 بازده سرمايه گذاري 31
8-2 نظرات و تئوري هاي تامين مالي 32
1-8-2 نظريه سنتي 32
2-8-2 نظريه مودیگلیانی و میلر 33
3-8-2 ماليات و نظريه مودیگلیانی و میلر 34
4-8-2 هزينه هاي ورشكستگي و نظريه مودیگلیانی و میلر 34
5-8-2 هزينه هاي نمايندگي 34
6-8-2 تئوري موازنه ايستا يا پايدار 35
7-8-2 نظريه عدم تقارن اطلاعات 36
8-8-2 تئوري سلسله مراتب گزينه هاي تامين مالي ( تئوري ترجيحي) 37
9-2 مروري مختصر بر مطالعات و تحقيقات 39
1-9-2 مروري مختصر بر مطالعات خارجي 40
2-9-2 مروري مختصر بر مطالعات داخلي 42
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3 مقدمه 47
2-3 روش تحقيق 47
3-3 متغير هاي تحقيق 48
1-3-3 متغير مستقل 48
2-3-3 متغير وابسته 48
3-3-3 متغير کنترل 49
4-3 مدل مفهومی تحقیق 50
5-3 اهداف تحقیق 50
6-3 فرضیات تحقیق 51
7-3 جامعه آماري و نمونه تحقیق 52
8-3 روش گردآوري اطلاعات 52
9-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها : 53
10-3 آمار توصيفي 53
11-3 آزمون های رگرسیونی لازم در سه بخش زیر ارائه گردیده است: 53
12-3 رگرسیون فرضیات تحقیق بصورت زیر می باشد: 56
13-3 معرفي نرم افزار Eviews 57
14-3 انواع داده‌ها 57
15-3 مدل داده های ترکیبی سری زمانی- مقطعی (پنل) 58
16-3 انواع مدل های بکار رفته در داده های ترکیبی 58
17-3 تحلیل رگرسیون 59
18-3 فروض کلاسیک 60
فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده‌ها
1-4 مقدمه 64
2-4 آمار توصيفي 64
3-4 آزمون فرضیه های تحقیق 66
1-3-4 آزمون هم خطی بین متغیرها ونرمال بودن داده ها 66
2-3-4 بررسی ناهمسانی واریانس 67
3-3-4 بررسی خود همبستگی 68
4-3-4 آزمون F و آزمون هاسمن 68
5-3-4 تحليل رگرسيون (فرآيند آزمون فرضيه ها) 69
1-5-3-4 آزمون فرضیه اصلی 71
2-5-3-4 آزمون فرضیات فرعي 72
1-2-5-3-4 آزمون فرضیه فرعی اول: 72
2-2-5-3-4 آزمون فرضیه فرعی دوم: 72
3-2-5-3-4 آزمون فرضیه فرعی سوم: 73
4-2-5-3-4 آزمون فرضیه فرعی چهارم: 73
4-4معادله خروجي مدل تحقيق 74
فصل پنجم: نتيجه‌گيري و پيشنهادات
1-5 مقدمه 76
2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها 76
1-2-5 فرضیه اصلی 76
2-2-5 فرضیه فرعی اول 77
3-2-5 فرضیه فرعی دوم 77
4-2-5 فرضیه فرعی سوم 78
5-2-5 فرضیه فرعی چهارم 78
3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق 78
4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های تحقیق 80
5-5 پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 80
6-5 محدودیت های تحقیق 80
پیوست ها
خروجی نرم افزار 83
منابع و ماخذ
منابع فارسي: 88
منابع لاتین: 91
چکیده لاتین 93
جدول 1-1 خلاصه تحقیقات انجام شده 5
جدول 1-4 نتايج آمار توصيفي 65
جدول 2-4 جدول همبستگی برای تست هم خطی دادها 66
جدول 3-4 نتایج آزمون ناهمسانی وايت 68
جدول 4-4 آزمون F لیمر 69
جدول 5-4: آزمون هاسمن 69
جدول 6-4 نتايج آزمون رگرسيون تركيبي 70
نمودار 1-3 مدل مفهومی تحقیق 50