اين تحقيق با هدف بررسي نارسايي‌هاي احتمالي موجود در سيستم حسابداري صنعتي شركت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي و ارائه راهكارهاي پيشنهادي صورت گرفته است. اين تحقيق به صورت ميداني بوده و از دو نوع پرسشنامه براي جمع‌آوري اطلاعات استفاده شده است كه پرسشنامه اول براي جمع‌آوري نياز اطلاعاتي مديران و پرسشنامه دوم براي بررسي نارسايي‌هاي سيستم حسابداري بود. در اين تحقيق بر اساس چهار وظيفه حسابداري مديريت چهار فرضيه مطرح گرديد كه مبتني بر وظايف برنامه‌ريزي، ارزيابي عملكرد، محاسبه بهاي تمام شده و كنترل عمليات، توسط سيستم حسابداري مديريت بود. در اين تحقيق نتايج پرسشنامه نشان داد كه هر چهار وظيفه حسابداري مديريت به درستي در شركت پخش فرآورده‌هاي نفتي صورت نمي‌گيرد و فرضيه‌هاي تحقيق تائيد گرديد. همچنين براي ارائه راهكارهاي پيشنهادي از نيازهاي اطلاعاتي مديران استفاده شد و بر اساس نياز آن‌ها سعي شد تا توصيه هايي جهت رفع مشكلات و نارسايي‌هايي در سيستم حسابداري صنعتي ارائه شود. می توانید این پژوهش رشته حسابداری را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
اطلاعات اصلي‌ترين عامل جهت تصميم‌گيري در سطوح مختلف به شمار مي‌آيد. حسابداري صنعتي از محورهاي توليد اطلاعات است و لذا در اين بين اهميت حسابداري صنعتي به دليل نقشي كه در مقوله تصميم‌گيري ايفا مي‌نمايد، حائز توجه بسيار است. حسابداري صنعتي از يك سو اطلاعات مورد نياز حسابداري مديريت را در زمينه‌هايي همانند تصميمات مربوط به قيمت‌گذاري فراهم مي‌نمايد و از سوي ديگر اطلاعاتي در راستاي تعيين ارزش موجوديها جهت درج در صورتهاي مالي در اختيار حسابداري مالي قرار مي‌دهد.
جهت تأمين اهداف برنامه‌ريزي و كنترل توسط مديريت از طريق محاسبه صحيح قميت تمام شده، نياز به استقرار يك سيستم حسابداري قيمت تمام شده مي‌باشد كه در اين راستا دسترسي به اطلاعات قابل اتكاء در زمينه منابع صرف شده جهت توليد محصولات و يا ارائه خدمات و اجراي فعاليت‌ها در يك دوره زماني و تجزيه و تحليل عوامل مؤثر در بهاي تمام شده حائز اهميت است.
شناسايي هزينه‌ها و تفكيك و تشخيص هزينه‌هاي مستقيم و سربار در اين بين براي تعيين بهاي تمام شده صحيح و عدم تحريف قيمت تمام شدة محاسبه شده داراي اهميت مي‌باشد. در واقع محاسبه بهاي تمام شده هر واحد كالاي ساخته شده يا خدمات ارائه شده، اطلاعات ارزشمندي است كه از سيستم حسابداري بهاي تمام شده بدست مي‌آيد. ولي ارزشمندتر از اين اطلاعات ماهيت سيستم است كه لازمه اجراي آن كنترل دقيق بر روي فعاليتهاست (همتيان، 1384).
همچنين امروزه وجود سيستم‌هاي حسابداري بهاي تمام شده تنها محدود به برخي صنايع كه اكثراً توليدي نيز بوده‌اند، نيست، بلكه هر سازماني از جمله مؤسسات دولتي، سازمان‌هاي حرفه‌اي. بيمارستانها و. . . را نيز شامل مي‌شود. در اين راستا حسابداران صنعتي در عين فراهم آوردن اطلاعات لازم مربوط به اقلام بهاي تمام شده براي مقاصد گزارش دهي خارجي براساس نياز مديران اطلاعات ضروري براي تصميم‌گيريهاي آگاهانه و هوشمندانه ايشان را نيز تهيه مي‌كنند. بطور كلي مي‌توان گفت اطلاعات تهيه شده توسط سيستم حسابداري بهاي تمام شده اساس و پايه گزارشهاي مالي و مديريتي است.
بيان مسئله
در دنياي پيشرفته‌ي امروز، علاوه بر هزينه‌هاي عادي و جاري شركت‌ها، مي‌بايستي دسترسي مطلوب به اطلاعات مالي قابل اتكاء در ارتباط با بهاي تمام‌شده‌ي خدمات‌رساني وجود داشته باشد؛ بنابراين تبيين و تشخيص هزينه‌هاي شبكه‌هاي توزيع، انبارداري و فروش نيز با توجه به الگوي اقليمي و جغرافيايي بسيار متنوع شركت ملي پخش، ضرورتي انكار ناپذير است. توجه به هر كدام از اين ويژگي‌ها، به‌نوبه‌ي خود لزوم استقرار سيستم حسابداري صنعتي (سامانه هزينه‌يابي) را در حوزه‌هاي تامين، نگهداشت، توزيع و فروش فرآورده‌هاي نفتي اجتناب ناپذير مي‌سازد.
صرفنظر از وجود ديدگاه‌هاي گوناگون نسبت به جايگاه حسابداري صنعتي، واقعيت اين است كه حسابداري صنعتي، بخشي از سيستم كلي اطلاعات مديريتي است كه اطلاعات مرتبط با هزينه‌ها را براي استفاده در سطوح عاليه و تصميم‌گير‌ِ شركت، انباشت و پردازش و ارائه مي‌كند.
در واقع حسابداري صنعتي، شامل شبكه‌اي از مفاهيم و روش‌ها و تكنيك‌هايي است كه براي شناسائي، اندازه‌گيري، طبقه‌بندي، تخصيص، تجميع و گزارش هزينه‌ها، و مقايسه‌ي آن‌ها با استانداردها و بودجه‌ها، بكار گرفته مي‌شود.
سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه سيستمي كه براي شركت ملي پخش طراحي مي‌شود با توجه به وسعت شركت پخش با دارا بودن 37 منطقه، 232 ناحيه، 82 انبار ذخيره‌سازي فرآورده، 1871 جايگاه توزيع‌ِ فرآورده، 19257 فروشندگي، 44 مركز سوختگيري هواپيمايي و 68 شركت موزّع گازمايع، كه عهده‌دار تأمين و توزيع روزانه بيش از 270 ميليون ليتر فرآورده‌هاي نفتي مختلف در سراسر كشور است بايستي داراي چه ويژگي‌هايي باشد؟
ضرورت انجام تحقيق
با توجه به روند خصوص‌سازي‌ِ شركت‌هاي دولتي و نهايتاً ورود به بازار اوراق بهادار، دارابودن سيستم بهاي تمام‌شده‌ي مطلوب و متناسب با فعاليت شركت، يكي از شرايط پذيرش در بورس اوراق بهادار مي‌باشد. بنا بر بند 12 ماده‌ي 6 دستورالعمل پذيرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران مقرر گرديده است: متقاضي پذيرش سهام عادي در تابلوي اصلي بازار اول، بايد”به تأييد حسابرس، از سيستم اطلاعات حسابداري (از جمله حسابداري مالي و حسابداري بهاي تمام‌شده) مطلوب و متناسب با فعاليت خود و شرايط پذيرش در بورس (از جمله توانايي تهيه و افشاي اطلاعات مالي به موقع و قابل اتكاء) برخوردار باشد“.
همچنين با توجه به تغيير نگرش‌هاي بودجه‌بندي در سطح كلان در كشور نياز به اين امر ضروري مي‌نمايد چنانكه در سالهاي قبل، هزينه‌هاي شركت ملي پخش از محل حق‌الزحمه‌ي توزيع فرآورده‌هاي نفتي و در قالب بودجه‌ي ساليانه، تامين مي‌شد. نرخ كارمزد توزيع هر ليتر فرآورده با توجه به بودجه‌ي مصوب و هزينه‌هاي شركت و در مقطع‌‌ِ پايان سال مالي توسط شركت ملي پالايش و پخش محاسبه و اعلام مي‌گرديد. از سال1386 روش محاسبه‌ي بهاي خدمات ارائه شده‌ي شركت بر مبناي ارقام پيش‌بيني‌شده در بودجه‌ي كل كشور لحاظ مي‌شود اين روش‌ها نه‌تنها نشان‌دهنده‌ي عدم استفاده از مكانيزم بازار در تعيين نرخ حق‌الزحمه‌ي توزيع فرآورده مي‌باشد بلكه از آنجائيكه سيستم مناسبي براي تعيين بهاي تمام‌شده‌ي فعاليتهاي انجام دهنده‌ي خدمات توزيع فرآورده‌ها به مشتريان وجود ندارد، امكان بهره‌مندي از قيمت تمام‌شده براي تعيين بهاي خدمات نيز ميسر نمي‌باشد.
ساختار تحقيق
در فصل اول كليات تحقيق شامل تعريف موضوع و بيان مساله، اهميت و ضرورت تحقيق اهداف پژوهش، فرضيه‌ها، نوع روش تحقيق و ساختار تحقيق ارائه شده است.
در فصل دوم ادبيات تحقيق ارائه شده است. نخست به ارائه مطالبي در مورد هزينه‌ها، طبقه‌بندي آن‌ها، مفاهيم تسهم هزينه، سيستم‌هاي جديد هزينه‌يابي و در نهايت پيشينه تحقيق ارائه خواهد شد.
در فصل سوم روش انجام تحقيق بحث شده است. فرضيه‌هاي تحقيق و مباني اندازه‌گيري متغيرها تشريح شده و سپس جامعه آماري و نمونه آماري، منابع تهيه اطلاعات و روش‌هاي آماري مورد استفاده جهت تجزيه و تحليل بيان شده است.
فصل چهارم به يافته‌ها و تجزيه و تحليل اطلاعات اختصاص يافته است. ابتدا آمار توصيفي با جداول مربوطه ارائه شده و در ادامه آمار استنباطي و آزمون فرضيه‌ها و جداول تحليل آماري ارائه شده است.
فصل پنجم نخست خلاصه تحقيق و يافته‌ها و ارائه نتايج تشريح و ارزيابي شده است. پس از نتيجه‌گيري، پيشنهادها و راهكارهاي پيشنهادي اراده شده است. در خاتمه زمينه‌هايي براي تحقيقات آتي مطرح شده است.
فهرست مطالب
چكيده 1
فصل اول كليات تحقيق 2
1-1 مقدمه 3
1-2 بيان مسئله 4
1-3 اهميت و ضرورت انجام تحقيق 5
1-4 اهداف مشخص تحقيق 6
1-5 نام بهرهوران 6
1-6 سؤالات تحقيق 6
1-7 فرضيه‌هاي تحقيق 7
1-8 تعريف واژهها و اصطلاحات فني و تخصصي 7
1-8-2 فرآورده‌هاي نفتي 7
1-8-3 ارزيابي عملكرد 7
1-8-4 بودجه‌ريزي عملياتي 7
1-8-5 كنترل فعاليتهاي عملياتي 7
1-9 شرح كامل روش تحقيق 8
1-9-1 شرح كامل روش گردآوري داده‌ها 8
1-9-2 جامعه آماري، روش نمونهگيري و حجم نمونه 8
1-9-3 قلمرو تحقيق 8
1-10 روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل داده‌ها 9
1-11 ساختار تحقيق 9
فصل دوم مباني نظري و پيشينه تحقيق 10
2-1 مقدمه 11
2-2 مباني نظري تحقيق 12
2-2-1 تعريف هزينه 12
2-2-2 هزينه در مقابل بها 13
2-2-3 هزينه‌هاي مختلف براي مقاصد گوناگون 14
2-2-4 مفاهيم، اصطلاحات و طبقه‌بنديهاي گوناگون هزينه‌ها 16
2-2-5 موضوع هزينه 16
2-3 مراحل سيستم تعيين بها 17
2-3-1 انباشت بها 17
2-3-2 تخصيص بها 18
2-3-2-1 محرك بها 18
2-3-2-2 مديريت بها 19
2-4 مباني طبقه‌بندي بها 20
2-4-1 طبقه‌بندي بها بر مبناي قابليت رهگيري (بر مبناي روش تخصيص) 21
2-4-2 طبقه‌بندي بها بر مبناي رفتار 24
2-4-3 طبقه‌بندي بها بر مبناي ارتباط با محصول 26
2-4-4 طبقه‌بندي بها بر مبناي قابليت كنترل 28
2-4-5 طبقه‌بندي بها بر مبناي ماهيت طبيعي 30
2-4-6 طبقه‌بندي بها بر مبناي ارتباط با حوزه عملكرد 30
2-4-7 طبقه‌بندي بها بر مبناي قابليت استفاده در تصميم‌گيري 31
2-4-8 طبقه‌بندي بها بر مبناي كل يا واحد بودن 31
2-5 هزينه فرصت 32
2-6 هزينه‌هاي ريخته شده 33
2-7 هزينه تفاضلي 34
2-7-1 هزينه‌هاي تفاضلي به عنوان هزينه‌هاي اضافي 34
2-8 هزينه نهايي و هزينه متوسط 34
2-9 هزينه، منفعت اطلاعات 35
2-10 هزينه‌هاي جايگزيني 35
2-11 هزينه‌هاي قابل انتساب 35
2-12 هزينه‌هاي تعطيلي 36
2-13 انباشت و انتساب هزينه‌ها 36
2-13-1 تخصيص هزينه‌هاي غيرمستقيم 37
2-14 هزينه‌هاي منقضي شده و هزينه‌هاي منقضي نشده 39
2-15 محركهاي هزينه و مديريت هزينه 39
2- 16 گرايش هزينه‌ها 40
2-17 رفتار هزينه 41
2-17-1 روش‌هاي برآورد توابع هزينه 41
2-18 چسبندگي هزينه 41
2-18-1 رفتار هزينه نسبت به سطوح فعاليت 44
2-18-2 دلايل چسبندگي هزينه 46
2-19 سيستم‌هاي جديد هزينه‌يابي 47
2-19-1 سيستم هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت 47
2-19-2 هزينه‌يابي دوره عمر محصول 50
2-19-3 هزينه‌يابي هدف 56
2-20 پيشينه تحقيق 62
2-21-1 تحقيقات داخلي 62
2-21-2 تحقيقات خارجي 67
فصل سوم روش تحقيق 69
3-1 مقدمه 70
3-2 روش تحقيق 70
3-3 قلمرو تحقيق 71
3-3-1 قلمرو موضوعي 71
3-3-2 قلمرو مكاني 71
3-4 جامعه آماري تحقيق 71
3-4 -1 نحوه انتخاب نمونه و حجم نمونه 72
3-5 فرضيه‌هاي تحقيق 73
3-6 ابزار گردآوري داده‌ها 75
3-6-1 تجزيه و تحليل اعتبار و روايي پرسشنامه 75
3-7 روش تجزيه و تحليل داده‌ها و آزمون فرضيات 79
3-7 -1 آزمون t student: 79
3-8 خلاصه فصل: 80
فصل چهارم تجزيه و تحليل داده‌ها 81
4-1 مقدمه 82
4-2 آمار توصيفي 82
4-2-1- آمار توصيفي جمعيت شناختي 82
4-2-2- تحليل توصيفي پرسش‌هاي طرح شده در خصوص فرضيه شماره يك تحقيق 92
4-2-3- تحليل توصيفي پرسش‌هاي طرح شده در خصوص فرضيه شماره دو تحقيق 95
4-2-4- تحليل توصيفي پرسش‌هاي طرح شده در خصوص فرضيه شماره سه تحقيق 96
4-2-5- تحليل توصيفي پرسش‌هاي طرح شده در خصوص فرضيه شماره چهار تحقيق 98
4-3- تحليل استنباطي موضوع تحقيق 100
4-3-1- آزمون فرضيه اول 101
4-3-2- آزمون فرضيه دوم 103
4-3-3- آزمون فرضيه سوم 104
4-3-4- آزمون فرضيه چهارم 106
4-4 بررسي نيازهاي اطلاعاتي مديران 108
4-5 خلاصه فصل 110
فصل پنجم نتيجه‌گيري و پيشنهاد ها 111
5-1 مقدمه 112
5-2 پيشنهادهاي تحقيق 112
5-2-1 پيشنهادات مبتني بر نتايج حاصل از آزمون فرضيه¬هاي تحقيق 112
5-2-2 پيشنهادهاي فرعي تحقيق 116
5-2-3 پيشنهاد براي تحقيقات آتي 118
منابع و ماخذ 120
ضمائم تحقيق 123
پرسشنامه مديران 124
پرسشنامه حسابداران 128
پيوست آماري 132
Abstract 151