یکی از چالش برانگیزترین مشاهدات در بازارهای مالی این است که بر خلاف فرضیه بازار کارا، بازده سهام عادی در بازده¬های زمانی مختلف دارای رفتار خاصی می¬باشد و می¬توان با بکارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری متناسب با افق زمانی مورد نظر، بازدهی بیشتر از بازده بازار بدست آورد. هدف این پژوهش بررسی سودآوری استراتژی سرمایه¬گذاری معکوس و ارزيابي اثر عوامل بازار، اندازه شرکت و ارزش دفتری به ارزش بازار بر روي بازده می باشد. اين تحقیق طي دوره زماني 1383تا1390می¬باشد. نتايج حاصل از فرضيه ها نشان می¬دهد، استراتژي معکوس در بازه هاي زماني مورد نظر در بورس اوراق بهادار ایران سودآورخواهد بود. همچنین نتایج بدین گونه است که بین متغير مستقل عامل اندازه و ارزش دفتری به بازار و عامل بازار و استراتژی معکوس رابطه معنی¬داری وجود دارد. می توانید این پژوهش حسابداری را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
در نظریه بازار کارا فرض بر این است که سرمایه¬گذاران اطلاعات منتشر شده شرکت¬ها را به سرعت و به درستی دریافت کرده و بر اساس آخرین اطلاعات، راهبردهای معاملاتی خود را شکل می¬دهند و به همین علت این اطلاعات، به سرعت در قیمت سهام شرکت جذب می¬شود. ضمناً واکنش سرمایه¬گذاران به اطلاعات عقلایی بوده و این عقلانیت هم بر سرعت جذب اطلاعات و هم بر نحوه تحلیل سرمایه¬گذاران از اطلاعات منتشر شده اثر می¬گذارد، به همین علت فرصت¬های آربیتراتژی به سرعت از بین رفته و قیمت¬های تعادلی جدید شکل می¬گیرند. درک روانشناسی سرمایه‌گذاران پایه و اساس سرمایه‌گذاری رفتاری است. اگر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار قابل پیش‌بینی باشد پس بازار سهام قابل پیش‌بینی می‌شود. بدین معنا که سرمایه‌گذارانی که نحوه عملکرد بازار سهام را می‌دانند بدون تحمل ریسکی به بازده مورد نظر دست می¬یابند. هر سرمایه گذار در بدو ورود به بازار سرمایه به دنبال دستیابی و به‌کارگیری راهبرد¬هایی است که بتواند بر بازار پیروز شود و بازدهی اضافی کسب نماید. در مقابل تئوری نوین مالی و جوهره اصلی آن یعنی فرضیه بازار کارا بر این اعتقاد است که نمی¬توان بر بازار پیروز شد و بازدهی بیش از متوسط بازار حاصل کرد. در این پارادایم ادعا می‌شود که هیچ گونه روندی در قیمت و بازدهی بازار وجود ندارد و نمی‌توان از روندهای بازار سود اضافی کسب نمود. درحال حاضر، در بازارهای سرمایه دنیا، دو راهبردی که برای معامله مورد استفاده قرار می گیرند، راهبرد¬های توالی و معکوس می‌باشند. این راهبرد¬ها همیشه به عنوان تحلیل تکنیکال معروف بوده¬اند و امروزه در حال تایید گرفتن از سرمایه گذاران بنیادگرا و حتی جوامع آکادمیک می‌باشند.
تشریح و بیان مساله
براساس تئوری مالی مدرن، قیمت اوراق بهادار برابر با ارزش ذاتی آنها است. زیرا در صورتی که قیمت اوراق بهادار از ارزش ذاتی آنها انحراف پیدا نماید، از آنجا که عوامل اقتصادی عقلایی رفتار می¬نمایند به سرعت آن را حذف می¬کنند. بنابراین در چنین بازاری نمی توان منفعتی را به رایگان بدست آورد و برای بدست آوردن هر منفعتی بایستی خطرات آن را نیز پذیرفت. از این رو، سرمایه¬گذاران با به‌کارگیری راهبردهای سرمایه¬گذاری مشخصی از قبیل راهبرد سرمایه¬گذاری معکوس و یا راهبرد سرمایه¬گذاری توالی نمی‌توانند بازده سرمایه¬گذاری خود را افزایش دهند. اما مطالعات انجام شده در سال¬های اخیر نشان می¬دهند که می¬توان با به‌کارگیری سرمایه¬گذاری مشخص،بازدهی بیش از بازار بدست آورد. به عبارت دیگر می¬توان با راهبرد سرمایه¬گذاری متناسب با افق زمانی مورد نظر برای سرمایه¬گذاری، بازده سرمایه¬گذاری خود را افزایش داد.
مطالعات انجام شده نشان می¬دهندکه در بازه زمانی یک هفته تا یک ماه و بازه سه تا پنج سال پدیده بازگشت بازده وجود دارد و بنابراین می¬توان با به‌کارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری معکوس، که توصیه می کند سهامی خریداری شود که در گذشته عملکرد بدتری داشته است و سهامی به فروش رسدکه عملکرد بهتری داشته است، بازده بیشتری از بازار به دست آورد (بیدگلی 1390، 53).
همچنین تحقیقات انجام شده نشان می¬دهد که در بازه زمانی میان مدت، سه تا دوازده ماه، می توان با به‌کارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری توالی که توصیه نموده سهامی خریداری شود که در گذشته بازده بیشتری داشته و سهامی به فروش رسد که در گذشته بازده کمتری داشته است، بازدهی بیشتر از بازده بازار به دست آورد (فدايي و ديگران 1384، 12).
اهمیت و ضرورت پژوهش
اندیشمندان مالی مدت¬ها براساس مفروضات اقتصاد نئوکلاسیک به نظریه¬پردازی در حوزه مالی و نحوه تصمیم¬گیری افراد در بازار¬های مالی پرداخته¬اند. اما مطالعات انجام شده در سال¬های اخیر، بسیاری از مفروضات اقتصاد نئوکلاسیک را به چالش کشیده¬اند. یکی از چالش برانگیزترین مشاهدات در بازارهای مالی این است که برخلاف فرضیه بازار کارا که زیربنای بسیاری از نظریات ارائه شده در تئوری مالی مدرن است، بازده سهام عادی در بازه¬های زمانی مختلف دارای رفتار خاصی می¬باشد و سرمایه¬گذاران انفرادی می¬توانند بدون تحمل ریسک بیشتر و تنها با به‌کارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری مناسب، بازدهی بیش از بازده بازار بدست آورند (بیدگلی و دیگران 1390، 8).
بررسی¬های انجام گرفته نشان می¬دهد که در بازه زمانی 3 تا 12 ماه پدیده تداوم بازده یا توالی در رفتار بازده سهام عادی وجود دارد و بنابراین می¬توان با به‌کارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری توالی بازده سرمایه¬گذاری خود را افزایش داد. این پدیده بر خلاف دوره¬های زمانی کوتاه مدت و بلندمدت است که در آنها پدیده بازگشت بازده وجود دارد و به‌کارگیری راهبرد سرمایه¬گذاری معکوس منجر به کسب بازده بیشتر می¬گردد. مشاهده این موارد به این معنی است که می¬توان با پیگیری تاریخی قیمت سهام عادی، بازده سرمایه گذاری خود را افزایش داد. محققان بسیاری سعی در توجیه پدیده تداوم بازده در میان مدت با استفاده از نظریه¬های مالی مدرن نموده¬اند. در اینجا اضافه بازده کسب شده در راهبرد سرمایه¬گذاری توالی در واقع جبران ریسک¬های ناشناخته¬ای است که تئوری¬های حاضر قادر به تبیین آنها نیستند. برخی به جای فرضیه انسان عاقل اقتصادی که مدت¬ها زیربنای تئوری¬های مالی بوده است، از مفاهیم روانشناسی کمک گرفته¬اند. به زعم ایشان اریب¬های رفتاری سرمایه¬گذاران در بازار موجب تداوم بازده در میان مدت می¬گردد (بیدگلی و دیگران 1390، 9).
ساختار تحقیق
در فصل اول تحقیق، کلیات تحقیق مد نظر قرار می گیرد.
در فصل دوم، ابتدا ادبیات موضوع بررسی می شود. سپس تحقیقات خارجی و داخلی مرتبط با موضوع ارایه می شود.
در فصل سوم، روش اجرای تحقیق تشریح می شود. متغیرهای وابسته، مستقل و نحوه اندازه گیری آن ها به تفضیل بیان می شود. قلمرو تحقیق، جامعه آماری و نحوه اندازه گیری نیز در این فصل بیان
می شود. نحوه جمع آوری داده ها، تعریف مفاهیم، روش شناسی تحقیق، روش های آماری و آزمون فرضیه ها دراین فصل ارائه گردیده اند.
در فصل چهارم، یافته های تحقیق ارائه گردیده اند. آمار توصیفی در ابتدا ذکر شده است. سپس فرضیه ها و مدل رگرسیون هر فرضیه ارائه شده اند.
در فصل پنجم، در ابتدا خلاصه ای از تحقیق بیان شده و یافته های پژوهش عنوان شده اند و این نتایج با تحقیقات دیگر پژوهشگران مقایسه شده است. و نتایج دیدگاه محقق بیان گردیده است. سپس نتیجه گیری تحقیق ارائه شده و در پایان پیشنهادات محقق برای استفاده کنندگان و پژوهش های آینده در این زمینه ذکر شده است.
خلاصه فصل
در این فصل ضمن بیان مقدمه، بیان مسأله، اهمیت و ضرورت پژوهش،اهداف پژوهش، قلمرو پژوهش، فرضیه¬های پژوهش و متغیرهای پژوهش ارائه گردیدند و در پایان روش جمع آوری اطلاعات و روش آزمون فرضیه¬های پژوهش و تحلیل اطلاعات تشریح شدند.
فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه 3
1-2- تشریح و بیان مساله 4
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 5
1-4- اهداف پژوهش 6
1-4-1 هدف اصلی 6
1-4-2 اهداف فرعی 6
1-5- پرسشهای اساسي پژوهش 7
1-5-1 سوال اصلی 7
1-5-2 سوالات فرعی 7
1-6- فرضیه های پژوهش 7
1-6-1 فرضیه اصلی 7
1-6-2 فرضیات فرعی 7
1-7- قلمرو پژوهش 8
1-7-1 قلمرو موضوعی پژوهش 8
1-7-2 قلمرو زمانی پژوهش 8
1-7-3 قلمرو مکانی پژوهش 8
1-8- انواع متغیرها 8
1-8-1 متغیر وابسته 8
1-8-2 متغیرهای مستقل 8
1-9- ساختار تحقیق 9
فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه 11
2-2- بازار سرمايه و نقش بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادي 12
2-2-1 آثار و فوايد بورس اوراق بهادار 13
2-2-2 نقش بورس اوراق بهادار در تخصيص بهينه منابع و كارايي بنگاهها 13
2-2-3 نقش بورس در جذب نقدينگي 14
2-3- ظهور وشکوفا شدن مالی رفتاری 16
2-3-1 مالی رفتاری 17
2-3-2 تئوري پيش نگري 17
2-3-3 رفتارشهودی 19
2-3-4 بیش واکنشی و کم واکنشی 19
2-4- رفتار توده وار 21
2-4-1 طبقه بندی رفتار توده وار 21
2-4-2 علل ایجاد توده واری 22
2-5- نظریه مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي 23
2-6- مدل سه عاملي فاما و فرنچ 24
2-7- تئوری قیمت گذاری آربیتراژ 26
2-7-1 عامل‌های تئوری قيمت‌گذاري آربیتراژ 28
2-7-2 مفروضات مدل قيمت گذاري آربيتراژ 29
2-7-3 انتخاب عامل‌ها از طریق مدل‌های آماري چند متغیره 29
2-7-4 انتخاب عامل‌ها از طریق مدل متغیرهای کلان اقتصادی 30
2-7-5 مشكلات و چالش هاي تئوري قيمت گذاري آربيتراژ 31
2-8- دانش مالی رفتاری و توضیح راهبرد توالی و معکوس 31
2-9- فرضیه کارایی بازار 32
2-9-1 در دنياي مالي، سه نوع كارايي در بازار سرمايه وجود دارد 33
2-9-2 روش های آزمون کارایی بازار 34
2-9-3 ويژگي‌هاي بازار كارا 35
2-9-4 شواهد تجربي عدم تأييد كارايي بازار 36
2-10- مدل بازخورد 37
2-11- فرض منطقي بودن سرمايه‌گذاران 37
2-12- سرمايه گذاران منطقي در مقابل سرمايه گذاران عادي 40
2-13- راهبردهای سرمایه گذاری در وضعیت بیقاعدگی 40
2-13-1 راهبرد معکوس 40
2-13-2 اهداف راهبرد معکوس 43
2-13-3 کاربردهای راهبرد معکوس 43
2-13-4 عوامل موثر بر راهبرد معکوس 44
2-13-4-1 اندازه 44
2-13-4-2 میزان پوشش تحلیلگران 44
2-13-4-3 نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار 44
2-13-4-4 حجم معاملات 44
2-13-5 راهبرد توالی 45
2-13-5-1 انواع راهبرد توالی 45
2-13-5-2 توالی قیمت سهام منحصر به فرد 46
2-13-5-3 توالی صنعت 47
2-13-5-4 توالی کشور 48
2-13-5-5 راهبردهای شتاب/توالی جهتدار 48
2-13-5-6 توالی جورج- هانگ (قیمت بالای 52 هفته‌ای) 49
2-14- مقایسه دو راهبرد معکوس و راهبرد توالی 50
2-15-پيشينه پژوهش 51
2-15-1 تحقیقات انجام شده پيرامون راهبرد معکوس و متغیرهای فاما و فرنچ در ايران 51
2-15-2 تحقیقات انجام شده پيرامون رابطه راهبردمعکوس¬ومتغيرهاي فاما و فرنچ درخارج¬ازكشور 54
2-16- خلاصه فصل 55
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
3-1- مقدمه 57
3-2- روش تحقیق 57
3-3- جامعه آماری 58
3-4- روش نمونه گيري و حجم نمونه 58
3-5- روش جمع آوري اطلاعات 59
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها 59
3-7- راهبرد معکوس 59
3-7-1 نحوه تشکیل پرتفوی 60
3-7-2 مدل فاما - فرنچ 60
3-7-3 عامل بازار 61
3-7-4 اندازه شرکت 61
3-7-5 عامل ارزش دفتری به بازار 62
3-7-6 بازده ماهانه سهام 62
3-8- روش آزمون فرضیه ها 62
3-8-1 آزمون نرمال بودن 63
3-8-2 بهترین برآورد خطی نااریب 63
3-8-3 آزمون معنادار بودن معادله خط رگرسیون: (آزمون F) 63
3-9- خلاصه فصل 64
فصل چهارم: تجزیه تحلیل داده ها
4-1- مقدمه 66
4-2- توصيف داده‌ها 66
4-2-1 توصيف كمي متغير عامل اندازه شرکت(SMB) 66
4-2-2 توصيف كمي متغير عامل ارزش دفتری به ارزش بازار (HML) 68
4-2-3 توصيف كمي متغير عامل بازار( ) 69
4-2-4 توصيف كمي متغير راهبرد معکوس( ) 71
4-3- تحليل داده‌ها (بررسي فرضيه‌هاي تحقيق) 72
4-3-1 فرضيه اصلی 73
4-3-2 فرضیه فرعی اول 74
4-3-3 فرضیه فرعی دوم 75
4-3-4 فرضیه فرعی سوم 77
4- 4- رگرسیون چند متغیره برای بررسی رابطه بین متغیر ملاک و متغیرهای پیش بین 78
4-5- خلاصه فصل 82
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1- مقدمه 84
5-2- نتایج فرضیه ها تحقیق 85
5-2-1 فرضیه اصلی 85
5-2-2 فرضیه فرعی اول 85
5-2-3 فرضیه فرعی دوم 86
5-2-4 فرضیه فرعی سوم 86
5-3- بحث وبررسی 87
5-4- پیشنهادات 88
5-4-1 پیشنهادات مبتنی بر پژوهش 88
5-4-2 پیشنهادات برای پژوهش های آتی 88
5-5- خلاصه 89
منابع و مآخذ 90
فهرست منابع فارسی 90
فهرست منابع انگلیسی 92
چکیده انگلیسی 93
فهرست جداول
عنوان
جدول 4-1: مقادير شاخص‌هاي توصيفي در خصوص متغير عامل اندازه شرکت (n=60) 66
جدول 4-2: مقادير شاخص‌هاي توصيفي در خصوص متغير عامل ارزش دفتری به ارزش بازار(n=60) 68
جدول 4-3: مقادير شاخص‌هاي توصيفي در خصوص متغير عامل بازار (n=60) 69
جدول 4-4: مقادير شاخص‌هاي توصيفي در خصوص متغير راهبرد معکوس (n=60) 71
جدول 4-5: آزمون کولموگوروف- اسميرنوف يک نمونه‌اي براي متغيرهاي تحقيق 72
جدول 4-6: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه جهت مقایسه میانگین راهبرد معکوس بر میزان سود آوری در بورس اوراق بهادار تهران در سطوح مختلف عامل های مربوطه 73
جدول 4-7: ضريب همبستگي پیرسون و اسپيرمن بين راهبرد معکوس و اندازه شرکت 74
جدول 4-8: ضريب همبستگي پیرسون و اسپيرمن بين راهبرد معکوس و ارزش دفتری به ارزش بازار 75
جدول 4-9: ضريب همبستگي پیرسون و اسپيرمن بين راهبرد معکوس و عامل بازار 77
جدول4-10: متغیرهای وارد شده و خارج شده به مدل رگرسیونی 79
جدول4-11: خلاصه مدل Model Summary 79
جدول4-12: آماره های آزمون ANOVA (تحلیل واریانس) برای بررسی رابطه متغیر ملاک(راهبرد معکوس) با متغیرهای پیش بین (اندازه شرکت، ارزش دفتری به ارزش بازار و عامل بازار) 80
جدول 4-13: جدول ضرایب رگرسیونی مدل 2 80
جدول 5-1: خلاصه ای از نتایج 87
فهرست نمودارها
عنوان شماره صفحه
نمودار 4-1: نمودار جعبه ای متغیر عامل اندازه شرکت در میان پاسخگویان 67
نمودار 4-2: هیستوگرام برای متغیر عامل اندازه شرکت 67
نمودار 4-3: نمودار جعبه ای متغیر عامل ارزش دفتری به ارزش بازاردر میان پاسخگویان 68
نمودار 4-4: هیستوگرام برای متغیر عامل ارزش دفتری به ارزش بازار 69
نمودار 4-5: نمودار جعبه ای متغیر عامل بازار در میان پاسخگویان 70
نمودار 4-6: هیستوگرام برای متغیر عامل بازار 70
نمودار 4-7: نمودار جعبه ای متغیر راهبرد معکوس در میان پاسخگویان 71
نمودار 4-8: هیستوگرام برای متغیر راهبرد معکوس 72
نمودار 4-9: پراکندگي اندازه شرکت * راهبرد معکوس 75
نمودار 4-10: پراکندگي ارزش دفتری به ارزش بازار * راهبرد معکوس 76
نمودار 4-11: پراکندگي عامل بازار * راهبرد معکوس 78