هدف این تحقیق، بررسی رابطه بین اجزای هزینه های کیفیت و کیفیت در شرکت میباشد. در این تحقیق برای جمع آوری هزینه های کیفیت، روش سنتی و برای تعیین اجزای هزینههای کیفیت از مدل PAFاستفاده شده است. فرضیات تحقیق برمبنای یک نمونه آماری برای شرکت تولیدی و دارای ایزو در یک دوره سه ساله از سال 1390 تا 1392، با استفاده از مدل ضریب همبستگی مورد آزمون قرار گرفته است. رابطه بین اجزای هزینههای کیفیت و کیفیت به تفکیک مواد، نیرویانسانی، ماشینآلات و در مجموع شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که، بین مجموع هزینههای پیشگیری و ارزیابی، و هزینههای شکست مواد و منابع انسانی و شرکت به صورت کلی، رابطه معکوس و معنادار وجود دارد ولی در بخش ماشینآلات رابطه مستقیم ومعناداری وجود دارد. و هچنین بین مجموع هزینههای ارزیابی و پیشگیری شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه مستقیم و معنادار، و بین هزینههای شکست شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه معکوس و معنادار مشاهده شد. می توانید این پژوهش حسابداری را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
یکی ازابزارهای مهم و مورد نیاز برای استقرار موفق نظام مدیریت کیفیت جامع فراگیر، سیستم هزینه یابی کیفیت است. مطالعه در بازارهای مصرف به سادگی نشان می دهد که افزایش کیفیت محصول راهی موثر برای حضور بیشتر در بازار است. وقتی شرکتی به خاطر داشتن کیفیت بالای محصول خود مشهور می شود، می تواند با ادامه رقابت با رقیبان مشابه، دارای سهم بازار بیشتری شود. از این رو وجود سیستمی که اطلاعات مرتبط با تولید محصول با کیفیت را ارائه کند امری حیاتی است. هزینه یابی کیفیت یکی از ابزارهایی است که به بهبود سطح کیفیت کمک می کند و موجب مشخص شدن هزینه های اضافی، فعالیت های بیهوده و حذف آن ها می شود. به کارگیری سیستم های هزینه یابی کیفیت ما را قادر می سازد که با استفاده بهتر و مناسب تر از منابع و امکانات و سرمایه گذاری در فعالیت های پیشگیرانه، علاوه بر تامین رضایت مشتری، هزینه ها را نیز تا حد ممکن کاهش دهیم. به طور خلاصه سیستم هزینه یابی کیفیت زمینه لازم را جهت تولید مرغوب تر و با صرف هزینه کمتر فراهم می آورد (ستایش، پورقدیری، 1387). واژه هزینه، واژهای ناخوشایند است که نه تنها موجب بیم اقتصاد دانان شده است بلکه طرفداران کیفیت را نیز همواره در فضایی پر تنش و تردیدآمیز میان هزینه با بار منفی و کیفیت با بار مثبت قرار میدهد. هزینههای کیفیت با توجه به نقش کلیدی که میتوانند در تصمیمگیری مدیریت در جهت بهبود کیفیت داشته باشند از اهمیت به سزایی برخوردارند. تبیین دقیق این هزینهها و ایجاد جریان اطلاعاتی بین واحدهای مختلف شرکت به نحوی است که بصورت دورهای، سالانه یا موردی نقاط قوت و ضعف نظام کیفیت را در قالب عدد و رقم بصورت شاخص‌های مؤثر در تصمیمگیریها بیان می¬نماید. بدیهی است هر چه اقلام اطلاعاتی مربوط، دقیقتر باشند توانایی آن ها در پاسخگویی به نارساییهای نظام کیفیت بیشتر میشود. لذا تصمیمگیری مدیریت راحتتر انجام میشود (نیکبخت، 1391).
بیان موضوع و سوال تحقیق
اگرچه پیاده سازی سامانه های کیفیتی به یک ضرورت جهت بقا در محیط متلاطم و رقابتی در عصر حاضر تبدیل شده است، اما باید توجه داشت که هدف نهایی از چنین اقداماتی ارتقاء سازمان و افزایش منافع آن می باشد. اگر کیفیت را یک نیاز برای ارتقاء سازمان بدانیم، آنگاه هزینه-یابی کیفیت را می توان ابزاری ضروری برای مدیریت ارتقاء سازمانی تلقی کرد. در حقیقت هزینه-یابی کیفیت موجب خواهد شد که صرف هزینه های کیفیتی در سازمان مؤثر و همگام با مدیریت ارتقاء سازمان باشد. به عبارت دیگر هزینه یابی کیفیت ابزاری توانا در جهت روشنگری و آگاهی بخشی به مدیریت است تا منابع خود را به شکل بهینه در جهت ارتقاء سازمان و افزایش منافع خود به کار گیرد (الدریج ، 2006)
تولید یک کالا یا ارائه یک خدمت یا انجام یک فعالیت کیفی که تامینکننده درجه بالایی از رضایت مشتری باشد به تنهایی کافی نیست. هزینههای دستیابی به چنین هدفی نیز میبایست به دقت بررسی شود به صورتی که اثر بلندمدت این هزینهها بر فعالیت شرکت یا سازمان مطلوب باشد. این هزینهها معیار صحیحی برای انجام فعالیتهای کیفی میباشند. در حقیقت از اصلیترین مسئولیت مدیریت برقراری تعادل میان کیفیت و هزینههای دستیابی به آن است. این هدف میتواند به بهترین شکل از طریق تحلیل عناصر هزینههای کیفیت برآورده شود.
در عصر حاضر با توجه به تحولات جهانی صورت گرفته در عرصه فناوری، تغییر و تحولات پرشتاب بازارها و رقابتیتر شدن عرصه فعالیت برای بنگاه¬های اقتصادی، مفاهیم مرتبط با کیفیت از اهمیت و گستردگی زیادی برخوردار شدهاند. بسیاری از سازمان ها کیفیت را به عنوان یک رکن اساسی جهت دستیابی به رضایت مشتریان و دستاویزی جهت بقا و توسعه در شرایط رقابتی ارزیابی میکنند. امروزه کیفیت مفهومی فراتر از قابل اطمینان بودن محصول دارد و منظور از آن رسیدن به کیفیت جامع است که در آن عملکرد و افراد سازمان نیز موثراند (فارسیجانی، 1386).
هزينهيابي كيفيت، روش هزينهيابي مبتني بر فرآيند است كه به لحاظ مفهومي به دنبال سنجش و ايجاد تعادل بين هزينههاي پيشگيرانه و هزينه¬هاي تضمين كيفيت در برابر هزينههاي كيفيت نامناسب و ضايعات و نارضايتي مشتري است. در اين روش كه در دل سيستم حسابداري مالي و صنعتي ايجاد ميشود، هزينههاي انجام فعاليت ها با ديدگاه ميزان تأثير آنها بر كيفيت، دسته بندي و مقايسه مي¬شوند. هدف از سيستم هزينهیابی كيفيت، كاهش هزينه¬هاي كيفيت تا كمترين سطح آن است. سیستم هزینه¬یابی کیفیت به عنوان یک ابزار کارآمد، در تعیین، جمع¬آوری، ثبت و گزارش هزینه¬های کنترل کیفیت به مدیریت کمک نموده و مبانی شناسایی انواع فعالیت¬های موثر در کاهش یا تغییر ترکیب هزینههای آن، تجزیه و تحلیل آن ها و امکان اولویت¬بندی فعالیت های بهبود کیفیت را فراهم می¬آورد (ممبینی،1377). جوران (1962) برمبنای این مدل نظریهای ارائه داد که رابطه معکوس میان هزینه پیشگیری و ارزیابی از یک سو و هزینه شکست را از سوی دیگر نمایش می¬دهد. بر این اساس سرمایهگذاری بیشتر، در دو بخش پیشگیری و بازرسی، سبب کاهش هزینههای شکست می شود. این داد وستد معکوس که بسیار شناخته شده و از مقبولیت بالایی برخوردار است، به خوبی بیانگر مفهوم سطح بهینه کیفیت می باشد که اساس هزینهیابی کیفیت است.
اهمیت و ضرورت تحقیق
تولید محصول با کیفیت از عوامل مهم در افزایش سهم بازار از طریق جلب رضایت مشتریان میباشد که افزایش توان سودآوری در شرکت را تضمین می¬نماید. وجود سیستم اطلاعاتی در یک سازمان که اطلاعات مرتبط با هزینههای کیفیت را اندازه گیری و گزارش کند، امری حیاتی است. بررسی فعالیت¬های انجام شده مرتبط با تولید محصول با کیفیت از طریق اطلاعات کمی هزینه¬های مربوط و برنامه¬ریزی و کنترل آن ها عملی خواهد شد. اندازهگیری هزینه¬های کیفیت، مدیریت را در درک بهتر فعالیت¬های مربوط به کیفیت محصول یاری می¬دهد و همچنین باعث تلقی کیفیت به عنوان یکی از پارامترهای مهم فعالیت سازمان نظیر عملیات تولید و فروش میشود (ممبینی ،1377).
سیستم حسابداری اغلب شرکت ها در کشور ما آن گونه طراحی نشده است تا توانایی تامین اطلاعات مورد نیاز جهت اندازه گیری و کنترل هزینههای کیفیت را داشته باشد. هزینههای کیفیت را باید با توجه به ویژگی ها، امکانات و نیازهای اطلاعاتی شرکت با همکاری گروههای بازرگانی، مهندسی و مالی طبقه بندی کرد. هرگونه ابهام در محتوای اطلاعاتی این هزینه ها باید با توجه به دانش، تجربه و هم فکری گروههای سهگانه فوق حل و فصل شود. توجه به هزینههای کیفیت تحول بزرگی در شرکتها ایجاد کرده و مزیت آن فراتر از افزایش سود بوده و به یک فلسفه تبدیل شده است. فلسفه آموزش مداوم و بهبود مستمر موجب اعتلای فرهنگ کارکنان و دگرگونی ساختار سازمانی شرکت ها شده است. این عوامل علاوه بر افزایش سود، قدرت رقابت را نیز تقویت میکند. حسابداری کیفیت با تعیین اینکه ما چقدر برای دستیابی به کیفیت هزینه می¬کنیم و در مقابل چقدر هزینه بابت بدی کیفیت را می¬پردازیم، امکان کنترل بهتر هزینهها را فراهم کرده و با ارائه اطلاعات تفضیلی در رابطه با انجام عملیات پیشگیرانه بدی کیفیت و نتایج حاصل از آن در کیفیت خروجی¬ها، امکان تصمیم¬سازی استراتژیک را برای مدیران فراهم میسازد (رهنمای رودپشتی و جلیلی، 1386).
قلمرو تحقیق
قلمرو پژوهش باید در حوزه¬های زمان، مکان و موضوع تعیین گردد. تعیین دقیق چارچوب-های زمانی، مکانی، موضوعی و جامعه آماری باعث افزایش اثربخشی و کارایی تحقیق شده و از اتلاف زمان و بودجه جلوگیری می¬کند.
قلمرو زمانی، مکانی و موضوعی تحقیق به شرح زیر میباشد:
• قلمرو مکانی: قلمرو مکانی تحقیق، شرکت شیر پگاه خوزستان میباشد.
• قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین هزینههای کیفیت و کیفیت طی سال های 1390 تا 1392 میباشد.
• قلمرو موضوعی: رابطه بین مجموع هزینه¬های ارزیابی و پیشگیری را با هزینه¬ی شکست برای هر یک از عناصر (مواد، عامل انسانی، ماشینآلات و شرکت در کل) و رابطه مجموع هزینه های ارزیابی و پیشگیری را با کیفیت محصول تولیدی، و رابطه بین مجموع هزینههای شکست را با کیفیت محصول تولیدی بررسی مینماید.
مورد مطالعاتی
این پژوهش در شرکت شیر پگاه خوزستان انجام شده است.
این شرکت گواهینامه iso 22000 را در سال89، iso 14001 و 10002 را در سال 91 و iso 9001 را در سال 93 اخذ نموده است. از پیش شرطهای انجام این تحقیق دارا بودن گواهینامه ایزو در شرکت تولیدی مورد بررسی بوده است (زیرا شرکتهایی که دارای ایزو میباشند با مقوله کیفیت آشنا هستند). همچنین تمایل مدیریت و کارشناس کنترل کیفیت این شرکت، به انجام این پژوهش و بررسی این روابط، از دلایل اصلی انتخاب شرکت مزبور میباشد. این شرکت یکی از مجموعه های تحت پوشش شرکت صنایع شیر ایران می باشد که از سال 1370 با ظرفیت اسمی 100 تن و 85 نفر پرسنل به بهره برداری رسیده است. از جمله محصولات تولیدی این شرکت می توان شیر، شیر طعم دار، خامه، ماست، پنیر و دوغ را نام برد.
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
برای انجام تحقیق ابتدا داده های جمع آوری شده وارد اکسل و محاسبات اولیه مورد نیاز بر روی آن ها انجام شده است. سپس تجزیه و تحلیل نهایی با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفت. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ها، با توجه به نوع جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های مورد نظر، از روش‌های توصيفی و استنباطی استفاده شده است. ابتدا با استفاده از روش‌های توصيفی شامل: جداول توزيع فراوانی و درصدها، محاسبه شاخص‌های گرايش مركزی و انحرافی اعم از ميانگين، ميانه، انحراف معيار، واريانس و نظاير آن به بررسی وضعيت موجود در نمونه تحقيق پرداخته شد. سپس با استفاده از آزمون های آماری مناسب و نيز محاسبه آزمون معنی داری ضريب همبستگی به تایید یا رد فرضیهها اظهار نظر گردید.
فصل اول: کلیات تحقیق 1
1-1. مقدمه 2
1-2. بیان موضوع و سوال تحقیق 3
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق 7
1-4. اهداف اساسی از انجام تحقیق 8
1-5. قلمرو تحقیق 9
1-6. فرضیههای تحقیق 9
1-7. روششناسی تحقیق 10
1-7-1. گردآوری داده‌ها 10
1-7-2. مورد مطالعاتی 10
1-7-3. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 11
1-8. تعریف واژهها و اصطلاحات اختصاصی 11
1-9. ساختار تحقیق 12
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقبق 14
بخش اول – مبانی نظری تحقیق 15
2-1. مقدمه 15
2-2. مفهوم کیفیت 16
2-3. هزینه های کیفیت 16
2-4. عوامل موثر بر هزینه های کیفیت 16
2-5. انواع هزینههای کیفیت 17
2-5-1. هزینه های پیشگیری 19
2-5-2. هزینه های ارزیابی 19
2-5-3. هزینههای شکست 19
2-5-3-1. هزینه های شکست داخلی 20
2-5-3-2. هزینه های شکست خارجی 20
2-6. مزایای هزینههای کیفیت 20
2-7. موانع موجود در برنامهریزی کیفیت 21
2-8. دلایل ناکامی سیستم هزینه یابی کیفیت 21
2-9. مدل های تعیین هزینههای کیفیت 24
2-9-1. مدل P-A-F 25
2-9-2. مدل هزینه فرصت یا هزینه پنهان 27
2-9-3. مدل هزینه فرایند 28
2-9-4. مدلABC 28
2-10. روش های جمع‌آوری هزینههای کیفیت 29
2-10-1. روش سنتی 29
2-10-2. روش مستند سازی عیب 30
2-10-3. روش مراقبت از زمان صرف شده 30
2-10-4.روش ارزیابی 30
2-11. روش و مدل مورد استفاده در تحقیق حاضر 30
2-12. بخش دوم: پیشینه تحقیق 31
2-12-1. تحقیقات مرتبط انجام شده درخارج از کشور: 31
2-12-2. تحقیقات مرتبط انجام شده درایران: 32
2-13. خلاصه وجمع بندی 35
فصل سوم: روش تحقیق 37
1-3. مقدمه 38
3-2. روش شناسی تحقیق 38
3-2-1. دیدگاه هدف 38
3-2-2. دیدگاه ماهیت و روش 39
3-3. قلمرو تحقیق 40
3-4. مورد مطالعاتی 40
3-5. جمع‌آوری داده‌ها 41
3-6. فرضیههای تحقیق 41
3-7. تجزيه و تحليل داده‌ها 42
3-8. متغیرهای تحقیق 43
3-9. روش‌هاي آماري تجزيه و تحليل داده‌ها 46
3-9-1. تحلیل استنباطی 46
3-9-1-1. آمار پارامتری 46
3-9-1-2. آمار غیر پارامتری 47
3-9-1-3. آزمون نرمال بودن توزیع متغیرها 47
3-9-1-4. تحلیل همبستگي 48
3-9-1-5. ضریب همبستگی 48
3-9-1-6. ضریب همبستگی پیرسون 49
3-9-1-7.ضریب همبستگی اسپیرمن 50
3-10. خلاصه فصل 50
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های تحقیق 51
4-1. مقدمه 52
4-2. بخش اول: آمار توصیفی داده‌های تحقیق 52
4-3. بخش دوم: آمار استنباطی (تحلیل داده‌های تحقیق) 62
4-3-1. آزمون فرضیه 1 63
4-3-1-1. بررسی فرضیه 1-1 63
4-3-1-2. بررسی فرضیه 1-2 66
4-3-1-3. بررسی فرضیه 1-3 67
4-3-1-4. بررسی فرضیه 1-4 69
4-3-2. بررسی فرضیه شماره2 70
4-3-3. بررسی فرضیه شماره 3 72
4 -4 .خلاصه فصل 74
فصل پنجم: تحلیل یافته ها و نتیجه گیری 75
5 -1.مقدمه 76
5-2. خلاصه موضوع و روش تحقیق 76
5-3. یافته های تحقیق 76
5-4. مقایسه نتایج به دست آمده از آزمون فرضیهها با نتایج تحقیقات پیشین 78
5-5. بحث و نتیجهگیری کلی 78
5 -6. محدودیت های تحقیق 79
5 -7.پیشنهادات 79
5 -7-1.پیشنهادات مبتنی بر تحقیق 79
5 -7-2.پیشنهادات برای تحقیقات آینده 80
5 -8.خلاصه فصل 80
منابع و ماخذ 81
منابع فارسی 81
منابع انگلیسی 83
فهرست جداول
عنوان
جدول2-2. مدل های هزینه یابی کیفیت 24
جدول 3- 1. نحوه اندازه گیری و گردآوری متغیرهای تحقیق 44
جدول 4-1. توصیف داده های تحقیق برای بخش مواد و محصولات 54
جدول4-2. توصیف داده‌های تحقیق برای بخش نیروی انسانی 57
جدول4-3. توصیف داده‌های تحقیق برای بخش ماشینآلات 59
جدول4-4. آزمون کیسر-مایر 63
جدول 4-5: آزمون کولموگروف- اسمیرنوف (برای بخش مواد) 64
جدول 4-6: آزمون کولموگروف (برای بخش مواد) 64
جدول4-7. ضریب همبستگی پیرسون بخش مواد 65
جدول4-8. آزمون کولموگروف-اسمیرنوف(برای بخش منابع انسانی) 66
جدول4-9. آزمون کولموگروف (برای بخش منابع انسانی) 66
جدول4-10. ضریب همبستگی پیرسون برای بخش منابع انسانی 67
جدول 4-11. آزمون کولموگروف (برای بخش ماشین آلات) 67
جدول4-12. ضریب همبستگی پیرسون( برای بخش ماشینآلات) 68
جدول4-13. آزمون کولموگروف-اسمیرنوف (برای کل شرکت) 69
جدول4-14. آزمون کولموگروف (برای کل شرکت) 69
جدول4-15 .ضریب همبستگی پیرسون 70
جدول4-16. آزمون کولموگروف-اسمیرنوف (کیفیت محصولات تولیدی) 71
جدول4-17. آزمون کولموگروف هزینه پیشگیری و ارزیابی (برای کل شرکت) 71
جدول4-18 . ضریب همبستگی پیرسون برای کل شرکت 72
جدول4-19. آزمون کولموگروف-اسمیرنوف(کیفیت محصولات تولیدی) 72
جدول4-20. آزمون کولموگروف-اسمیرنوف هزینه شکست (برای کل شرکت) 73
جدول4-21. ضریب همبستگی پیرسون 74