زمينه: در گذشته سرمایه اجتماعی یک شایستگی ضروری برای سازمان¬ها محسوب نمی¬شد اما در حال حاضر تغییرات پرشتاب محیطی، فناوری اطلاعات، نیازهای رو به رشد برای اطلاعات و آموزش، نیازهای ضروری برای نوآوری و خلاقیت، پیشرفت مداوم، تغییر به سوی طراحی ساختار سازمانی مسطح و منعطف، ارتباط تنگاتنگ بین سازمان و شبکه های مشتریان، تامین کنندگان و رقبا ایجاب می¬کند که رهبران سازمان¬ها، سرمایه اجتماعی را به منزله یک شایستگی مشخص سازمانی، ایجاد کنند
هدف: باتوجه به جهان رقابتی امروز و اهمیت سرمایه اجتماعی در عملکرد استراتژیک شرکت¬ها، در این تحقیق تلاش شده است که تاثیر هریک از مولفه¬های سرمایه اجتماعی بر عملکرد استراتژیک را با استفاده از نقش تعدیل¬کنندگی عدم قطعیت تکنولوژی را مورد بررسی قرار دهیم.
روش: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه تحقیق شرکت های تولیدی دارویی در شهر تهران بوده که بصورت تصادفی انتخاب گردیدند. می توانید این تحقیق مدیریت اجرایی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
در يك اقتصاد دانش محور، دارايي هاي ناملموس سازمان ها به طرز فزآينده اي به يك عامل تعيين كننده رقابتي تبديل مي شوند. چنين دارايي هايي مانند مهارت ها و دانش كاركنان به عنوان جوهره مزيت رقابتي نگريسته مي شوند (ناهاپيت و گوشال ؛ 1998). سرمایه اجتماعی مجموعه هنجار‌های موجود در سیستم‌های اجتماعی است که موجب ارتقای سطح همکاری اعضای آن جامعه می‌شود(فوکویاما ، ترجمه توسلی، 23:2002). این سرمایه به پیوند ها و ارتباطات میان اعضای شبکه بعنوان منبع با ارزش اشاره دارد که با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضا می‌شود(پوتنام وگوس ،9:2002). صاحب نظران، سرماية اجتماعي را جنبه هايي از سازمان اجتماعي از قبيل هنجارها، شبكه¬هاي اجتماعي و اعتماد متقابل می¬دانند كه همكاري و همياري افراد را براي دستيابي به منافع مشترك، تسهيل می¬کند (پوتنام ، 1995). ايده توجه به سرماية اجتماعي در سازمان ها، همان طوركه كاهن و پروساك مطرح مي كنند، نسبتاً جدید است (کوهن و پروساک ، 2001). با). از طرف دیگر بحث عملکرد استراتژیک که همواره مورد توجه سازمان¬ها بوده است بواسطه سرمایه اجتماعی سازمان تحت تاثیر قرار می¬گیرد که در این فرآیند تاثیر پذیری مداخله¬گرهایی مانند تکنولوژی و عدم قطعیت آن می¬توانند شدت و ضعف تاثیرگذاری سرمایه اجتماعی بر عملکرد استراتژیک را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراين، تحقیق حاضر در صدد است به بررسي تاثیر سرمايه اجتماعی بر عملکرد استراتژیک با در نظر گرفتن نقش تعدیل¬گر عدم قطعیت تکنولوژی بپردازد.
بيان مسأله
روابط بین سازمانی عموما به عنوان منبع مهمی برای مزیت رقابتی و ایجاد ارزش در نظر گرفته می شوند (کراس و همکاران، 2007). تئوری سرمایه اجتماعی بر نقش شبکه اجتماعی شرکت برای دستیابی به مزیت رقابتی تاکید دارد (کری و همکاران، 2011؛ کوکا و پرسکات، 2008). بدین لحاظ سرمایه اجتماعی مانند سرمایه¬های دیگر بستر مناسبی برای دسترسی به فرصت¬ها و اهداف سازمان محسوب می-شود. در عصر حاضر مدیران برای توسعه، بیشتر از آنچه به سرمایه فیزیکی و رابطه ای نیازمند باشند به سرمایه اجتماعی نیاز دارند. سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوین در جامعه شناسی است که ارتباط نزدیکی با سرمایه رابطه ای، به عنوان مهمترین منبع سازمان¬ها دارد. سرمایه اجتماعی با خلق هنجارها و اعتماد متقابل، موجب تفاهم و اعتماد بین کارکنان و مدیران سازمان گشته که در ذات روابط اجتماعی سازمان بوجود می¬آیند (رضوی¬نژاد، 1394: 2). ناهاپیت و همکاران (1998) برای سرمایه اجتماعی سه بعد سرمایه شناختی، سرمایه رابطه¬ای و سرمایه ساختاری را در نظر گرفته¬اند.
بیشتر مطالعات به بررسی اثرات مستقیم سرمایه اجتماعی پرداخته¬اند اما ویلنا و همکاران (2011) به بررسی جنبه¬های پنهان سرمایه اجتماعی در روابط خریدار- تامین¬کننده پرداخته¬اند. آن¬ها به این نتیجه رسیدند که سطوح سرمایه اجتماعی منجر به کاهش عملکرد برای هر دو طرف می¬شود. سایر مطالعات نیز به بررسی اثرات یک یا دو بعد سرمایه اجتماعی بر عملکرد پرداخته¬اند (کری و همکاران، 2011؛ کراس و همکاران، 2007؛ لاوسون و همکاران، 2008؛ موران، 2005؛ کوسینس و همکاران، 2006).
بسیاری از محققان به رویکردهای کمی در مطالعات مربوط به سرمایه اجتماعی تاکید دارند (میهان و براید، 2014). از طرفی دیگر بیشتر مطالعات سرمایه اجتماعی را از دیدگاه خریدار بررسی کرده¬اند و مطالعات اندکی به بررسی سرمایه اجتماعی از دیدگاه تامین کننده پرداخته¬اند (گلدرمان و همکاران، 2016: 1). لی (2005) به بررسی اثرات مدیریت زنجیره تامین سبز بر عملکرد تامین کننده از طریق سرمایه اجتماعی پرداخت همچنین شیله (2015)، برا ارتباط بین سرمایه اجتماعی و رضایت تامین کننده از دیدگاه تامین کننده تاکید داشت. بنابراین با توجه به مطالعات اندک انجام شده از دیدگاه تامین کننده خلا تحقیقاتی در این خصوص احساس شد.
تحلیل وضعیت سرمایه اجتماعی در هر جامعه¬ای امری ضروری و حائز اهمیت است زیرا سرمایه اجتماعی برای فهم این مطلب که چگونه عناصر اجتماعی می¬توانند عملکرد افراد را در زمینه دستیابی به اهداف متفاوت تقویت کنند، مفید است (لین، 2007: 331) گروهی دانشمندان برآن هستند که سرمایه اجتماعی از یک سو سبب بهبود زندگی افراد و از سویی دیگر سبب افزایش انباشت سرمایه رابطه ای، توسعه مالی، افزایش نوآوری و کارایی عملکرد می¬گردد (رحمانی و همکاران، 1386).
با بررسی سرمایه اجتماعی می¬توانیم متوجه شویم که چرا یک صنعت یا یک مجموعه به صورت موفقیت آمیز حرکت می¬کند و چرا سازمانی در مسیر شکست قرار دارد. این مفهوم، بر مفاهیمی چون اعتماد، همکاری و روابط متقابل بین اعضای سازمان و گروه، تکیه و تاکید دارد. سرمایه اجتماعی را می-توان حاصل رابطه مبتنی بر تفاهم و اعتماد بین کارکنان و مدیران دانست. هنگامیکه کمیته¬ها و فعالیت-های تیمی در سازمان با شکست مواجه می¬شوند، این نشان دهنده کاهش سرمایه اجتماعی در آن سازمان است.
سرمایه اجتماعی از جمله مفاهیمی است که مطالعه وضعیت و روند آن می¬تواند ابزاری برای پیش بینی مختصات پیش¬رو و گوشزد به ساختارهای تصمیم¬گیر باشد. در نظر داشتن سرمایه اجتماعی، به عنوان عاملی غیرمادی که می¬تواند با سیاست¬گذاری¬های درست و کم هزینه در عملکرد منابع رابطه ای تاثیری محسوس داشته باشد برای همه سازمان¬ها یک ضرورت محسوب می¬شود. از طرفی، هرسازمانی برای حفظ حیاتش نیازمند بررسی بازار و رقبا و افزایش موقعیت رقابتی خود است. شرکت¬ها تلاش می-نمایند تا به کارگیری استراتژی¬های مختلف، موقعیت رقابتی خود را در بازارها افزایش دهند. تکنولوژی یکی از مهم¬ترین فرآیندهای پیش برنده رقابت پذیری، از اهمیت قابل ملاحظه¬ای برخوردار است. تکنولوژی مساله مهمی است که باید با توجه به توانمندی یک کشور ارزیابی شود. همچنین توسعه توانمندی¬های تکنولوژیکی از روش¬های موثر در ارتقای عملکرد رقابتی شرکت است.
بنابراین باتوجه به جهان رقابتی امروز و اهمیت سرمایه اجتماعی در عملکرد استراتژیک شرکت¬ها، در این تحقیق تلاش شده است که تاثیر هریک از مولفه¬های سرمایه اجتماعی بر عملکرد استراتژیک را با استفاده از نقش تعدیل¬کنندگی عدم قطعیت تکنولوژی را مورد بررسی قرار دهیم.
درباره پيدايش مفهوم سرمايه اجتماعي در جامعه شناسي، اقتصاد و علوم سياسي و همچنين درباره معاني، تعاريف و ابزارهاي سنجش آن اتفاق نظري در بين محققان وجود ندارد.
ريشه اين اصطلاح به اوايل قرن بيستم باز می¬گردد. اين اصطلاح براي اولين بار در مقاله اي توسط ليدا.جي.هاني فان (1916م.) از دانشگاه ويرجينياي غربي مطرح شد. پس از آن در اثر کلاسيک جين جاکوبز با نام مرگ و زندگي شهرهاي بزرگ آمريکايي(1961) به کار رفته است(منظور، يادي پور 1387، :143). گلن لوري اقتصاد دان، اصطلاح سرمايه اجتماعي را در دهه1970 براي توصيف مشکل توسعه اقتصادي درون شهري به کار برد. در دهه 1980 اين اصطلاح توسط جيمز کلمن جامعه شناس در معناي وسيعتري مورد استقبال قرار گرفت و رابرت پاتنام دانشمند علوم سياسي نفر دومي بود که بحثي قوي و پرشور را در مورد سرمايه اجتماعي هم در ايتاليا و هم در ايالات متحده برانگيخت (فوکوياما، ترجمه توسلی، 10:1379).
مفهوم سرمايه اجتماعي اساساً در دهه1990مفهوم مهمي شد و به تدريج در تزها و مقالات دانشگاهي به ويژه در رشته¬هاي جامعه شناسي، اقتصاد، سياست و آموزش افزايش يافت(الواني و شيرواني،2:1383).
پيدايش سرمايه اجتماعي در حوزۀ سازمان و مديريت
در حوزۀ سازمان و مديريت نيز، توجه صاحب¬نظران به نيازها و مسائل اجتماعي، از روزهاي گذشته زمينه¬ي مساعدي براي گسترش مباحث سرمايه ي اجتماعي ايجاد کرده است.
تحليل چستر بارنارد (1961-1886) از وظايف مدير ناشي از رهيافت سيستم¬هاي اجتماعي است. او در جستجوي وظايف اصلي مدير در يک سيستم است، جايي که او در آن عمل می¬کند. از نظر بارنارد سازمان رسمي، نظام کوشش¬ها يا نيروهاي هماهنگ شده آگاهانه دو يا چند شخص است. او اعتقاد داشت سازمان زماني پديد می¬آيد که افرادي که آن را تشکيل داده¬اند براي رسيدن به يک هدف همگاني و مشترک آماده گفت و شنود با يکديگر و آماده همکاري باشند. سر زندگي و توان زيستن سازمان¬ها در گرو آمادگي افراد براي ياري دادن نيروها براي نظام همکاري است. او تأکيد می¬کند که وظيفه ي مديران حفظ نظام تلاش¬هاي همکارانه در يک سازمان رسمي است(چیستر بارنارد، ترجمه طوسی، 1378).
در مطالعات هاثورن (1932-1927)، پس از آن که يافته¬ها از توضيح روابط مورد انتظار بين شرايط کار و بهره¬وری باز ماند، محققان به عوامل غير رسمي يا اجتماعي که ممکن بود کارگران را تحت تاثير قرار داده باشد، توجه کردند. اين مطالعات نشان داد که سازمان¬ها افزون بر جنبه ي اقتصادي، داراي جنبه¬هاي اجتماعي و احساسي نيز هستند و رعايت افراد و احترام به انسان به عنوان انسان، همان اندازه که اوقات استراحت، شرايط فيزيکي کار، يا حتي پول براي بهره¬وری اهميت دارند، از اولويت برخوردارند. حاصل اين مطالعات شناخت نياز¬هاي اجتماعي، هويت يافتن افراد در مناسبات اجتماعي، اهميت پاداش¬هاي اجتماعي و رواني و پاسخگويي و تعهد کارکنان نسبت به ارضاي نياز¬هاي اجتماعي آن¬ها بود(هیکس و جی هربرت ، ترجمه کهن،1369).
ديدگاه داگلاس مک گريگور (1964-1906) در باره ماهيت رفتار انسان به صورت دو مجموعه مفروضات نظريه X (پيش فرض¬هاي اساسي سنتي درباره رفتار انسان) و نظريه Y (پيش فرض¬هاي ناشي از علوم اجتماعي جديد درباره رفتار انسان) مطرح شده است. از نظر او مديريت بايد با اين سؤال اساسي آغاز شود که مديران چگونه خود را در رابطه با ديگران مشاهده می¬کنند. اين ديدگاه مستلزم تفکراتي درباره استنباط ماهيت انسان است.
سطح ملي
سرمايه اجتماعي در اين سطح اشاره به شبکه¬ها، تعاملات و هنجارهايي دارد که کيفيت و کميت تعاملات اجتماعي را شکل می¬دهد. سرمايه اجتماعي فقط مجموع نهادهايي که جامعه را شکل می¬دهند، نيست، بلکه سبب انسجام اين نهادها نيز می¬شود (بانک جهاني،2001). سرمايه اجتماعي مجموعه¬اي از هنجارهاي موجود در سيستم¬هاي اجتماعي است که موجب ارتقاي سطح همکاري اعضاي آن جامعه می-شود و موجب پايين آمدن سطح هزينه¬هاي تبادلات و ارتباطات می¬گردد(علوي34:1380).
سطح سازماني
در تحقيقات کوهن و پروساک (2001) به ايده بررسي سرمايه اجتماعي در سطح سازمان اشاره شده است. افرادي مانند کوهن و پروساک اعتقاد دارند که سرمايه اجتماعي می¬تواند به توسعه اقتصادي کمک نمايد. برخي از مزاياي مورد اشاره توسط اين افراد به شرح ذيل می¬باشد: به اشتراک گذاشتن بهتر دانش، ايجاد روابط مبتني بر اعتماد، ايجاد روح تعاون (درون سازمان، بيرون سازمان ، مشتريان وشرکاء)، کاهش نرخ جابه جايي، کاهش هزينه¬هاي استخدام، کمک به آموزش، ابقاي دانش سازماني، کاهش تغييرات نيروي کار، افزايش فعاليت¬هاي مرتبط با ثبات سازماني و درک مشترک(رحماني و کاووسي،80:1380).
با توجه به پديده جهاني شدن و لزوم ايجاد مناسبات و ارتباطات مناسب با ديگر کشور¬ها می¬توان سطح فراملي را نيز به سطوح قبل اضافه نمود.
چکیده: 1
فصل اول: کليات تحقیق 2
مقدمه 3
1-1. عنوان تحقيق: 3
1-2. بيان مسأله 4
1-3. اهميت و ضرورت تحقیق 6
1-4. اهداف تحقیق : 7
1-5. فرضیه های تحقیق 7
1-6. سوالات تحقیق : 8
1-7. قلمرو تحقیق 8
1-7-1. قلمرو مکاني: 8
1-7-2. قلمرو زماني تحقیق: 8
1-7-3. قلمرو موضوعي: 8
1-8. تعاريف نظري متغیرها 8
1-8-1. تعريف نظري متغیرها 9
1-9 . متغيرهاي تحقيق 10
فصل دوم: ادبیات تحقیق 11
مقدمه 12
2-1- بخش اول: سرمایه اجتماعی 12
2-1-1. تاريخچه پيدايش سرمايه اجتماعي 12
2-1-2. پيدايش سرمايه اجتماعي در حوزۀ سازمان و مديريت 13
2-1-3. تعاريف سرمايه اجتماعي از ديدگاه صاحبنظران 16
2-1-4. سطوح سرمايه اجتماعي 22
2-1-5. اهميت مطالعه سرمايه اجتماعي در سازمان 22
2-1-6. رويکردهاي مفهومي به سرمايه اجتماعي 23
2-1-7. تئوري هاي سرمايه اجتماعي 24
2-1-8. مدل هاي سرمايه اجتماعي 26
2-2-بخش دوم: عملکرد 34
2-2-1- ماهیت عملکرد 34
2-2-2- مراحل ارزیابی عملکرد 35
2-2-3- تعريف عملکرد 35
2-2-4- ابعاد ارزیابی عملکرد 36
2-2-5-سیستم ارزیابی عملکرد سازمان(مدل عمومي / ژنريک) 37
2-2-6-منابع مورد نیاز برای ارزیابی عملکرد سازمانی 39
2-2-7-فرآیند ارزیابی عملکرد سازمان 41
2-2-8- عملکرد استراتژیک 43
2-3- بخش سوم: عدم قطعیت تکنولوژی 45
2-3-1- تکنولوژی 45
2-3-2- عدم قطعیت 45
2-3-3- عدم قطعیت تکنولوژیکی 46
2-4- بخش چهارم : پیشینه تحقیق 47
2-5- بخش پنجم : مدل مفهومی و فرضیات تحقیق 49
فرضیات تحقیق: 49
فصل سوم: روش تحقیق 50
مقدمه 51
3-1- روش تحقیق 51
3-2- فرآیند تحقیق 52
3-3- جامعه آماری 52
3-4- روش نمونه گیری و حجم نمونه 52
3-5- ابزار گردآوری داده ها (اطلاعات) 54
3- 5- 1- مطالعات کتابخانه ای 54
3- 5- 2- مطالعات میدانی 54
3-6- ویژگیهای فنی ابزار گردآوری داده ها (روایی و پایایی) 55
3-6-1- روایی 55
3-6-2- پایایی 56
3-7- روش جمع آوری داده ها (اطلاعات) 57
3-8 - روش تجزیه و تحلیل داده ها (اطلاعات) 58
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق 59
مقدمه 60
4-1- توصیف داده های جمعیت شناختی 60
4-2- تحلیل داده های کمی تحقیق 64
فصل پنجم: نتیجه گیری 74
مقدمه 75
5-1- نتايج حاصل از آمار توصيفي متغیرهای مدیران و کارشناسان 75
5-2- نتایج مرتبط با آزمون فرضیه های تحقیق 75
5-3- نتیجه گیری و پیشنهادها 77
5-4- محدودیتهای تحقیق 78
5-5- پیشنهادات برای تحقیق های آتی 79
پیوست 80
فهرست جدول ها
جدول 2-1: خلاصه رويکردهاي مفهومي اصلي سرمايه اجتماعي 24
جدول 2-2: مدل پاکستون براي سرمايه اجتماعي 29
جدول 3-1: تعداد شرکت های هدف 53
جدول 3-2: ساختار پرسشنامه 55
جدول 3-3: مقدار آلفای کرونباخ 57
جدول 4-1: جنسیت پاسخ دهندگان 61
جدول 4-2: سن پاسخ دهندگان 62
جدول 4-3: تحصیلات 63
جدول 4-4: بررسی پایایی شاخص مدل تحقیق 67
جدول 4-5: نتایج میانگین واریانس استخراج شده متغیرها جهت بررسی روایی همگرا 68
جدول 4-6: ماتریس مقایسه جذر AVE و ضرایب همبستگی سازهها 68
فهرست شکل ها
شکل 2-1: مدل سرمايه اجتماعي 27
شکل 2-2: مدل سرمايه اجتماعي و ايجاد ارزش تساي و گوشال (1998 :466) 27
شکل 2-3: مدل سرمايه اجتماعي (لاک لي، 2005، ص123) 28
شکل 2-4: مدل سرمايه اجتماعي ناهاپيت و گوشال(1998) 33
شکل 2-5: چارچوب پياده سازي يک چرخه کارت امتيازي متوزان (دبیری، 1386). 39
شکل 2-6: مدل مفهومی تحقیق 49
شکل 3-1: فرآیند تحقیق 52
شکل 4-1: مدل تحقیق با ضرایب استاندارد شده 66
شکل 4-2: مدل تحقیق در حالت معناداری ضرایب (t-value) 70
شکل 4-3: مدل با حضور متغیر تعدیلگر عدم قطعیت تکنولوژیکی در حالت معناداری ضرایب (t-value) 71
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: جنسیت 61
نمودار 4-2: سن 62
نمودار 4-3: تحصیلات 63