در این تحقیق سعی شده است پس از معرفی و تعریف معاد، از جمله معاد جسمانی و روحانی اهمیت و ضرورت مسئله معاد با توجه به براهین مختلف همچون برهان حکمت، رحمت مورد بحث و بررسی قرار گیرد و همچنین جایگاه معاد در ادیان مختلف با در نظر گرفتن براهین عقلی و نقلی بر تجرد روح بیان شده است و دلایل و شبهات مخالفین در حول معاد و معاد جسمانی مطرح، و با توجه به دلایل عقلی و نقلی موافقان معاد، به شبهات پاسخ داده شده است. مسائلی همچون امکان معاد، ضرورت وجوب معاد و امکان عدم عالم و همچنین وجوب معاد جسمانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و اینکه خداوند متعال عالم و قادر و مختار است و نهایتاً انسانها نتیجه اعمال خود را در عالم آخرت خواهند دید و خداوند قطعاً وفای به عهد خواهد کرد و انسان را در بهشت و جهنم جای خواهد داد. می توانید این تحقیق رشته الهیات و معارف اسلامی را به صورت word دانلود نمایید.
مقدمه
یکی از مهمترین مسائلی که انسان در طول زندگی از دیرباز تا الان با آن روبه‌رو میشود و در میان خداپرستان از اهمیت بسزایی برخوردار است مسئله معاد و جاودانگی است. گروهی منکر معادند و برای رد آن شبهات و دلایلی را مطرح می‌کنند و گروه دیگر (خداپرستان) موافق معاد هستند با دلایل عقلی و نقلی، با توجه به اینکه همه خداپرستان به طور اجماع قائل به معاد هستند اما در کیفیت چگونگی معاد و برپایی روز رستاخیز با هم اختلاف نظر دارند و اینکه آیا معاد جسمانی است و یا روحانی؟
اندیشمندان و بزرگان علمای مسلمان پس از پاسخ دادن به شبهات منکرین معاد سعی کرده‌اند با دلایل عقلی و نقلی به اثبات معاد جسمانی بپردازند.
در این تحقیق دلایل و شبهات منکرین بیان شده و مسئله وجوب مکان و عدم عالم و همچنین مسئله کیفیت و مراحل وقوع معاد و میزان و صراه و شاهدان قیامت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
نام ها و اوصاف معاد (قیامت) در قرآن
قرآن کریم اوصاف گوناگونی درباره عالم و رستاخیز دارد مانند قیام الساعه (روم:12)، احیای موتی (حج:7)، حشر(حجر)، نشر(فاطر:9)، معاد(اعراف:29)، لقاءالله(یونس:45)، رجوع(عنکبوت)، یوم القیامه (انبیا47)، یوم الآخر(بقره:177)، یوم الحساب(غافر:27)، یوم الدین(حمد) یوم الجمع (تغابن:9)،یوم الفصل(نبأ:17)، یوم الخروج(ق:42)، یوم الموعود(بروج:2)، یوم الیم(هود:26)، یوم عسیر(فرقان:26)، یوم الحق(نبأ:21)، یوم تبلی السرائه (طارق:9)، یوم لا ریب فیه (آل عمران:9) یوم نقول لِجَهنمَ هَل اِمتَلاقَ (ق:30)یوم تقصنُّ الظالم علی یدیه(فرقان: 27)، یوم لا یَنفَعُ الظالمین مَعذِرَتهم (مومن:52)، یوماً یجعَّلُ الوِلدان شیبا(مزمل:17) یوم یفرالمرءُ من افیه(عبس:34)، یوماَ کانَ شرُّهُ مُستَطیرا(امسام:7)، یوماً لا تجزی نفسُ عن نَفسَ شَیئاً(بقره:480)، یومَ لا تملُکُ نَفس شیئاً(انفطار:19)، یَومَ تبیضٌ وجوهٌ و تَسوَدُّ وجوهٌ( آل عمران:106) یوم لا ینفعُ المال و لا بنون(شعرا:88) یوم یتذکرُ النسانُ ما سَعی (نازعات:35) یَ.مَ تَجِدُ کُلُّ نفس ما عَمِلَت من خیر مُحضراً و ما عملت من سوء (نبا، 40) یوم کان مقدارُهُ الف سنه(معارج:4) یَومَ یُنفَخ فی الصور(انعام: 73)، یومَ تُبَذلُ الارضُ غیرالارض و السملولا (ابراهیم:48) . (بهشتی، 1394، 253).
اهمیت مساله معاد
چگونگی اعتقاد انسان و مسئله جاودانگی و حیات اخروی از مسائلی است که در آغاز پیدایش و آفرینش انسان، بیشترین تاثیر را بر زندگی او بر جای نهاده است. به طوری که گاهی مرگ در نظر او، همچون پلی به سوی سعادت ابدی و حیات جاودانی و گاهی آن را پیام‌آور نابودی و نیستی می‌داند. تاثیر جهان‌بینی خاص انسان نسبت به مسأله معاد تا اندازه ای است که می توان گفت: تنوع نظام های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و در یک کلمه وجوه مختلف حیات اجتماعی و همچنین گوناگونی الگوهای رفتاری و سلوک فردی در پنهان‌ترین حیطه های زندگی شخصی، تا اندازه زیادی، محصول تنوع نگاه او به حیات اخروی و چگونگی تبیین وی از مسئله جاودانگی است از این رو به مواردی از تأثیرات توجه می کنیم:
1. تاثیر اعتقاد به معاد در انسان شناسی
یکی از مسائلی که در انسان شناسی مطرح است این است که آیا انسان هویتی نامحدود دارد، یا موجودی محدودی متناهی است؟ آیا می تواند برای خود مسیری نامحدود و غیر متناهی داشته باشد؟ مومنان به معاد برای انسان حیات جاویدان قائلند از این رو مسیر و غایت او را نیز نامتناهی می‌دانند.
2. تاثیر اعتقاد به معاد بر ارزش‌ها و آرمان‌های انسان
انسانی که اعتقادی به حیات جاویدان نداشته باشد، گرچه آرمان‌گرا باشد و عدالت، ایثار، احسان و مانند اینها را نیکو و پسندیده بداند و ظلم و جور و غیره را زشت و قبیح بشمارد. ارزش خواهی او محدود به عالم دنیاست. از این رو هیچکس نمی‌تواند به این سوال پاسخ بدهد که چرا باید انسان خوبی بود و به ارزش‌های اخلاقی عمل کرد و از همه مهمتر، فلسفه زیستن است که در میان فیلسوفان شرق و غرب مطرح شده است، مسئله مهمی که اگر که اگزیستانسیالیست ها بیش از دیگران به آن پرداخته اند. آلبر کامو در کتاب فلسفه پوچی، از فلسفه زیستن چنین می‌پرسد که آیا زندگی به زحمتش می ارزد؟ بسیاری از انسان های بی دین و ضعیف و الایمان که جز دنیا پرستی چیز دیگری در مخیله آنها نمی گنجد، گرفتار پوچی گری هستند. اما اعتقاد به معاد فلسفه زندگی انسان را تبیین می کند و هرگونه شبهه ای را در این زمینه برطرف می نماید.
3. تاثیر اعتقاد به معاد بر فرهنگ های انسانی
فرهنگ و سنت دینداری و تفاوت فرهنگ های انسانی و اصیل با فرهنگ های بیگانه و مبارزه با تهاجم فرهنگی از مباحث بسیار جدی بشریت امروز است. تفاوت این نگرش ها به تعریف انسان و مبدا و مقصد و مسیر زندگی او برمی‌گردد. اگر ما انسان را موجودی الهی و یکی از مظاهر حق تعالی بدانیم که با هدف قرب و نزدیکی به موجود بی نهایت، یعنی خداوند سبحان، از دیار عدم پا به عرصه‌ی وجود نهاد و بعد از چند صباحی به عالمی ابدی ظلم منزل می گزیند. در این صورت فرهنگ اصیل اسلامی فرهنگ دوست و آشنا و غیر آن فرهنگ بیگانه و مهاجم است.
4. اعتقاد به معاد باعث پشتیبانی اجتماعی، حقوقی و اخلاقی
اعتقاد به معاد و حساب و کتاب اخروی ضمانت اجرایی مناسبی برای قوانین اجتماعی حقوقی و اخلاقی است. همانگونه که مومنان به قیامت بدون اجبار و تهدید به عبادت خدا مشغول می شوند، بدون هیچگونه دغدغه‌ای به پرداخت حقوق دیگران اقدام می کنند.
5. تاثیر اعتقاد به معاد بر اعمال انسان
ارتباط اعتقاد به قیامت و عمل آدمی، ارتباط سبب و مسبب است و هر اندازه ایمان به آن حقیقت بیشتر و شدیدتر باشد، دقت انسان در عمل بیشتر است، زیرا عمل انسان موجب پاداش و کیفر در قیامت میشود.
قرآن کریم نیز برای مسئله معاد اهمیت فراوانی قائل است از این رو حدود یک سوم از آیاتش به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به این مسئله اعتقادی ارتباط و اختصاص داده شده است و ایمان به خدا و قیامت را در کنار هم توصیه نموده است (بقره ۸، احزاب ۲۱).
عوامل موثر در پیدایش معاد جسمانی
در بررسی سابقه تاریخی نظریه معاد جسمانی این نکته معلوم است که ادیان توحیدی، تصویر جسمانی از حیات انسان پس از مرگ ارائه کرده‌اند. از این رو بدون شک باید یکی از ریشه‌های این نظریه را تعالیم این ادیان دانست. می‌توان گفت حداقل طیف وسیعی از نظریاتی که از حوزه‌های فلسفه و کلام اسلام و مسیحیت برخاسته و به تبیین جاودانگی پرداخته، کم و بیش تحت تاثیر این گونه تعالیم بوده است. این تأثیرات درباره‌ی از موارد وضوح بیشتری می یابد. برای مثال ابن سینا که به لحاظ مبانی فلسفی، کیفیت جاودانگی انسان را کیفیت روحانی می پنداشت با استفاده از پیش فرض های کلامی به اثبات معاد جسمانی پرداخت و برهانی بر آن اقامه کرد که خلاصه برهان او به این ترتیب است: «پیامبر اسلام به وقوع معاد جسمانی خبر داده‌اند ایشان صادق مصدق هستند و دلایل دروغ راه ندارد. بنابراین معاد جسمانی تحقق دارد.»
برخی از فلاسفه دین به جسمانی بودن حیات پس از مرگ دلایل دیگری هم ذکر کرده‌اند از جمله گفته‌اند: انسانها نزدیکان متوفای خود را در خواب در هیئت جسمانی می دیدند. از این رو گمان می‌کردند که حیات پس از مرگ جسمانی است. همچنین گفته‌اند روح برخی از مردگان به صورت جسمانی بر انسانها ظاهر شده و با آنها گفتگو کرده‌اند. به هرحال اگر ما سهم این گونه عوامل را هم در پیدایش نظریه جسمانی پذیریم نمی‌توانیم در مقابل میزان تاثیر تعالیم ادیان توحیدی برای آنها نقش عمده ای در نظر بگیریم.
فهرست مطالب
· چکیده
· مقدمه
· بررسی ادله عقلی و نقلی در اثبات معاد جسمانی
· تعریف و تفاسیر معاد
· نام ها و اوصاف معاد (قیامت) در قرآن
· اهمیت مساله معاد
· دلایل کلامی معاد و جاودانگی
· برهان حکمت
· برهان رحمت
· برهان عدالت
· برهان فطرت
· برهان وفا به عهد
· جایگاه معاد
· معاد
· دلایل عقلی و نقلی در امکان وجود معاد
· بقاء نفس انسان بعد از موت
· صحت عدم عالم
· معنا و مفهوم معاد جسمانی در نزد علمای امامیه
· عوامل موثر در پیدایش معاد جسمانی
· نظریه معاد روحانی
· معاد جسمانی و روحانی در قرآن کریم
· آیات مربوط به عذاب های اخروی
· آیات مربوط به بهشت
· در وجوب معاد جسمانی
· شبهه آکل و ماکول
· منازل آخرت
· میزان و صراه
· اما صراط
· شفاعت در قیامت
· نتیجه
منابع