هدف این تحقیق هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر نوع صنعت بر رابطه بین خصوصیات راهبری شرکتی و جریانات نقد آزاد در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. قلمرو مکانی این تحقیق شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و قلمرو زمانی سال‌های بین 1389 تا 1394 بوده است. در این تحقیق، راهبری شرکتی متغیر مستقل و جریان نقد آزادمتغیر وابسته در نظر گرفته شد. تحقیق حاضر در زمرد تحقیقات کاربردی قرار دارد، چنانچه طبقه‌بندی انواع تحقیقات بر اساس ماهیت و روش را مدنظر قرار گیرد، روش تحقیق حاضر ازلحاظ ماهیت در زمرد تحقیقات توصیفی قرار داشته و ازنظر روش نیز در دست تحقیقات همبستگی محسوب می‌گردد. در اين پژوهش براي جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای استفاده شد. در بخش داده‌هاي پژوهش از طريق جمع‌آوری داده‌هاي شرکت‌های نمونه با مراجعه به‌صورت هاي مالي، یادداشت‌های توضيحي و ماهنامه بورس اوراق بهادار انجام پذيرفت. بر اساس روش حذف سیستماتیک تعداد 107 شرکت به‌عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. به‌منظور توصيف و تلخيص داده‌هاي جمع‌آوری‌شده از آمار توصيفي و استنباطي بهره گرفته‌شده است. خلاصه نتایج تحقیق به‌صورت زیر می‌باشد نتایج تحقیق نشان داد، نوع صنعت بر رابطه بین نقش دوگانه مدیرعامل و جریانات نقد آزاد در صنایع مختلف در بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذار می‌باشد. نوع صنعت بر رابطه بین تعداد اعضای موظف و غیرموظف و جریانات نقد آزاد در صنایع مختلف در بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذار می‌باشد. می توانید این پژوهش رشته مدیریت مالی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
يکي از نقاط توجه ادبيات حسابداري و مديريت مالي، حاکميت شرکتي مي باشد، زيرا اعتقاد بر اين است که سازوکارهاي حاکميت شرکتي به کار گيرنده توانايي هايي هستند که از تاثيري مستقيم بر روي توانايي سرمايه گذاران براي وادارکردن مديريت به استفاده کارا از منابع موجود درسازمان ها برخوردارند. در شركتهاي با مكانيزمهاي ضعيف نظارتي، مديران انگيزه ها و فرصتهايي را براي استفاده از منابع شركت در جهت پيگيري منافع شخصي خود، با هزينه سهامداران، دارند. در اين ميان، وجوه نقد شركت بدليل نقدشوندگي بالاي آن، بيشترين ريسك را به لحاظ بكارگيري نادرست و اعمال نظر توسط مديران در توسعه طلبي، تامين پاداش، مصرف براي مزاياي رفاهي جانبي و ساير فعاليتهاي هدر دهنده منابع را دارد. وجه نقد باید در سطحی نگهداری شود که بین هزینه نگهداری وجه نقد و هزینه وجه نقد ناکافی تعادل برقرار شود (هارفورد، 2008). شرکتها میزان بهینه وجه نقد خود را با برقراری یک تعادل میان منافع و هزینه های نگهداری وجه نقد تعیین می کنند. چگونگی به کار گرفتن وجوه داخلی، تصمیمی مهم در تضاد بین سهامداران و مدیران است. در شرکت‌های با مکانیزم های ضعیف نظارتی، مدیران انگیزه ها و فرصتهایی برای استفاده از منابع شرکت در جهت پیگیری منافع شخصی خود، با هزینه سهامداران را دارند. در این میان وجوه نقد شرکت به دلیل نقدشوندگی بالای آن، بیشترین ریسک را به لحاظ بکارگیری نادرست و اعمال نظر توسط مدیران در توسعه طلبی، تامین پاداش، مصرف برای مزایای رفاهی جانبی و سایر فعالیت های هدردهنده منابع را دارد (هارفورد ، 2008). دسته ای از تحقیقات نقش راهبری شرکتیدر سطح سرمایه گذاری بیش از حد وجه نقد را مورد توجه قرار داده اند. در این رابطه دیتمار و همکاران (2003) نشان دادند که در کشورهای با نظام های حمایتی ضعیف از سرمایه گذاران، شرکت‌های سهامی وجه نقد بیشتری نگهداری می نمایند.
جریان نقد آزاد معیاری برای اندازه گیری عملکرد شرکتهاست و وجه نقدی را نشان می دهد که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعه داراییها، در اختیار دارد. جریان نقد آزاد از این حیث دارای اهمیت است که به شرکت اجاره می دهد تا فرصت هایی را جستجو کند که ارزش سهامدار را افزایش می دهد. بدون در اختیار داشتن وجه نقد، توسعه محصولات جدید، انجام تحصیل های تجاری، پرداخت سودهای نقدی به سهامداران و کاهش بدهی ها امکان پذیر نمی‌باشد. اما گاهی اوقات مدیران در وضعیت های قرار می گیرند که تصمیم هایشان به نفع سهامداران شرکت نبوده و باعث مخدوش شدن گزارش های مالی می شوند در واقع مدیریت سود زمانی رخ می دهد که مدیران خویش را در گزارشگری مالی و در نحوه ثبت و گزارش های مالی بصورتی وارد نمایند که تغییر در محتوای گزارش های مالی، برخی از سهامداران را نسبت به عملکرد اقتصادی شرکت گمراه نماید. در مقابل حسابرسان می توانند با افزایش کیفیت حسابرسی، مدیریت سود صورت گرفته توسط مدیران را کشف کرده و مدیران را در اعمال مدیریت سود در تنگنا قرار دهند.
ضرورت انجام تحقیق
جریان های ورود و خروج وجه نقد یک واحد تجاری جزء اساسی ترین رویدادهایی است که شالوده بسیاری از تصمیم گیری ها و قضاوت های سرمایه گذاران و اعتباردهندگان درباره آن واحد می‌باشد. سرمایه گذاران و اعتباردهندگان تمایل دارند در شرکتهایی سرمایه گذاری نمایند که جریان نقد آزاد بالایی داشته باشد. زیرا یکی از ابزارهای ارزیابی قدرت بازپرداخت بدهی و تعیین انعطاف پذیری مالی شرکتها شاخص جریان نقد آزاد می‌باشد (رضوانی راز و حقیقت، 1384). با وجود این که جریان های نقدی آزاد، مقیاس مهمی برای سلامت مالی شرکت محسوب می شود اما محدودیت های خاص خود را دارد و از ترفند های حسابداری مصون نیست. از دیدگاه جنسن مدیران در شرکت های با جریان های نقد آزاد زیاد و رشد کم، به احتمال زیاد اقدام به مدیریت سود می نمایند تا درکوتاه مدت برخی منافع شخصی خود را تامین کنند.
همچنین، از بین استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری، سرمایه گذاران مهمترین استفاده کنندگان تلقی می گردند. بر این اساس اطلاعات حسابداری بایستی سرمایه گذاران را در جهت پیش بینی رویدادهای آتی یاری دهد. سرمایه گذاران اغلب به دنبال به حداکثر رساندن بازده سرمایه گذاری خود هستند. جهت این امر تشخیص اینکه سهام چه زمانی خریداری شود و تا چه زمانی نگهداری و چه زمانی فروخته شود ایشان را قادر به تامین هدف به حداکثر رسانی منافع حاصل از سرمایه گذاری های خود می نماید.
لزوم توجه به جریان نقد آزاد
جريان نقد آزاد معياري براي اندازه گيري عملكرد می‌باشد و وجه نقدي را نشان مي دهد كه شركت پس از انجام مخارج لازم براي نگهداري يا توسعه ي دارايي ها، در اختيار دارد. جريان نقد آزاد از اين حيث داراي اهميت است كه به شركت اجازه مي دهد تا فرصت هايي را پي گيري كند كه ارزش سهامدار را افزايش مي دهد. بدون وجه نقد، توسعه ي محصولات جديد، انجام تحصيل هاي تجاري، پرداخت سودهاي نقدي به سهامداران و كاهش بدهي ها امكان پذير نمي باشد (غلام زاده لداری، 1387). تحت توصیفات هزینه نمایندگی مدیریت، پتانسیل هدررفت جریان نقدی آزاد را تنها زمانی که جریان نقدی آزاد مثبت است دارد. در سوی دیگر این طیف، شرکت های با جریان نقدی آزاد منفی تنها در صورتی پول نقد را به هدر می دهد که قادر به افزایش سرمایه "ارزان" باشد. این امر به احتمال ضعیف از آنجا رخ می دهد که این شرکت ها باید قادر به افزایش منابع مالی و در نتیجه استقرار خود تحت موشکافی بازارهای خارجی باشند (دی آنجلو و استولز ، 2004؛ جنسن ، 1986).
در همین ارتباط، یافتن ارتباطی بین سرمایه گذاری بیش از اندازه و جریان نقدی آزاد مطابق با تحقیقات اخیر، نشان دهنده عملکرد آتی ضعیف پیرو فعالیت های سرمایه گذاری در سطح شرکت است. برای مثال، تیتمن، وی و زی (2004) و فیرفیلد، ویسنانت و یان (2003) نشان دادند که شرکت های با فعالیت سرمایه گذاری گسترده در دارایی های سرمایه ای و رشد دارایی های خالص عملیاتی، بازده سهام آتی کمتری را تجربه می کنند. افزون بر این، دچاو، ریچاردسون و اسلون (2005) نشان دادند که جریان نقدی موجود در درون شرکت (تبدیل به سرمایه از طریق اقلام تعهدی و یا سرمایه گذاری در دارایی های مالی) با کارآیی عملیاتی و بازده سهام آتی کمتری همراه است. این رابطه عملکرد با سرمایه گذاری بیش از اندازه جریان نقدی آزادی که در این مقاله نشان داده شده مطابقت دارد.
ریچاردسون (2006) چارچوب توسعه یافته در مقاله خود ارایه کرد که برای سنجش سرمایه گذاری بیش از اندازه و جریان نقدی آزاد به راحتی می تواند برای بررسی سرمایه گذاری غیر طبیعی به‌صورت کلی تری تعمیم یابد. در واقع، برخی از تحقیقات اخیر استفاده از این چارچوب را برای بررسی تأثیر سیستم های اطلاعات حسابداری در تصمیمات سرمایه گذاری و تخصیص کارآمد سرمایه آغار کرده اند.
تعریف و محاسبه جریان نقد آزاد
طبق تعریف جنسن از جریان نقد آزاد، لازم است پروژه ها ازنظر ارزش فعلی خالص از طریق کاربرد نرخ هزینه سرمایه قابل اتکایی، ارزیابی و در صورت مثبت بودن آن، وجوه لازم برای سرمایه گذاری در چنین پروژه هایی از جریان های نقد در دسترس واحد تجاری کسر گردد، آنچه که می ماند به‌عنوان جریان نقد آزاد تلقی خواهد شد. جاگی و گیول معتقدند که محاسبه جریان نقد آزاد بر اساس مدل جنسن بسیار مشکل است؛ زیرا که نمی توان به طور سریع با تمام پؤوژه های با ارزش فعلی خالص مثبت مورد انتظار واحد تجاری را شناسایی نمود. علاوه براین معمولا اطلاعات در خصوص تعیین نرخ هزینه سرمایه قابل اتکا در دسترس نیست. از این رو سعی شده است تا از مدل های دیگری که به نوعی مدل های جایگزین مدل جنسن هستند، برای محاسبه جریانهای نقد آزاد واحد تجاری استفاده شود (کارسلو و ناقی ، 2004).
از مهمترین این مدل ها می توان به مدل لن و پولسن (1989) و مدل کاپلند اشاره نمود. ازنظر لن و پلسن جریان های نقد آزاد شرکت، عبارتست از سود عملیاتی قبل از هزینه استهلاک پس از کسر وجوه پرداختی بابت مالیات، هزینه بهره، سود سهامداران ممتاز و سود سهامداران عادی. کاپلند (1997) نیز تعریف زیر را از جریان های نقد آزاد ارایه می نماید : جریان های وجه نقد آزاد واحد تجاری عبارتست از سود عملیاتی پس از مالیات به اضافه هزینه های غیرنقدی پس از کسر سرمایه گذاری (افزایش در تغییرات) در سرمایه در گردش، اموال و ماشین آلات، تجهیزات و سایر دارایی ها.
نظريه جريان وجه نقد آزاد
اين نظريه كه توسط جنسن (1986) مطرح گرديد، بيان مي دارد كه وجوه نقد داخلي بيشتر به مديران اجازه مي دهد تا از كنترل بازار اجتناب كنند. در اين حالت، آن ها به موافقت سهامداران نياز ندارند و براي تصميم گيري در مورد سرمايه گذاري ها بر حسب اختيار خود آزاد هستند. مديران مايل به پرداخت وجه نقد (مثل سود سهام) نبوده، داراي انگيزه براي سرمايه گذاري هستند؛ حتي زماني كه هيچ سرمايه گذاري با خالص ارزش فعلي مثبت موجود نباشد جريان نقد آزاد جريان نقدي است، مازاد بر آنچه كه براي تأمين مالي تمامي پروژه هاي با خالص ارزش فعلي مثبت كه با نرخ هزينه سرمايه مربوطه تنزيل مي شود، باقي مي ماند. تضاد منافع بين سهامداران و مديران در خصوص سياست هاي پرداخت سود سهام، مخصوصاً زماني كه سازمان ها جريان هاي نقد آزاد قابل توجهي دارند، بيشتر است. مسئله اينجاست كه چگونه مي توان مديران را به جاي سرمايه گذاري يا اسراف در مصرف جريان نقد آزاد، مجبور به پرداخت سود سهام كرد. پرداخت به سهامداران از قدرت مديران مي كاهد و از سوي ديگر، ممكن است در صورت نياز به تأمين سرمايه توسط بازارهاي سرمايه، تحت كنترل و نظارت قرار گيرند، در حالي كه تأمين مالي داخلي مديران را قادر مي سازد از اين نظارت شانه خالي كنند (یانی و همکاران، 2004).
هم چنين، اگر مديران جريان هاي نقدي آزاد را به جاي سرمايه گذاري در پروژه هاي كم بازده توزيع نمايند، سبب مي شود در مورد چگونگي استفاده از جريان هاي نقدي آتي هم تصميم گيري نمايند، چرا كه اگر در آينده سود پرداخت نكنند، قيمت سهام آن ها به شدت كاهش خواهد يافت. بر اساس اين نظريه، مديران، انگيزه دارند كه وجه نقد را انباشت نمايند تا منابع تحت كنترل خود را افزايش داده، بتوانند در خصوص تصميم هاي سرمايه گذاري شركت از قدرت قضاوت و تشخيص بهره مند شوند. به همين دليل، با وجه نقد شركت فعاليت مي كنند تا از اين طريق مجبور به ارائه اطلاعات مشروح به بازار سرمايه نشوند؛ هر چند مديران ممكن است سرمايه گذاري هايي را انجام دهند كه اثر منفي بر ثروت سهامداران داشته باشد.
فصل اول کلیات تحقیق 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 2
1-3- ضرورت و اهمیت انجام تحقیق 4
1-4- هدف تحقیق 5
1-5- سوالات تحقیق 6
1-6- فرضیه های تحقیق 6
1-7- قلمرو تحقیق 7
1-7-1- قلمرو موضوعی 7
1-7-2- قلمرو مکانی 7
1-7-3- قلمرو زمانی 7
1-8- روش تحقیق 7
1-9- تعریف نظری متغیرهای تحقیق 7
1-9-1- جریان نقد آزاد 7
1-9-3- اندازه هیأت مدیره 8
1-9-4- مدیران غیرموظف در هیأت مدیره 8
1-9-5- سرمایه گذاران نهادی 8
1-10- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق 9
1-10-1- متغیرهای مستقل 9
1-10-2- متغیرهای وابسته 10
1-10-3-متغیرهای کنترلی 10
فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق 12
2-1- مقدمه 13
2-2- لزوم توجه به جریان نقد آزاد 14
2-3- تعریف و محاسبه جریان نقد آزاد 17
2-4- جریان نقد آزاد و مشکلات نمایندگی ناشی از آن 17
2-5- نظريه هاي مرتبط با وجه نقد 20
2-5-1- نظريه موازنه 20
2-5-2- نظريه جريان وجه نقد آزاد 22
2-6- روش های اندازه گیری جریان نقد آزاد 24
2-6-1- جریان نقد آزاد هر سهم 26
2-6-2- جریان نقد آزاد برای شرکت 26
2-6-3- بازده جریان نقد آزاد 27
2-6-4- قیمت به جریان نقد آزاد 27
2-7- جریان نقد آزاد و مدیریت سود 28
2-8- تعاریف و مبانی حاکمیت شرکتی 30
2-7- تئوری های رایج حاکمیت شرکتی 33
2-7-1- تئوری نمایندگی 33
2-7-2- تئوری ذینفعان 34
2-7-3- تئوری اقتصاد هزینه مبادله 35
2-8- ديدگاه هاي مختلف در مورد حاكميت شركتي 37
2-8-1- ديدگاه مالي (نماينده – كارفرما) 37
2-8-2- ديدگاه ذينفعان 37
2-8-3- ديدگاه بلندمدت بازار 38
2-8-4- ديدگاه سوء استفاده از قدرت مديريت 38
2-9- دلايل نياز به قوانين حاكميت شركتي 38
2-10- اندازه هیات مدیره و سرمایه گذاران نهادی 39
2-11- ترکیب مالکیت و سهامداران نهادی 41
2-12- سهامداران نهادی کوتاه‌مدت و بلندمدت 42
2-13- سیستم حاکمیت شرکتی در ایران 44
2-14- حاکمیت (راهبری) شرکتی در بورس اوراق بهادار تهران 45
2-15- پیشینه تحقیقات 46
2-15-1- پیشینه تحقیقات داخلی 46
2-15-2- پیشینه تحقیقات خارجی 50
2-10- مدل مفهومی 56
2-11- خلاصه فصل 56
فصل سوم روش شناسی تحقیق 57
3-1- مقدمه 58
3-2- هدف تحقیق 58
3-3- سوالات تحقیق 59
3-4- فرضیه های تحقیق 59
3-5- قلمرو تحقیق 60
3-5-1- قلمرو موضوعی 60
3-5-2- قلمرو مکانی 60
3-5-3- قلمرو زمانی 60
3-6- جامعه و نمونه آماری تحقیق 61
3-7- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق 61
متغیرهای مستقل 61
3-8- روش تحقیق 64
3-9- روش و ابزار گردآوری داده‌ها 64
3-10- مدل رگرسیونی 64
3-11- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 65
3-12- آزمون های آماری 65
3-12-1- آزمون t 65
3-12-2- آزمون F فیشر 66
3-13- تحلیل رگرسیون 66
3-14-خلاصه فصل 66
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 67
4-1- مقدمه 68
4-2.آمار توصیفی 68
4-4- آزمون هاسمن 71
4-6- آزمون مانایی 72
4-7- بررسی ناهمسانی واریانس 74
4-12- خلاصه فصل 78
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات 79
5-1- مقدمه 80
5-2- خلاصه تحقیق 80
5-4- پیشنهادات تحقیق 83
5-4-1- پیشنهادات مبتنی بر نتایج تحقیق 83
5-4-2- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 83
5-5- محدودیت تحقیق 84
5-6- خلاصه فصل 84
منابع 85
منابع فارسی 85
منابع انگلیسی 88
پیوست 90