ایجاد تغییرات وسیع و بنیادی موجب میشود که کارکنان، دیگر به سازمان و ساختار آن اعتماد نداشته و نتوانند میان خود و محیط کاری بهنوعی احساس تعلق دست یابند. به عبارت دیگر، تعهد سازمانی کارکنان کاهش خواهد یافت. مسئله ی مهمی که در این میان باید موردتوجه کافی قرار گیرد، این است که کارکنان زمانی عملکرد فوقالعادهای خواهند داشت که احساس کنند کار متعلق به خود آنهاست و تعلق روانی نسبت به سازمان داشته باشند و یا هویت خود را به سازمان نسبت دهند. به عبارتی بهتر دارای تعهد سازمانی بالایی باشند. یکی از موارد مهم و اثر بخش در ارتقای تعهد سازمانی سبک رهبری مدیران است. یکی از سبکهای رهبری به نسبت جدید که در عرصه پژوهشهای جهانی توجهات قابلتوجهی در این بین نموده است سبک رهبری اخلاقی است. سازمان آتش نشانی به عنوان یکی از متولیان اصلی مقابله با بحران های شهری و امداد های لازم برای شهروندان، وظیفه ی اصلی امداد رسانی را بر عهده دارد و نقش تعهد سازمانی کارکنان در این سازمان بر کسی پوشیده نیست. در این پژوهش به بررسی رابطه رهبری اخلاقی و تعهد سازمانی در آتشنشانان شهر تهران پرداخته شد. می توانید این تحقیق رشته مدیریت را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
در شرایط امروزی که سازمانها با محیط رقابتی جهانی مواجهاند، همواره نیاز به تغییرات ریشهای و خلاقیتهای کاری احساس میشود نیروی رقابتی جهانی، سازمانهای امروزی را مجبور کرده که بعد از دهها سال ادامه روشها و رویههای کاری ثابت خود، روشهای کاری جدیدی را در پیش گیرند، بهگونهای که دیگر، سازمانها دارای ثبات کاری نبوده و از نوعی ثبات نسبی برخوردارند و بر ای اینکه از قافله عقب نیفتند، اکثر این سازمانها از مهارتهای مدیریت تغییر بهره میگیرند و با شجاعت و جسارت خاصی سعی در ایجاد تغییرات بنیادی در درون سازمان دارند(یوسف ،2017). این سازمانها باید بهگونهای باشند که سریعاً در مقابل تهدیدات محیطی و بهرهگیری از فرصتهای موجود از خود واکنش نشان داده و به عبارتی از ساختار و تشکیلات چابکی برخوردار باشند. این امر مستلزم ایجاد تغییرات سریع و بنیادی در سازمانها است. از طرفی دیگر باید محیط داخلی سازمان بهگونهای باشد که کارکنان از علت و روند اجرای تغییرات آگاهی کاملی داشته باشند تا از انگیزه کافی برخوردار گردند. در چنین اوضاعی نقش رهبران تحولآفرین و اخلاق محور پررنگتر خواهد شد ( براون و ترنوو ،2016). از سوی دیگر، موضوعی که جلب توجه میکند این است که ایجاد تغییرات وسیع و بنیادی موجب میشود که کارکنان، دیگر به سازمان و ساختار آن اعتماد نداشته و نتوانند میان خود و محیط کاری بهنوعی احساس تعلق دست یابند. به عبارت دیگر، تعهد سازمانی کارکنان کاهش خواهد یافت. در چنین شرایطی با توجه به تعریفی که از مدیریت اخلاق مدار و تحولگرا ارائه گردید نقش این دو سازه به مراتب خود را بیشتر نمایان میسازد (موس و همکاران،2007). یکی از سبکهای رهبری به نسبت جدید که در عرصه پژوهشهای جهانی توجهات قابلتوجهی را جلب نموده رهبری اخلاقی است. نظریهپردازان مختلفی تاکنون از دیدگاههای چندی را توضیح و تفسیر نمودهاند. از دیدگاه(پیلی و ویلیامز ،2004) این شال از رهبری را از دیدگاه یادگیری اجتماعی، رهبری مبتنی بر قواعد و ارزشهای هنجاری که از طریق اعمال،اقدامات، تصمیمگیریها و شیوههای اجرایی تشویق و تنبیه رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی در فضای سازمانی نمود مییابد، تعریف نمودهاند، و بیان میکنند مدیرانی که از این نوع اخلاق بهره میگیرند توانایی خاصی در تحت تأثیر قرار دادن افراد در سازمان دارند. ولی مسئله ی مهمی که در این میان باید موردتوجه کافی قرار گیرد، این است که کارکنان زمانی عملکرد فوقالعادهای خواهند داشت که احساس کنند کار متعلق به خود آنهاست و تعلق روانی نسبت به سازمان داشته باشند و یا هویت خود را به سازمان نسبت دهند. به عبارتی بهتر دارای تعهد سازمانی بالایی باشند (گلپرور, جوادیان, و حسینزاده, 1390).
تعهد سازمانی نیز به عنوان یك ازجمله مفاهیم رفتار سازمانی که به شیوههای متفاوت تعریفشده است. معمولترین شیوه برخورد با تعهد سازمانی آن است که تعهد سازمانی را نوعی وابستگی عاطفی به سازمان در نظر میگیرند. از نظر پورتر و همکاران تعهد سازمانی را درجه نسبی تعیین هویت فرد یا سازمان و مشارکت او در آن تعریف کردهاند. تعهد سازمانی یك نگرش است، یك حالت روانی است که نشاندهنده نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یك سازمان است(پورتر و همکاران ،1974). تمایل یعنی علاقه و خواست قلبی، برای ادامه فعالیت در سازمان. نیاز، یعنی اینکه فرد به خاطر سرمایهگذاریهایی که در سازمان کرده ناچار به ادامه خدمت در آن است و الزام عبارت از دین، مسئولیت و تألیفی است که فرد در برابر سازمان دارد و خود را ملزم به ماندن در آن میبیند.
رهبري اخلاقي
تعریف نظری: رهبري اخلاقي رفتار شايسته در جريان كنش فردي ،ارتباطات بين فردي و ترويج رفتارها به پيروان از طريق ارتباطات دوطرفه ،تقويت و تصمیمگیری تعریفشده است. بر اساس نظريه يادگيري اجتماعي رهبری اخلاقي با داشتن صفاتي چون صداقت، امانت، عدالت و دلسوزي الگوي شایستهای براي پيروان خود در محل كار میشوند. رهبران اخلاقي چنان عمل میکنند كه نتيجه كنش آنان عملكردي اخلاقي را در اذهان پيروانشان شكل میدهد)براون و همکاران،2005)
تعریف عملیاتی
در این پژوهش رهبری اخلاقی از طریق مقیاس رهبري اخلاقي مديران براون شامل10 سؤال باهدف ارزیابی رهبري اخلاقي مديران و در سال 2005 توسط براون و همکاران تدوین گردید استفاده می گردد. مقیاس رهبری براون دارای 10 گویه ی پنج گزینهای با دامنهی 1 تا 5 بوده که کمینه و بیشینه نمرهی آن 10 و 50 خواهد بود. از نمرهی 10 تا 24 پایین که نشاندهندهی مدیر اخلاقی پایین، از 24 تا 38 نمرهی متوسط و از نمرهی 38 تا 50 نمره¬ی بالا است که نشاندهندهی برای رهبری اخلاقی بالای شخص است خواهد بود. این مقیاس میزان رفتار مناسب هنجاري از طريق فعالیتهای فردي، ارتباطات بين فردي و ترويج اين قبيل رفتارها به پيروان از طريق ارتباطات دوطرفه، تقويت و تصمیمگیری را میسنجد.
تعریف نظری: عبارت است از قبول ارزشهای سازمان، تمایل به تلاش زیاد در راه سازمان و تمایل به ماندن در سازمان (آلن و میر،1990) محققین ابعاد تعهد سازماني را در سه وجه عاطفي ،مستمر و هنجاري تعريف کردهاند: تعهد عاطفی بیانگر پیوستگی عاطفی و تعیین هویت کارمند باارزشها و اهداف سازمان است. كاركنان در سازمان میمانند چراکه آنها "میخواهند" بمانند. تعهد مستمر یا عقلانی، بیانگر هزینههای ناشی از ترک سازمان و لذا اجبار به باقی ماندن در سازمان است. كاركنان در سازمان میمانند چراکه آنها "مجبورند" بمانند. تعهد هنجاری، بیانگر احساس تکلیف و دین و الزام به باقی ماندن در سازمان است. كاركنان در سازمان میمانند چراکه آنها "بايد"بمانند (ساتلند ،2010)
تعریف عملیاتی
در این پژوهش تعهد سازمانی از طریق پرسشنامه تعهد سازمانی میر و آلن سال 1990 خواهد بود. زیر مقیاسها و سؤالات پرسشنامهی تعهد سازمانی شامل زیر مقیاس عاطفی، زیر مقیاس مستمر و زیر مقیاس هنجاری است. این پرسشنامه حاوي 3 مؤلفه و 24 گویه است. هر یک از مؤلفههای زیر مقیاس عاطفی، زیر مقیاس مستمر، زیر مقیاس هنجاری به صورت برابر شامل 8 سؤال است. در این پرسشنامه از نمرهی 24 تا 56 نمرهی پایین، 57 تا 88 نمرهی متوسط و 89 تا 120 نمرهی بالا در پرسشنامه خواهد بود. نمره بالا در این پرسشنامه نشانگر تعهد سازمانی بالا و نمره پایین نشاندهنده تعهد سازمانی پایین فرد یا مدیر است. وضعیت تعهد سازمانی فردی نیز در هریک از خرده مقیاسهای این آزمون نیز با محاسبه نمرات سؤالات هریک از خرده مقیاسها به دست میآید. نمره بالا در هر خرده مقیاس نشانگر تعهد بالای وي در آن خرده مقیاس است و برعکس.
فصل اول کلیات پژوهش 1
1-1- مقدمه 2
1-2- بیان مسئله 2
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش 4
1-4- اهداف پژوهش 5
1-5- سؤالات پژوهش 5
1-6- فرضیههای پژوهش 6
1-7- مدل نظری پژوهش 6
1-8- محدودهی زمانی 9
1-9- محدودهی موضوعی 9
1-10- تعریف واژهها و اصطلاحات تخصصی 9
فصل دوم ادبیات پژوهش 11
2-1- مقدمه 12
2-2- ارزیابی مفاهیم و تعاریف پژوهش 13
2-3- رهبری چیست ؟ 14
2-4- انواع شیوههای رهبری 15
2-4-1- دستهبندی پیشنهادی لیکرت 15
2-5- نظریهی خصوصیات فردی رهبر 17
2-5-1- نظریه شبکه رهبری 17
2-5-2- نظریهی اقتضایی 18
2-5-2-1- نظریهی اقتضایی فیدلر 18
2-5-3- نظریهی مسیر هدف 19
2-5-4- رهبری بوروکراتیک 20
2-5-5- رهبری کاریزماتیک 20
2-5-6- رهبری مردم محور 22
2-5-7- رهبری خدمتگزار 22
2-5-8- رهبری وظیفه گرا 23
2-5-9- رهبری تعاملی 23
2-5-10- رهبری تبادلی یا تحولآفرین 23
2-5-11- رهبری دموکراتیک 24
2-5-12- رهبری اخلاقی 24
2-5-12-1- ابعاد رهبری اخلاقی 27
2-5-12-1-1- فرد اخلاقی 29
2-5-12-1-2- سبکهای مؤثر در رهبری اخلاقی 29
2-5-13- نتایج و پیامدهای رهبری اخلاقی مستخرج تحقیقات پیشین 31
2-6- تعهد سازمانی 32
2-6-1- مدل می یر و آلن 38
2-6-1-1- تعهد عاطفی 38
2-6-1-2- تعهد مستمر 39
2-6-1-3- تعهد هنجاری 39
2-6-2- عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی 41
2-6-2-1- خصوصیات شغلی و تعهد سازمانی 43
2-6-2-2- تأثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی 43
2-6-2-3- ویژگیهای سازمان و تعهد سازمانی 45
2-6-2-4- وضعیت نقش و تعهد سازمانی 45
2-7- بررسی متون 45
2-7-1- تحقیقات داخلی 45
2-7-2- تحقیقات خارجی 50
2-8- مدل مفهومی پژوهش و متغیرهای پژوهش 53
فصل سوم روش تحقیق 55
3-1- مقدمه 56
3-2- نوع پژوهش 56
3-3- جامعه و محیط پژوهش 57
3-4- نمونه پژوهش و روش نمونهگیری 57
3-5- حجم نمونه و روش محاسبه آن 57
3-5- مشخصات واحد پژوهش و معیارهای ورود و خروج مطالعه 58
3-6- محدودیتهای پژوهش 58
3-7- ابزار گردآوری اطلاعات 58
3-7-1- پرسشنامهی جمعیت شناختی 59
3-7-2- پرسشنامهی تعهد سازمانی (میر و آلن، 1990) 59
3-7-3- پرسشنامهی استاندارد رهبري اخلاقي مديران براون 60
3-8- روایی یا اعتبار علمی پرسشنامه 61
3-9- پایایی یا اعتماد علمی پرسشنامه 61
3-10- روش اجرا 62
3-11- روش تجزیه و تحلیل دادهها 62
3-12- ملاحظات اخلاقی 62
فصل چهارم تحلیل یافتهها 64
4-1 . مقدمه 65
4-2.آمار توصیفی 65
4-2-1.توصیف ویژگی های جمعیت شناختی اعضای نممونه 65
4-2-1-1 تحصیلات افراد 65
4-2-1-2 وضعیت جنسیت افراد 67
4-2-1-3 سن افراد 68
4-2-1-4 وضعیت تاهل افراد 69
4-2-1-5 تجربه شغلی افراد 69
4-2-1-6 سمت شغلی افراد 70
4-2-2. توصیف متغیرهای مورد مطالعه 72
4-3. پيش پردازش داده ها 74
4-3-1. آلفاي كرونباخ داده ها(پايايي) 74
4-3-2.شناسايي Missing ها و مديريت آنها 74
4-3-3. شناسايي داده های پرت و مدیریت آنها 75
4-3-4. نرمالیتی داده ها 76
4-3-5. آزمون تصادفی بودن داده های جمع آوری شده 77
4-3-6. آزمون همبستگی پیرسون 78
4-3-7. تحلیل سطح متغیرهای مورد مطالعه 80
4-3-8 آزمون KMO و کرویت بارتلت 82
4-4. تحلیل عاملی تاییدی و آزمون فرضیات(تحلیل مسیر) 83
4-4-1. تحليل عاملي تاييدي سازه هاي پرسشنامه 83
4-4-1-1- تحليل عاملي تاييدي رهبری اخلاقی 84
4-4-1-1-1. تحليل عاملي تاييدي مرتبه اول رهبری اخلاقی 85
4-4-1-1-2. تحليل عاملي تاييدي مرتبه دوم رهبری اخلاقی 88
4-4-1-2- تحليل عاملي تاييدي تعهد سازمانی 92
4-4-1-2-1. تحليل عاملي تاييدي مرتبه اول تعهد سازمانی 92
4-4-1-2-2.تحليل عاملي تاييدي مرتبه دوم تعهد سازمانی 97
4-4-2. برازش مدل تحقیق و بررسی فرضیات پژوهش 100
4-5- یافته های جانبی 103
فصل پنجم بحث و نتیجهگیری و پيشنهادها 109
5-1- بحث و بررسی یافتهها 110
5-2- پیشنهادات مدیریتی 114
5-3- پیام پژوهش 114
5-4- کاربرد یافتهها 115
5-5- پیشنهاد برای انجام مطالعات بعدی 115
پیوست 1 116
پیوست 2 118
پیوست 3 122
منابع فارسی 124
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2 1: مدل اقتضایی رهبری فیدلر (1978) 18
جدول 2 2: شرح مفاهیم رهبری اخلاقی(احراري و پورشافعي, 1396) 28
جدول 2 3: سبکهای رهبری مورداستفاده در سبک رهبری اخلاقی 30
جدول 2 4: انواع مدلهای چندبعدی تعهد سازمانی 40
جدول 2 5: مقدمات ایجاد تعهد سازمانی(ماتیو و زاجاک،1990) 42
جدول 2 6: عوامل مؤثر بر روابط گروهی و رابطهی رهبر بر تعهد سازمانی(لی و جمیل،2016) 44
جدول 3 1: محدودهی مکانی و زمانی تکمیل پرسشنامههای پژوهش 57
جدول 3 2: زیر مقیاسها و سؤالات پرسشنامهی تعهد سازمانی (میر و آلن، 1990) 59
جدول 3 3: گویه های ابعاد مدیر و فرد اخلاقی 61
جدول4-1. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب تحصیلات 66
جدول4-2. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت 67
جدول4-3. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سن 68
جدول4-4. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب تاهل 69
جدول4-5. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سابقه کاری 70
جدول4-6. توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب سمت شغلی 71
جدول 4-7. نحوه نمره گذاری و کدبندی گزینه های پرسشنامه در نرم افزار 72
جدول 4-8 .شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش 72
جدول 4-9. آلفاي كرونباخ متغيرها و پرسشنامه ها 74
جدول 4-10. شناسايي MISSING VALUE STATISTICS 75
جدول4-11. نتایج نرمال بودن متغیرهای موجود در پژوهش 77
جدول 4-12. آزمون تصادفی بودن(RUN TEST) 78
جدول4-13. ماتریس ضرایب همبستگی پیرسون بین متغیرها 79
جدول4-14. شناسایی وضعيت متغیرها با استفاده از آزمون تي تك نمونه اي 81
جدول 4-15 . نتایج آزمون KMO و کرویت بارتلت 83
جدول 4-16. شاخصهای برازش مدل 84
جدول 4-17. بار عاملی استاندارد شده و سطح معناداری آزمون بین سوالات و متغیرهای مکنون 87
جدول4-18. نتایج شاخصهای برازش مدلهای تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول 88
جدول 4-19 نتایج شاخصهای برازش مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم 89
جدول 4-20. مقدار بارعاملی استاندارد شده و آماره تی بین رهبری اخلاقی و مولفه های آن 92
جدول 4-21. بار عاملی استاندارد شده و سطح معناداری آزمون بین سوالات و متغیرهای مکنون 95
جدول4-22. نتایج شاخصهای برازش مدلهای تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول 96
جدول 4-23 نتایج شاخصهای برازش مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم 97
جدول 4-24. مقدار بارعاملی استاندارد شده و آماره تی بین تعهد سازمانی و مولفه های آن 100
جدول 4-25 نتایج شاخصهای برازش مدل مفهومی تحقیق 102
جدول 4-26. نتايج حاصل از بررسی تاثیر رهبری اخلاقی بر تعهد سازمانی 102
جدول4-27 . نتایج آزمون تی دو نمونه ای مستقل در خصوص سنجش تفاوت متغیرهای در بین زنان و مردان 103
جدول4-28 . نتایج آنالیز واریانس یکطرفه در خصوص سنجش تفاوت متغیرها در بین افراد با سن های مختلف 104
جدول4-29 . نتایج آنالیز واریانس یکطرفه در خصوص سنجش تفاوت متغیرهای مورد مطالعه در بین افراد با تحصیلات مختلف 105
جدول4-30 . نتایج آنالیز واریانس یکطرفه در خصوص سنجش تفاوت متغیرهای مورد مطالعه در بین افراد با سوابق کاری مختلف 106
جدول4-31 . نتایج آزمون تی دو نمونه ای مستقل در خصوص سنجش تفاوت متغیرهای در بین مجردها و متاهلها 107
جدول4-32 . نتایج آنالیز واریانس یکطرفه در خصوص سنجش تفاوت متغیرهای مورد مطالعه در بین افراد با سمت های مختلف 107
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1. چگونگی توزیع افراد بر حسب سطح تحصیلات 66
نمودار 4-2. چگونگی توزیع افراد بر حسب جنسیت 67
نمودار 4-3. چگونگی توزیع افراد بر حسب سطح سن 68
نمودار 4-4. چگونگی توزیع افراد بر حسب وضعیت تاهل 69
نمودار 4-5. چگونگی توزیع افراد بر حسب تجربه شغلی 70
نمودار 4-6. چگونگی توزیع افراد بر حسب سمت شغلی 71
نمودار 4-7. تحلیل گرافیکی وضعیت متغیرها بر اساس میانگین نمرات 73
نمودار 4-8. شناسايي داده هاي پرت با استفاده از نمودار جعبه ای 76
نمودار 4-9. هیستوگرام تعهد سازمانی و رهبری اخلاقی 77
نمودار 4-10. تحلیل گرافیکی وضعیت تعهد سازمانی و رهبری اخلاقی افراد با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای مستقل 82
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل 1 1: روند نمای پژوهش 8
شکل 2 1:روند نمای اجرای مراحل فصل دوم 13
شکل 2 2: روند نمای مراحل انجام فصل دوم پژوهش ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
شکل 2 3: سبکهای رهبری پیشنهادشده توسط لیکرت (1961) 16
شکل 2 4: . عناصر رهبری اخلاقی(شكاري ET AL., 1396) 28
شکل 2 5: عوامل تعهد سازمانی(استیرز و پورتر،1983) 35
شکل 2 6: اجزای تعهد بر اساس نیروی کار در نظریهی پورتر(پورتر و اسمیت،1970) 37
شکل 2 7: مؤلفههای مدل می یر و آلن(می یر و آلن،1991) 38
شکل 2 8: ارتباط در نظر گرفتهشده برای سنجش تعهد عاطفی کارکنان (دوستار و همکاران،1394). 46
شکل 2 9: مؤلفههای رهبری اخلاقی (عباس زاده و بوداقی, 1393) 48
شکل 2 10: مدل مفهومی پژوهش 53
شکل 2 11: مدل مفهومی پژوهش (گلپرور ET AL., 1390) 54
شکل 3 1: محدوده ی روند نمای فصل سوم پژوهش 56
شکل 4-1. ضرایب مسیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول(رهبری اخلاقی) 85
شکل 4-2- ضرایب مسیر غیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول(رهبری اخلاقی) 86
شکل4-3 ضرایب مسیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم رهبری اخلاقی 90
شکل4-4 ضرایب مسیر غیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم رهبری اخلاقی 91
شکل 4-5. ضرایب مسیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول(تعهد سازمانی) 93
شکل 4-6. ضرایب مسیر غیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول(تعهد سازمانی) 94
شکل4-7 ضرایب مسیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم تعهد سازمانی 98
شکل4-8 ضرایب مسیر غیر استاندارد شده مدل تحلیل عاملی مرتبه دوم تعهد سازمانی 99
شکل 4-9. ضرایب مسیر استاندارد شده بین متغیرهای مورد مطالعه 101
شکل 4-10- ضرایب مسیر غیراستاندارد بین متغیرهای مورد مطالعه 101
شکل 5 1: روند نمای مراحل پژوهش در فصل پنجم 110