در این تحقیق که در چهار فصل تدوین شده است ابتدا مقدمه ای از دستگاه دیالیز و کلیات مربوط به آن مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم دستگاه دیالیز بطور کامل تشریح و وظایف آن تشریح گریده است. که از جمله آن موارد می توان به اصول کلی دستگاه، تاریخچه دیالیز و دستگاه آن، شرح عملکرد دستگاه، ساختار فیزیکی مکانیکی دستگاه و سایر موارد اشاره کرد. در فصل سوم اجزای اصلی دستگاه که وظایف مهم را به عهده دارند بررسی و روابط فیزیکی و مکانیکی حاکم در آنها مورد بحث قرار گرفته است. و در نهایت فصل چهارم عیوب کلی دستگاه دیالیز بیان و نحوهی کالیبراسیون دستگاه بحث گردیده است. می توانید این تحقیق رشته پزشکی را به صورت فایل wordدانلود نمایید.
مقدمه
کلیه عضوی مهم در بدن است که به هر دلیل ممکن است دیگر نتواند کار اصلی خود را انجام دهد، کلیه ها مسئول تصفیه مواد زائد از خون هستند که اگر این عمل مهم به هر دلیلی با اختلال مواجه شود از دستگاه دیالیز برای انجام این عمل استفاده می گردد. بیماران معمولا زمانی که مواد زائد بدنشان آنقدر زیاد می شود که به خاطر آن دچار ناراحتی می شوند، نیاز به انجام دیالیز پیدا می کنند. سطح مواد زائد معمولا کم کم در بدن افزایش می یابد. پزشکان مواد شیمیایی مختلفی را در خون اندازه گیری می کنند تا ببینند چه زمان دیالیز برای بیمار لازم می شود. در مورد از مهم ترین مواد شیمیایی موجود در خون که برای این مورد اندازه گیری می شوند، کراتینین و اوره خون است. وقتی مقدار این دو ماده در خون بالا می رود، نشان دهنده این است که توانایی کلیه ها برای تصفیه بدن از مواد زائد پایین آمده است.
دیالیز یا تراکافت (Dialysis) فرایندی است که در آن ترکیب مواد حل شونده در یک محلول با در معرض قرار گرفتن با محلول دیگر که از طریق غشای نیمه تراوا از هم جدا شده اند، تغییر می کند، مولکول های آب و مواد با وزن مولکولی کم می توانند از منافذ غشا عبور کرده ولی مواد با وزن مولکولی زیاد مانند پروتئین ها نمی توانند عبور کنند. دیالیز در تصفیه خون بیماران دچار نارسایی کلیه استفاده میشود. دیالیز (تراکافت) در مبتلایان به نارسایی حاد کلیه وقتی سطح نیتروژن اوره در سرم خون (BUN) به ۱۰۰ - ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر میرسد، یا هنگامی که کلیرانس کراتینین به کمتر از ۲۰ - ۱۵ میلی لیتر در دقیقه کاهش می یابد، شروع می شود. به مجموعه نشانه ها و علائمی که به علت آثار سمی افزایش مواد نیتروژنی و دیگر مواد زائد در خون ایجاد می شود، سندرم اور می گویند. وضعیت عقلانی و روانی این بیماران تغییر می کند و عاقبت دچار گیجی شده و نهایتا به اغما می روند، سندرم اورمی هنگامی قابل پیش بینی است که کلیرانس کراتینین از ۱۰ میلی لیتر در دقیقه به ازای 73/1 مترمربع سطح بدن کمتر شود.
در دیالیز انتخاب روش درمانی از بین همودیالیز، دیالیز صفاقی و یا دیالیز پیوسته آهسته صورت می گیرد. همودیالیز شایع ترین روش مورداستفاده در درمان نارسایی کلیه است، همودیالیز نسبت به روش های دیگر باعث ایجاد تغییرات سریع تری در سطح پلاسمایی مواد حل شونده و برداشت سریع تر آب اضافی تجمع یافته در بدن می شود. دیالیز صفاقی نسبت به همودیالیز در خروج مواد حل شونده خون 8/1 و در خارج کردن آب اضافی بدن 4/1 کارایی دارد ولی می تواند به طور مستمر ۲۴ ساعته مورداستفاده قرار گیرد. روش های پیوسته آهسته برتری آن پایداری بیشتر وضعیت همودینامیک بیمار است و نقطه ضعف آن ارائه آموزش خاص به پرستاران و گرانی آن است.
دیالیز دو نوع اصلی دارد: «همودیالیز» و «دیالیز پريتونيل». در همودیالیز برای خارج کردن مواد زائد و آب اضافی از بدن از یک نوع فیلتر خاص استفاده می کنند، در دیالیز پریتونیل از مایعی که با یک لوله پلاستیکی در حفره شکم بیمار قرار داده می شود، مواد زائد و آب اضافی از بدن خارج می شود.
همودیالیز
در همودیالیز، خون بدن بیمار از یک فیلتر در دستگاه دیالیز که غشای دیالیز نامیده می شود عبور می کند. در این عملیات، یک لوله پلاستیکی خاص بین یک سرخرگ و سیاهرگ در دست یا پا قرار داده می شود. گاهی اوقات، یک ارتباط مستقیم بین سرخرگ و سیاهرگ در دست برقرار میشود. این عملیات Cimino Fistula نامیده می شود. سوزن ها بین این پیوند قرار داده شده و خون از طریق دستگاه فیلتر به داخل دستگاه دیالیز و دوباره به داخل بدن بیمار رانده می شود، در دستگاه دیالیز، محلولی در آن طرف فيلتر مواد زائد را از بدن بیمار دریافت می کند.
دسترسی عروقی برای همودیالیز
قبل از شروع اولین جلسه درمان به روش همودیالیز، ارتباط عروقی باید آمادهشده باشد. این ارتباط عروقی به جریان خون اجازه میدهد تا خون بهراحتی از ورید بیمار به لولههای رابط و صافی وارد و سپس از آن به بدن برگردد. بر این اساس چنین رابط عروقی از طریق جراحی در بازو، پا و یا نزدیک استخوان ترقوه کار گذاشته میشود. سه نوع اصلی ارتباط عروقی برای همودیالیز عبارتاند از:
1-فیستول شریانی وریدی
2-رگ مصنوعی (پیوند رگ بهعنوان دسترسی عروقی)
3-کاتتر ورید مرکزی
برای انجام دیالیز خونی، دسترسی عروقی مناسب جهت انجام درمان حیاتی است. این روش شامل استفاده از رگهای خونی است لیکن این رگها یا بهراحتی قابل دسترس نبوده و یا فشارخون کمی برای انجام دیالیز دارند. در این روش یک شریان و یک ورید به هم متصل شده و جریان خون مناسب برای انجام دیالیز خونی
را فراهم میکند. این ارتباط عروقی، فیستول شریانی- وریدی نامیده میشود و متداولترین شیوه ایجاد دسترسی عروقی جهت انجام دیالیز خونی است.
بیمار طی دیالیز چه می کند؟
همودیالیز: درمان همودیالیز در واحد همودیالیز صورت می گیرد. واحد همودیالیز یک ساختمان خاص است که با دستگاههایی تجهیز شده است که درمان دیالیز را انجام می دهند. این واحد همچنین مکانی است که بیماران می توانند برای رژیم غذایی با نیازهای اجتماعی خود مشاوره بگیرند.
بیماران باید معمولا سه بار در هفته به واحد دیالیز مراجعه کنند، برای مثال، شنبه دوشنبه چهارشنبه ها یا یکشنبه سه شنبه پنجشنبه ها، قبل از درمان، بیماران خود را وزن می کنند تا مقدار مواد زائدی که از دیالیز قبل تا به آن زمان در بدن آنها جمع شده است، تشخیص داده شود. آنگاه بیماران روی صندلی های مخصوص می نشینند که مثل صندلی راحتی است. ناحیه پیوند (پیوند بین سرخرگ و سیاهرگ)، کاملا تمیز می شود. سپس دو سوزن به داخل پیوند فرو می شود. یکی از این سوزنها خون را به داخل دستگاه می برد که در آنجا تصفیه می شود و سوزن دیگر، خون تصفیه شده را به داخل بدن بیمار برمی گرداند.
درمان ۲ تا ۴ ساعت طول می کشد. طی این ساعات، پرسنل دیالیز به طور مداوم فشار خون بیمار را چک می کنند و دستگاه دیالیز را تنظیم می کنند تا مطمئن شوند که مقدار درستی مایع از بدن بیمار خارج شده است. بیماران می توانند در این فاصله مطالعه کنند، بخوابند یا سایر کارهای خود را انجام دهند.
دیالیز پریتونیل: در دیالیز پریتوئیل لازم است که بیمار نقش فعال تری را در درمان خود داشته باشد. یکی از مهم ترین مسائل مسئولیت بیمار برای حفظ یک سطح صاف بر روی شکم است که درمان روی آن انجام می شود تا از عفونت جلوگیری شود.
در این عملیات، بیمار ابتدا خود را وزن می کند تا مایع مناسب انتخاب شود. آنگاه بیمار ماسکی زده و محل بول پریتوئیل را تمیز می کند، مایعی که اجازه داده شده در حفره پریتوئیل بماند به کیسه پلاستیکی که قبلا مایع در آن بود، برده می شود. سپس بیمار آن کیسه را قطع کرده و کیسهی یک محلول جدید را مرتبط می کند که باید به داخل حفره پریتونیل کشیده شود. وقتی مایع درون بدن است، کیسه جدید لوله شده و تا درمان بعد درون لباس زیر بیمار قرار داده می شود. این عملیات معمولا ۳۰ دقیقه زمان می برد و باید ۵ بار در هفته انجام شود.
مشکلات اختصاصی در بیماران دیالیزی
افسردگی: افسردگی شایع ترین شکایت روانی در بیماران دیالیزی است که پاسخی به واقعیت، ترس یا فقدانی موهوم است. تظاهرات آن شامل خلق افسرده پایدار، تصور و نگرشی ضعیف از خود و احساس ناامیدی است. افسردگی مهم ترین مشکل روانی است که در صورت عدم شناسایی یا درمان می تواند منجر به خودکشی یا قطع دیالیز شود.
سوء تغذیه: سوء تغذیه یک مسئله نسبتا رایج در بیمارانی است که به مدت طولانی دیالیز می شوند و تقریبا 3/1بیماران همودیالیزی و دیالیز صفاقی دچار آن هستند. سوء تغذیه می تواند ناشی از دریافت غذای کم، افزایش از دست دادن پروتئین باشد. آثار سو تغذیه زیاد است و شامل افزایش مرگ و میر و دفعات بستری در بیمارستان، خستگی و بازتوانی ضعیف است افزایش فشارخون: افزایش فشار خون به عنوان علت اصلی بستری و مرگ و میر بیماران دیالیزی در نظر گرفته می شود. تخمین ما از خطر بیماری قلبی عروقی همراه با افزایش فشار خون شریانی در جمعیت دیالیزی بر اساس مطالعات طولانی مدت محدودی استوار است. کاهش فشار خون: به طوری که قبل از دیالیز فشار فرد نرمال یا حتی تا حدودی نیز بالا بوده باشد ولی بعد از دیالیز یک دفعه فشار فرد پایین می افتد و به دنبال آن اگر بیمار مشکل قلبی داشته باشد ممکن است فرد دچار MI (سکته قلبی)، آریتمی و ... شود. یکی از عوامل که باعث کاهش شدید فشار خون می شود excessive ultra filtration است؛ یعنی مریض را زیاد ultra filtration کنیم و مایع زیادی از مریض بگیریم، مریض ممکن است دچار آنوری یا دیوری می شود. | وزن خشک: وزنی است که بیمار زمانی که دیالیز را ترک می کند، دارد و به طوری که هیچ گونه آدمی این وزد را ندارد فشار خون هم نرمال می باشد. (ابتدایی ترین تعریف) / تعریف دیگر از وزن خشک: وزنی است که بیمار ورم نداشته باشد و اگر بیشتر ultra filtration را انجام دهیم فرد دچار هایپوتنشن می شود. ولی وزن خشک یک بیمار دیالیزی نمی تواند همیشه ثابت باشد، بهتر است هر ماه وزن خشک یک بیمار را حدس بزنیم چون ممکن است خود مریض چاق یا لاغر شود. از عوارض دیگر موجود در بیماران دیالیز می توان به اختلالات خونی، اختلالات آندوکرین، بیماری استخوان و ... اشاره کرد.
فصل اول: مقدمه
۱ - ۱- مقدمه
1-2- انواع دیالیز
۱ - ۲ - ۱ - همودیالیز
1-2-2- دیالیز پریتونیل (دیالیز صفاقی)
1-3- دسترسی عروقی برای همودیالیز ( HD )
۱ - ۳ - ۱ - قرار دادن سوزن های ست دیالیز در فيستول شریانی وریدی
1-3-2- کاتتر ورید مرکزی
1-4- اجزا کلی دستگاه دیالیز
۱ - ۴ - ۱ - دیالیزر ( Dialyzer)
1-4-2- Dialysate-
1-4-3- Blood dehvery sysytem
1-5- بیمار طی دیالیز چه می کند؟
1-6- مزایای انواع مختلف دیالیز .
1-7- مشکلات اختصاصی در بیماران دیالیزی
۲- فصل دوم: تشریح عملکرد دستگاه دیالیز
2-1- مقدمه
۲ - ۲- اصول کلی
2-3- تاریخچه دیالیز و دستگاه آن
2-4- شرح عملکرد دستگاه
2-5- ساختار فیزیکی - مکانیکی دستگاه
2-5-1- سیستم انتقال دهنده محلول دیالیز
۲ - ۵ - ۲ - مدار خون خارجی
2-5-3- دیالیزر (دیالیز کننده)
2-5-4- میکروپروسسورها
2-5-5- پمپ مخلوط کننده محلول دیالیز
2-5-6- رسانایی سنج محلول دیالیز
2-5-7- فشارسنج محلول دیالیز
2-5-8- آشکار ساز نشت خون
2-5-9 - شستشودهنده
2-6- اجزاء سیستم انتقال خون در دستگاه دیالیز
2-7- انواع صافی های دستگاه همودیالیز (دیالیزور) -
2-7-1- دیالیز کننده مارپیچی (Coil Dialyzer).
۲ - ۷ - ۲ - دیالیز کننده سطوح متوازی ( Parallel
2-7-3- فيبر توخالی کلیه Hollow Plate Dialyzer) .)
2-8- تصفیه آب (Fibre Kidney)
2-8-1- روش های تصفیه آب در همودیالیز
2-9-ست های دیالیز
2-9-1- ست سرخرگی
۲ - ۹ - ۲ - ست سیاهرگی
2-10-استاندارد و ایمنی دستگاه دیالیز ...
2-10-1- وجود کنترل ها و حفاظت های الزامی در دستگاه دیالیز
2-11-سیستم شستشوی ماشین دیالیز
2-12-عوارض و مشکلات در حین دیالیز
2-12-1- افت فشار خون در شروع دیالیز و در حین دیالیز
۲ - ۱۲ - ۲ - افزایش فشار خون
2-12-3- همولیز خون
2-12-4- آمبولی هوا
2-12-5- خونریزی
2-12-6- کرامپ (گرفتگی عضلانی
٣- فصل سوم: تحلیل قسمت های مختلف دستگاه دیالیز
3-1- مقدمه
3-2- صافی دیالیز
3-2-1- عمل دیالیز در صافی
3-3-کنترل کننده دبی آب
3-4- گرمکن
3-5- مبدل حرارتی
3-6- پمپ درین ، سه دهه
3-7- هوازدا و تثبیت کننده .
3-8- پمپ انتقال خون و پمپ محلول غلیظ ..
3-9- شیر فشار منفی و خازن سیالی
4-عیبوب کلی دستگاه های دیالیز و نحوهی کالیبراسیون دستگاه
4-1-مقدمه
4-2- عیبوب رایج در دستگاه دیالیز .
4-3- هشدارهای صوتی مشترک در دستگاههای دیالیز
۴ - ۴- کلیبراسیون دستگاه دیالیز
4-5- نتیجه گیری
۵- منابع