رشد روزافزون دانش، دنیای رقابتی اقتصادی، فرصت های محدود شغلی و انقلاب اطلاعات و... همه ی این موارد موجب شده است تا کیفیت کاری و عوامل موثر آن مورد اهتمام بیشتری قرار گیرد و صاحبان مشاغل و مدیران همواره در پی آن هستند تا عوامل مخرب کیفیت کاری را شناسایی نموده و آنها را از بین ببرند. از طرفی تحول جامعه سنتی به صنعتی، مسائل و مشکلات فراوانی را خصوصا زمینه اشتغال موجب می گردد، جامعه در جریان صنعتی شدن و رسیدن به خودکفایی به نیروی ماهر و متخصص نیاز مبرمی دارد (شفیع آبادی1382). از این رو در دنیای امروز نگه داشتن نیروی انسانی و ایجاد بسترهای لازم برای طراوت و شادابی آن نه تنها مساله مهم و عقلانی است بلکه از نظر اقتصادی نیز به صرفه و ضروری است. یکی از عوامل مخرب فرسودگی شغلی می باشد که نیروی انسانی را در فواصل مختلف زمانی درگیر می نماید و از طرفی تنها خود محیط شغلی بر روی کیفیت شغل تاثیر ندارد بلکه باور بر این است که عوامل زمینه ای دیگر از جمله رضایت فرد از زندگی خود نیز می تواند یه صورت مستقیم بر روی شغل تاثیربگذارد. می توانید این تحقیق روانشناسی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
امروزه رضایت از زندگی، از مباحثی می باشد که توجه و علاقه بسیاری از صاحب نظران و فیلسوفان را به خود جذب کرده است، به طوری که اساس و پایه بسیاری از پژوهش ها در سرتاسر جهان قرار گرفته و در میان مباحث و مطالعات گوناگون از اهمیت ویژه ای برخوردارند. چرا که به رغم پیشرفت های علمی در زمینه های مختلف، هنوز انسان ها در زندگی خود با موقعیت ها، اتفاقات و وقایعی مواجه می شوند که می تواند سلامت روانی انسان رضایت ازندگی و شادکامی را دچار اختلال گرداند (جمال زاده و گلزاری1393)
دانش امروز به این نتیجه دست یافته است که چنانچه ارتقاء رضايت فرد در هر حوزه اي از حوزه هاي زندگي هدف باشد؛ نبايد صرفا در صدد رفع نيازهاي فرد در همان حوزه بود بلكه بايد به رضايت كلي فرد از زندگي نيز توجه نماييم. چنانچه اشخاص در يك زمينة عام مطلوب، آرام و رضايت بخش به سر ببرند؛ سپس اگر حادثه اي ناگوار در حيطة خاصي از زندگي براي آنان رخ دهد (مثلا به لحاظ شغلي، شخص شغلش را از دست بدهد) با آسيب رواني كمتري مواجه مي گردد. بنابراين شناخت ”رضايت از زندگي “ و عواملي كه سبب پيدايش يا كاهش آن مي شود حائز اهميت است (ناعمی1394).
با توجه به سه مفهوم رضایت از زندگی، بهزیستی روانشناختی و فرسودگی شغلی ذکر شده در فوق و اشاره به اهمیت روزافزون آنان به نظر می رسد این مفاهیم در مشاغل پراسترسی که در ارتباط مستقیم با فقر، مردم و آحاد سنین می باشند اهمیت بالاتری دارد، یکی از آن مشاغل کارکنان کمیته امداد امام خمینی (ره) می باشند که بنا بر جنس کار آنان و درگیری دائمی با آسیب احتمال اینکه دچار فرسودگی بشوند بیش از سایرین می باشد و فرض دیگر بر آن است که اگر آنان در زندگی شخصی نیز رضایت نداشته باشند و نیز از بهزیستی روانشناختی بالایی برخوردار نباشند، فرسودگی شغلی بالاتری خواهند داشت. حال با توجه به اهمیت جایگاهی رشد سازمانی و اعتلای فردی در کمیته امداد امام خمینی (ره) ضرورت دارد دراین زمینه پژوهشهای متعددی صورت پذیرد. با بررسی پژوهشهای گذشته نشان می دهد که بر روی رضایت از زندگی کارکنان این نهاد و همبستگی آن با فرسودگی شغلی مطالعات کمی صورت گرفته است در حالی که با بررسی عوامل موثر در ایجاد، و نیز کاهش فرسودگی شغلی و همچنین رضایت از زندگی و نوع شغل افراد، بیش از پیش به اهمیت آن پی می بریم.
به نظر می رسد رضایت از زندگی، بهزیستی روانشناختی با فرسودگی همبستگی دارد به طوری که کارکنان با رضایت از زندگی بالاو بهزیستی روانشناختی مطلوب، فرسودگی شغلی ندارند و بالعکس. به عبارت دیگر می‌خواهیم بدانیم کارکنان این سازمان تا چه اندازه دچار فرسودگی شغلی هستند؟آیا رضایت از زندگی بر کاهش یا افزایش فرسودگی موثر است؟ آیا ارتقای کیفیت زندگی و بهزییستی روانشناختی مطلوب ، فرسودگی شغلی کارکنان را کم می نماید؟
اهمیت پژوهش
بخش سرویس های خدماتی و حمایتی برای ارتقای سطح کیفی زندگی، برای هر کشوری بسیار اهمیت دارد. نیروی انسانی در این بخش از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و رضایت آنان از زندگی بر کیفیت خدماتی که می دهند، اثر خواهد داشت. مستندات زیادی وجود دارد که استرسها ممکن است منجر به فرسودگی شغلی کارکنان و کاهش رضایت آنان شود (پیرهادی،1394). نیروی انسانی فرسوده در بخش های حمایتی و مددکاری همدردی کمتری با مددجویان دارد، تحمل کمتری برای آشفتگی های زندگی و محیط کار دارد، تعهد کمتری به شغلشان دارند، و به طور کلی کمتر موثر و مولد خواهند بود (پیرهادی،1394). از این رو مطالعه فرسودگی شغلی کارکنان سهم مهمی در مولد بودن و خدمات رسانی دارد. اگر نیروی انسانی در مقام کارمند که در تعامل گسترده با مددجویان می باشد از بهزیستی روانشناختی مطلوبی برخوردار نباشد مسلما با آسیبهایی چون: بی حوصلگی و رخوت، فرسوده بودن، عدم تاب آوری، بی انگیزگی، در گیر بودن در حاشیه ها می باشد (ناصری پور،1391).
از طرفی مهمترین چالشهای سازمانها در حال حاضر مدیریت منابع نیروی انسانی است چرا که نیروی انسانی هر سازمان مهمترین سرمایه آن به شمار می رود به همین دلیل بررسی مسائل و مشکلاتی همچون فرسودگی شغلی که ممکن است این سرمایه گرانبها را تهدید کند ضروری و عقلانی است.
در ابتدا تصور می شد که این سندرم ویژه کارکنانی است که با مراجع انسانی سروکار دارند اما امروز روشن شده است که این معضل در تمامی سازمان شایع است بطوری که فرد وقتی به دلیل فشار های مختلف احساس ناتوانی در انجام کار بسراغش می آید تداوم این حالت اورا به فرسودگی شغلی دچار می کند سازمانها بطور اشکار و پنهان هزینه های زیادی را به دلیل وجود فرسودگی در کارکنان می پردازد بطوریکه گاها منجر به کناره گیری کارکنانی می شودکه هزینه های زیادی برای آموزش وآماده سازی انان صورت پذیرفته است(رنجبر1391). پس از شناسایی دلایل فرسودگی آن چه که اهمیت دارد حل آن و نیز در سایر افراد پیشگیری از آن می باشد.که به نظر می رسد رضایت از زندگی می تواند این مهم را محقق سازد.
تعریف مفهومی :
رضایت از زندگی از نظر لغوي به معنی چگونگی زندگی بوده و در اصطلاح مفهومی چند وجهی، نسبی، و متأثر از زمان و مکان و ارزش هاي فردي و اجتماعی است و همچنین داراي ابعاد عینی و بیرونی، ذهنی و درونی است که نمی توان براي آن تعریفی جامع و مانع ارایه داد (خوارزمی1383). در واقع رضایت از زندگی به معنای اﺣﺴﺎس ﺧﺮﺳﻨﺪي ﮐﻠﯽ ﻓﺮد از زﻧﺪﮔﯽ می باشد (مکینتاش2001).
تعریف عملیاتی :
پرسشنامه رضایت از زندگی (SWLS)دینر و همکاران (1985) تهیه که دارای 5 گزاره می باشد.
به منظور بررسی هماهنگی درونی سوالات مقیاس از ضریب آلفای کرنباخ استفاده شد. دامنه ضرایب همبستگی بین 43/0 تا 69/0 با میانگین 56/0 بوده است. همچنین دامنه ضرایب همبستگی سوالات با نمره کل مقیاس بین54/0 تا 73/0 با میانگین 73/0 بوده است. و به صورت لیکرت 7 درجه ای کاملا موافقم تا کاملا مخالفم درجه بندی می شود.
بهزیستی روانشناختی
تعریف مفهومی
بهزیستی روانشناختی به کلیه فرایندهایی که باعث رضایت کلی فرد از زندگی شود تا فرد روحیه بهتری داشته و با آرامش زندگی کند.بهزیستی روانشناختی به معنای قابلیت یافتن تمام استعدادهای فرد است . داشتن نگرش مثبت نسبت به خود، پذیرفتن جنبه های مختلف خود ، و داشتن احساس مثبت نسبت به زندگی گذشته خود است (بهاری،1388).
تعریف عملیاتی
پرسشنامه بهزیستی روانشناختی شامل 77 ماده است که برای سنجش بهزیستی روانشناختی می باشد. این ابزار توسط ریف و کیز (1995) تهیه شده است و برای اولین بار زنجانی طبسی (1383) آنرا در ایران اجرا کرده اند. این پرسشنامه از 6 خرده مقیاس و به صورت طرح لیکرت نمره گذاری می شود. کوچکی و بیانی (1387)، ضریب پایایی به روش بازآزمایی مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف را 82/0 و همبستگی مقیاس بهزیستی روانشناختی را با مقیاس های رضایت از زندگی، پرسشنامه شادکامی آکسفورد و پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ به ترتیب 47/0، 59/0، 46/0 گزارش نمودند. زنجانی طبسی (1383) برای بررسی روایی محتوایی این پرسشنامه خرده مقیاسهای آن را با هم همبسته نمود که ضرایب همبستگی بدست آمده بین خرده مقیاس های آن، نشان دهنده روایی نسبتا مطلوب این پرسشنامه می باشد. این نتایج نشان می دهند که پرسشنامه بهزیستی روانشناختی از روایی محتوایی لازم برخوردار است.
فرسودگی شغلی
تعریف مفهومی :
این مفهوم به عنوان پاسخی به استرس مزمن ناشی از سروکار داشتن با افراد اشاره دارد که نشانگان مرکزی آن احساس خستگی هیجانی است و رشد و تحول یک نگرش منفی، بدبینانه در مورد افرادی که فرد با آنها سروکار دارد (شخصیت زدایی). مولفه سوم مربوط به تحول نگرشهای منفی در ارتباط با شغل است (پیشرفت شخصی کاهش یافته) (طباطبایی،1396).
تعریف عملیاتی :
فرسودگی شغلی نمره ای است که از پاسخ آزمودنی به سوالات پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ و جکسون (1994)حاصل می شود. دارای 25 سوال است که در مجموع شامل چهار خرده آزمون: خستگی عاطفی، عملکرد شخصی، مسخ شخصیتی و درگیری شخصی می باشد. در هر خرده آزمون د ومقیاس فراوانی و شدت وجود دارد. از این 25 سوال، 9 سوال به خستگی عاطفی،8 سوال به عملکرد شخصی، 5 سوال به مسخ شخصیت، و 3 سوال به درگیری اختصاص دارد.
پایایی این مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ را ماسلاچ و جکسون (1994)، برای فراوانی83/0 و برای شدت 84/0 گزارش کرده اند. شمن آنکه پایایی هر سه خرده آزمون اصلی بین72/0 تا 89/0 محاسبه شده است.
فصل اول کلیات پژوهش 1
1-1-بیان مسئله 2
1-2-اهمیت و ضرورت پژوهش 7
1-3-اهداف پژوهش 8
1-3-1-اهداف اصلی 8
1-3-2- اهداف فرعی 8
1-4-فرضیه های پژوهش 8
1-4-1-فرضیه های اصلی 8
1-4-2- فرضیه های فرعی 8
1-5-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش 9
1-5-1- رضایت از زندگی 9
1-5-2- بهزیستی روانشناختی 10
1-5-3- فرسودگی شغلی 10
فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش 12
مقدمه 13
بهزیستی روانشناختی 13
نظریه های بهزیستی روان شناختی 14
تعاریف سلامت روانشناختی ( بهزیستی ) 14
دیدگاه لذت گرایی 18
دیدگاه فضیلت گرایانه 19
مولفه های بهزیستی 22
مولفه های بهزیستی روانشناختی 23
الگوی روان کاوی (فرویدی) 24
الگوی رفتارگرایی 25
الگوی انسان گرایی 26
نظریات نوین مبتنی بر شناخت درمانی 26
سلامت و بهزیستی روانی در مكتب اسلام 26
فرسودگی شغلی 29
ماهیت و تعریف فرسودگی شغلی 30
حالت فرآیندی فرسودگی شغلی 31
مدلها و رویکردهای فرسودگی شغلی 35
- مدل چرنیس 35
نظریه نگهداشت منابع 37
رضایت از زندگی 37
عوامل مرتبط با رضایت از زندگی 39
عوامل همبسته با رضایت از زندگی از دیدگاه وجودی 39
عوامل فرهنگی تأثیرگذار بر رضایت از زندگی 40
تحقیقات داخلی انجام شده در زمینه متغیرهای پژوهش 40
تحقیقات انجام شده در مورد رضایت از زندگی 40
تحقیقات انجام شده در مورد بهزیستی روانشناختی 46
تحقیقات انجام شده در مورد فرسودگی شغلی 48
فصل سوم روش شناسي پژوهش 50
3-1- مقدمه 51
3-2- روش تحقیق 51
3-3- جامعه آماري 52
3-6- ابزار پژوهش 52
3-7- روند اجراي پژوهش 55
3-8- روش گردآوري اطلاعات 55
3-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات: 55
فصل چهارم: یافته های پژوهش 56
4-1- مقدمه 57
4-2-آمار توصیفی 57
جدول 4-1- توزیع آزمودنی ها بر اساس جنس 57
نمودار 4-1- توزیع آزمودنی ها بر اساس جنس 57
جدول 4-2-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس سن 58
نمودار 4-2-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس سن 58
جدول 4-3- توزیع آزمودنی ها بر اساس وضعیت تاهل 59
نمودار 4-3- توزیع آزمودنی ها بر اساس وضعیت تاهل 59
جدول 4-4-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس میزان تحصیلات 60
نمودار 4-4-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس میزان تحصیلات 60
جدول 4-5-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس نوع استخدام 61
نمودار 4-5-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس نوع استخدام 61
جدول 4-6-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس نوع استخدام 62
نمودار 4-6-توزیع آزمودنیهای شرکت کننده در پژوهش بر اساس نوع استخدام 62
جدول شماره 4-7- میانگین و انحراف معیار زیرمقیاسهای فرسودگی شغلی 63
جدول شماره 4-8- میانگین و انحراف معیار مقیاس رضایت از زندگی 63
جدول شماره 4-9- میانگین و انحراف معیار مقیاس و زیرمقیاسهای بهزیستی روانشناختی 64
4-3-آمار استنباطی 65
جدول شماره 4-10 بررسی رابطه همبستگی بین رضایت از زندگی و فرسودگی شغلی 65
جدول شماره 4-11 بررسی رابطه همبستگی بین رضایت از زندگی و بهزیستی روانشناختی 66
جدول شماره 4-12 بررسی رابطه همبستگی بین فرسودگی شغلی و بهزیستی روانشناختی 67
فصل پنجم بحث و نتیجه گیری 68
5-1- بحث و نتیجه گیری 69
5-2- محدودیتهای پژوهش 77
5-3- پیشنهادها 77
5-3-1- پیشنهادهای پژوهشی 77
5-3-2- پیشنهادهای کاربردی 78