دانلود پایان نامه روانشناسی با عنوان پیش بینی مثلث عشق براساس ویژگی های سرشتی و منشی شخصیت

پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش بینی مثلث عشق براساس ویژگی های سرشتی و منشی شخصیت انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ روش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان متاهل( با سابقه حداقل 2 سال ازدواج) و دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی بودند. حجم جامعه در مجموع 140 نفربودند که به منظور نمونه گیری از طریق فرمول کوکران حجم نمونه 100 نفر محاسبه شد. و در ادامه پاسخگوی پرسشنامه عشق استرنبرگ(1987) و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﺔ سرشت و منش ﻛﻠﻮﻧﻴﻨﺠﺮ، ﭘﺮاﻳﺰﺑﻚ و ﺳـﻮراﻛﻴﻚ (TCI)(1991)، بودند داده های به دست آمده از طریق نرم افزار spss22 و با استفاده از آزمون ضريب همبستگي پيرسون و رگرسیون چند گانه تحلیل شدند و یافته نشان داد که بین ویژگی های سرشتی و منشی شخصیت با مثلث عشق رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. نتایج نشان داد اجتناب از آسیب و وابستگی به پاداش و تعالی بخشی توان پیش بینی صمیمیت را دارند. همچنین اجتناب از آسیب و وابستگی به پاداش توان پیش بینی تعهد و شور از مولفه های مثلث عشق را دارند. می توانید این تحقیق روانشناسی را به صورت فایل word دانلود نمایید.

مقدمه

ابعاد سرشتی ومنشی شخصیت شامل جنبه های فوتایپی و ژنوتایپی است و دارای سامانه هایی در مغز می باشد. این سامانه ها دارای سازمان یافتگی کارکردی متشکل از سیستم ها متفاوت و مستقل از یکدیگر برای فعال سازی، تداوم و بازداری رفتاری در پاسخگویی به گروه های معینی از محرک ها هستند(کلونینیجر، 2000). در حالی که ابعاد منشی به ویژگی های اطلاق می شود که تحت تاثیر عوامل محیطی در ساختار شخصیت به وجود می آید. کلونینجر در مدل زیستی –روانی خود این دو بعد را مطرح کرده است. وی مدل شصیتی اولیه خود را که که مدلی سه بعدی است  براساس انتقال دهنده های عصبی دوپامین-سروتونین و نوراپی نفرین طراحی کرد و سه صفت یا بعد سرشتی، نوجویی، آسیب پرهیزی و پاداش وابستگی را به ترتیب به سطوح این  ناقل های عصبی نسبت داده است. در حالی که منش شناسی شخصیت به تفاوت های بین فردی در انگاره های  مربوط  به خودپنداره اهداف و ارزش ها اشاره دارد(یانگ و همکاران، 2015).از جمله عوامل تعیین کننده رضایتمندی از زندگی زناشویی وجود عشق و کیفیت ان است. عشق بین زوجین و کیفیت آن در پژوهش های مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته است و صاحبنظران بسیاری به آن پرداخته اند. یکی از مهم ترین و مورد توجه ترین نظریه ها که به تبیین ااجزا و انواع عشق می پردزد، نظریه مثلثی عشق است که توسط یکی از روانشناسان معاصر به نام اشترنبرگ ابداع شده و به نام خود او مشهور می باشد(میوا، 2011).

بیان مسئله

کلونینجر (2004 و 2006) یکی از نظریه پردازان زیستی شخصیت است که با نگاه و تاکید بر بنیان های زیستی شخصیت، چهارچوب نظری مستحکمی را در دو زمینه سرشت  و منش  پدید آورده است.مفهوم سرشت د دیدگاه کلونینجر به تفاوت های فردی در زمینه پاسخ های هیجانی اساسی اشاره دارد و سرشت صفات ارثی هستند که ر سراسر زندگی ثابت و پایدار می مانند. از سوی دیگرمنش که ممکن است رشد یافته  و یا رشد نایافته  باشد، منعکس کننده اهداف زندگی، نظام ارزشی و هیجانات خودآگاه فرد است، ولی ابعاد منش کمتر ارثی است و اغلب تحت تاثیر یادگیری اجتماعی قرار می گیرد(تاکه اوچی، میرکا، تامادا، سوزوکی، لو و همکاران ، 2011) . با این دیدگاه سرشت شامل چهار بعد نوجویی (NS)، اجتناب از آسیب (HA)، وابستگی به پاداش (RD) و پشتکار (PS) است. نوجویی با نظام فعال سازی رفتاری یا نظام وابستگی به پاداش، اجتناب از آسیب با فعالیت نظام بازداری رفتاری یا تنبیه، وابستگی به پاداش با تقویت اجتماعی و حساسیت به محرک ها و پشتکار به حفظ رفتاری خاص در شرایط خاموش سازی مرتبط هستند(آدان، گرابولوسا، ساسی و ناتالی ، 2009). منش نیز در دیدگاه زیستی کلونینجر سه بعد خود راهبردی (SD)، همکاری (C) و تعالی بخشی خود (ST) را شامل می شود. خود راهبردی عبارت است از ظرفیت رفتار منظم به منظور سازگاری با اصول، اهداف و باورهای شخص. همکاری در برگیرنده رفتارهای موافق با هنجارهای اجتماع به عنوان شاخصی از سازگاری اجتماعی است.

تعالی بخشی خود نیز  از توانایی پذیرش و ادراک خویش و محیط به عنوان یک کل یکپارچه تشکیل می شود. ترکیب و یکپارچگی ابعاد سرشت و منش منتهی به شکل گیری نظریه زیستی- اجتماعی شخصیت می شود(آدان و همکاران، 2009).

نظریه کلونینجر در جمعیت بالینی کرده و سعی نموده اند تا با بررسی اختلالات روانی مختلف، به شناسایی هر چه بهتر عوامل دخیل در این اختلالات کمک کنند(کالاتی، گیگلینک، روجسکا، هارتمن، مولر و رانچی ، 2008).

سه مؤلفه‌ي رفتار، شناخت و هيجان در دهه‌هاي اخير، اساس و بنيان پديده‌هاي رواني شناخته شده است و عشق نيز به عنوان يك پديده‌ي رواني از اين موضوع مستثني نيست. بنابراين مي‌توانيم بگوييم كه « اشتياق » مؤلفه‌ي هيجاني عشق، «صميميت» مؤ‌لفه‌ي «رفتاري» و «تعهد» قسمت شناختي آن است. انسان در زندگي خود مقاطع و مراحل حساسي را پشت سر می گذارد. يكي از اين مراحل حساس و سرنوشت ساز مسأله ازدواج و تشكيل زندگي مشترك است و مهمتر از اين مرحله تلاش هر يك از زوجين براي حفظ اين زندگي مشترك و حتي المكان رسيدن به درجات عالي رضايت بخش زناشويي است تا در سايه اين رضايت بتوانند به اهداف مورد نظرشان از ازدواج دست يابند. رابطه زناشويي در زندگي مانند هر رابطه ديگري داراي جنبه هاي مثبت و منفي میباشد، مهمترين عامل شاخص و تعيين كننده در ازدواج، كيفيت و نوع رابطه بين زن و شوهر است(گاتمن ،2002). لازمه حفظ روابط زناشويي تعهد، حساسيت، سخاوت، ملاحظه، صميميت، وفاداري، مسئوليت، اعتماد و اطمينان مي باشد. زن و شوهر به همكاري، مودت و حسن تفاهم نياز دارند. بايد انعطاف پذير، پذيرنده و بخشنده باشند، بايد خطاهاي يكديگر را تحمل كنند و به خصوصيات هم بها بدهند. تنها درصورت وجود اين خصوصيات و تقويت آنها است كه به مرور ايام، ازدواج به بلوغ و خودشكوفايي میرسد(کوردوتیس ،2015). فرويد معتقد است كه همه چيزهايي كه تاكنون به دست آورده ايد و تمام چيزهايي را كه انتظار داريد به دست آوريد، خواه همسر يا والد خوبي باشيد و حتي حالت سلامت عمومی شما می تواند تحت تأثير شخصيت شما و شخصيت افرادي كه با آنها تعامل دارید قرار می گیرد. مازلو عشق را با میل جنسی كه يك نياز فيزيولوژيكي است برابر نمی دانست اما قبول داشت كه ميل جنسي يك راه براي بيان نياز عشق است( شولتز و شولتز ،1998). روان شناسان عشق را يك هيجان اساسي و مثبت معرفي می كنند، اما در مورد مفهوم عشق و انواع آن اتفاق نظر ندارند. روانشناسان فرهنگي از جمله افرادي هستند كه به مفهوم سازي عشق توجه نموده اند. برخي تفاوتهاي فرهنگي نيز در مورد مفهوم عشق وجود دارد و حتي معناي عشق از يك دوره تاريخي به دوره ديگر نيز متفاوت است. فرويد سلامت روان شناختي را به طور خلاصه توانايي عشق ورزيدن و كاركردن تعريف می كند. به اعتقاد مازلو نياز به عشق ورزيدن نه تنها پاسخي به يك نقص نيست، بلكه فرآيندي است كه به وسيله تكانه هاي ايجاد كننده خودشكوفايي، برانگيخته می شود.اريكسون مرحله جواني و اوان بزرگسالي را مرحله پيوند زناشويي و صميميت در مقابل انزوا مي داند، او معتقد است كه در اين دوره ما نوعي كار خلاق را به عهده مي گيريم و با ديگران روابط صميمی برقرار می كنيم و پيوند زناشويي ايجاد می نماييم.

اهمیت و ضرورت

باتوجه به خلا اطلاعاتی در زمینه وضعیت موجود مثلث عشق،ویژگی های سرشتی و منشی شخصیت هرگونه برنامه ریزی در این زمینه سلیقه ای بوده و راه به جایی نخواهد برد. بنابراین به منظور توصیف وضعیت موجود متغیرهای ذکرشده و همچنین تعیین سهم هرکدام از متغیرهای ویژگی های سرشتی و منشی در مثلث عشق بسیار ضروری است در یک پژوهش واحد همه این متغیرها مشخص شود تا با برنامه ریزی لازم در ارتقا و بهبود وضعیت عشق در زوجین و کاهش مشکلات زناشویی تلاش نمود.

تعریف مفهومی مثلث عشق

از نظر استرنبرگ سه بعد عشق، به ندرت در فردی به طور مساوی جمع می‌شود و با توجه به میزان وجود هر یک از این ابعاد روابط عاشقانه متفاوت است. از دیدگاه جامعه‌شناسی نیز در بسیاری از روابط، ما شاهد تبلور یک و یا دو ویژگی از ویژگی‌های مطرح شده، به‌طور مجزا هستیم که متاسفانه به خطا عشق گفته شده‌اند. از ترکیب ابعاد عشق ما شاهد ۸ نوع حالت یا نوع عشق هستیم که عبارتند از:

۱. فقدان عشق: زمانی است که ابعاد سه گانه‌ی عشق در روابط افراد بسیار کمرنگ است یا اصلا وجود ندارد. مثل بسیاری از روابط رسمی که افراد مرتبط با همدیگر دارند.

۲. مهر و علاقه: به نوعی رابطه اجتماعی قلمداد می‌شود که طرفین نسبت به یکدیگر احساس صمیمیت می‌کنند. بدون آنکه در این رابطه تعهد و شور و هیجان دخیل باشد. در واقع کشش و تمایلی است که به سبب شباهت رفتاری میان دو نفر ایجاد شده است، مانند علاقه دو همکار به یکدیگر.

۳. دلباختگی: تنها ظهور بی‌شائبه‌ی احساس و هیجان نسبت به دیگری است، مانند ابراز تمایل به دیگری در سنین التهابات جنسی و جسمی. در این نوع عشق بعد شوریدگی بر روابط افراد حاکم است و احساسات جنسی و اشتیاق شدید به شریک و یار را درگیر می‌کند.

۴. عشق تهی: در واقع نوعی رابطه‌ی اجتماعی است که از ویژگی تعهد و وفاداری بهره مند است،   بدون آنکه درگیری احساسی و عاقلانه ای میان طرفین وجود داشته باشد. مثل تعصب نسبت به دوست. در این نوع عشق، انسانها دارای رابطه‌ی عاطفی طولانی متقابل هستند و یا آنقدر با هم مانده اند که بهم عادت کرده‌اند و یا به علت ترس از بی پناهی و بی کسی به وجود  می‌آید.( استرنبرگ  ،۱۹۸۷).

۵. عشق آرمانی: از شور و هیجان و صمیمیت بهره مند است ولی تعهد واحساس متقابل در آن دیده نمی‌شود. در این رابطه، طرفین احساس یکدیگر را به تلاطم می‌کشند و از شباهت رفتار و کردار یکدیگر به صمیمیت می‌رسند، اما چون تعهد و وفاداری حضور ندارد برای رشد و بالندگی یکدیگر عهد و پیمانی ندارند. خودافشایی بسیار بالاست و طرفین به دلیل این خود افشایی و بیان عقاید خود ترس از طرد شدن ندارند. با این حال به دلیل فقدان تعهد امکان تداوم این عشق اندک است.

۶. عشق رفاقتی: دراین رابطه صمیمیت و تعهد موج می‌زند اما فقدان آمیزش تعهد و صمیمیت با هیجانات و عواطف، این نوع رابطه را در دراز مدت دچار خستگی می نماید. این نوع عشق همراه با مقدار زیادی صمیمیت است و روابط جنسی در آن نیست یا خیلی کمرنگ است. بیشتر عشق های آرمانی اگر به درازا بکشند به این نوع عشق تبدیل می‌شوند، مثل عشقی که بین زوج هایی که فرزند دارند مشاهده می‌گردد.

تحلیل علمی عشق

زیگموند فروید  (1939-1856) تا اندازه‌ای آغازگر تحقیق در این زمینه بود. او ایده آل‌های فلسفی مسیحیت را در مورد عشق متعالی و همگانی به چالش کشید. از نظر او میل به عشق به صورت یک غریزه اصلی با شخص زاده مي‌شود. فروید از بسیاری جهات، احیاء کننده نظر یونانیان در مورد عشق، بعنوان خشمی بی دلیل بود.در حالی که نظریات فروید به سرعت مورد مخالفت سایرین قرار مي‌گرفت او همچنان فردی مهم به شمار مي‌رفت. چرا که او کسی بود که عشق را کالبد شکافی و تشریح کرد و آن را به موضوعی برای تحقیق و مباحثه تبدیل نمود.سایرین، نظیر هیولاک الیس ، تلاش داشتند مفاهیم عشق و سکس را مجدداً مورد آزمایش و ارزیابی قرار دهند. روانشناسان در دهه 60 قرن بیستم، وارد این حیطه شدند تا انواع مختلف عشق را از یکدیگر بازشناسند.الاین هارت  فیلد، یکی از پیشگامان این راه، این ایده را مطرح نمود که افراد خود، انواع مختلف عشق را تشخیص مي‌دهند و در طول زندگی خود ممکن است در زمانهای مختلف آن را تجربه کنند.او اظهار داشت شهوت، بخش لذت، اما احساس بسیار قوی است که در این میان دخیل است و پتانسیل نا استواری یک ارتباط را پدید مي‌آورد. عاشقان در پی استواری ارتباط هستند و اغلب به دوستی و شهوت تمایل دارند. عشق رومانتیک در عمل توسط واقعیت به مفهومی پیچیده تبدیل مي‌شود. باول بای ، تئوری مشروحی را پایه گذاری کرد که بر مبنای آن وابستگی کودک انسان به والدین، پیش درآمد زیربنایی است برای عشق بشری(دی مانک ،2016).

جای تعجب نیست که برخی از محققان دریافته‌اند که مردان و زنان تا حدود زیادی در مورد تعریف خود از عشق متفاوتند. آنها متوجه تمایلی در مردان برای توصیف خود بعنوان خود یک شرکت کننده در یک بازی شدند.در حالی که توصیف زنان از خود، با عناوینی چون، پایبند به دوستی، اهل عمل، اما همچنان وابسته توام بود.مردان به آرمان عشق نوع دوستانه بیشتر از زنان معتقدند در حالی که زنان بیشتر واقع بین هستند. در هر صورت هم مردان و هم زنان بر عشق شهوانی تاکید دارند و این مسئله حتی اگر در گذشته نیز بوده اما امروزه تنها به دنیای غرب تعلق ندارد.بر طبق نظریات جانکوویاک  و سایرین، عشق رومانتیک نه مقوله‌ای عالمگیر است. روانشناسی واقعی عشق، نیز مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر روانشناسی، چنین دریافت شده است که عشق شدید، از انگیزشی سکسی متمایز است. چیزی که در گذشته اغلب فرض مي‌شود اما اکنون به اثبات رسیده است. اکنون چنین به نظر مي‌رسد که عشق با دو سیستم اولیه همزمان گیر در ارتباط است. تمایل جنسی و وابستگی مرد و زن. بر اساس این تئوری میل جنسی، افراد را بر آن مي‌دارد تا در پی یافتن شریک مناسبی جهت رسیدن به این اتحاد باشند. در حالی که جذابیت رمانتیک افراد را قادر یم سازد تا در پی شریک خاص و ترجیح این شریک بر سایرین باشند(استرسوسکی ،2016).

دیدگاههایی در رابطه با عشق

نظریه کاپل آنیوس

آندره آس کاپل آنیوس را مي‌توان بعنوان بانی روانشناسی عشق در نظر گرفت. وی تلاش کرده تا با مطرح نمودن عشق با شکوه به مفاهیم عشق از دیدگاه روانشناسی بپردازد. کاپل آینوس در کتاب معروف خود تحت عنوان «هنر عشق باشکوه »، عشق را فارغ از غرایز جنسی فرض نموده و مفاهیمی از قبیل منزلت، آزادی عمل، تصور از ایده آل و یکتایی پاک را عنوان می‌نماید. پنج عامل در نظریه پردازی وی موثر واقع گردیدند:

1-         رویکرد افلاطون

2-         اشعار یونانیان باستان

3-         افسانه های روم قدیم

4-         آداب و رسوم مردم جنوب فرانسه

5-         فرهنگ مردم شمال انگلستان

عناصر عشق از دیدگاه کاپل آنیوس هفت عنصر بود: تصور ایده آل گرایانه، رفتار موقرانه، حسادت، برانگیختگی جسمانی، یکتایی پاک، غرق شدن و اشتغال ذهنی. (قشقایی، 1393).

نقاط قوت و ضعف نظریه کاپل آنیوس

مهمترین نقاط قوت و ضعف نظریه کاپل آنیوس

مهمترین نقاط قوت رویکرد کاپل آنیوس، قابل فهم بودن عناصر سازنده عشق است زیرا که این واژگان برای تمامی اقشار جامعه قابل تفهیم بوده و به راحتی مي‌توان آن را توصیف و تبیین نمود و دیگر بهره گیری از واژه‌های نوین و مفهوم سازی در روانشناسی عشق است که این اقدام را با استفاده از ادبیات یونان و روم باستان صورت داده است. علاوه بر نقاط قوت، مي‌توان به نقاط ضعف تاکید کرد که به عدم شناخت دقیق از مفاهیم آماری و شیوه های روان سنجی معطوف است. وی مفاهیم هفت گانه را با عناصر مجزا مطرح مي‌کند ولی این عناصر با یکدیگر همپوشی دارند و به عنوان عوامل و عناصر سازنده شناخته نمی شوند(قشقایی،1393).

مقدمه     11

بیان مسئله            11

اهمیت و ضرورت 14

متغیرهای پژوهش  14

الف)متغیر های ملاک:         14

ب)متغیرهای پیش بینی:       15

اهداف پژوهش      15

الف) هدف اصلي(کلی) تحقيق:           15

ب) هدف فرعي(اختصاصی):            15

فرضیات پژوهش   15

فرضیه اصلی        15

فرضیه فرعی        15

تعاریف مفاهیم       15

تعریف مفهومی مثلث عشق   15

تعریف عملیاتی مثلث عشق   17

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه     19

تعریف عشق         19

عاشق شدن یا بودن به معنای 20

انواع عشق           22

-عشق برادرانه      22

-عشق جنسی        22

-عشق به خود       23

-عشق الهی          23

نظریه های زیست شناسی عشق          23

تحلیل علمی عشق   25

دیدگاههایی در رابطه با عشق 27

نظریه کاپل آنیوس  27

نقاط قوت و ضعف نظریه کاپل آنیوس  27

مهمترین نقاط قوت و ضعف نظریه کاپل آنیوس   27

نظریه رابین         28

نظریه هاتفیلد        29

نظریه مثلثی عشق استرنبرگ 30

تاریخچه‌ای از رابرت جی.استرنبرگ    30

عناصر تشکیل دهنده نظریه استرنبرگ 31

نقاط قوت و ضعف نظریه استرنبرگ   39

-نقاط قوت نظریه استرنبرگ  40

تحقیقات انجام شده توسط هازان و شاور 40

تحقيقات لويت       41

تحقيقات فيشر        42

توصيف «روان» سبك نئوكلاسيك، در قالب مثلث عشق استرنبرگ    43

سرشت و منش      46

نظریات زیستی شخصیت      49

نظریه عاملی زیستی هانس آیزنک       49

نظریه عاملی آیزنک           50

سلسله مراتب سازمان رفتار   51

ابعاد شخصیت       51

برون گرایی         53

روان رنجور خویی 54

روان پریش خویی  54

مبانی زیستی شخصیت         55

نظریه رابرت کلونیجر:        56

پیشینه تحقیقات      59

الف-پژوهش های داخلی       59

ب-پژوهش های خارجی       61

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

مقدمه     63

روش پژوهش       63

جامعه آماری         63

نمونه و روش نمونه گیری    64

ابزارهای پژوهش   64

روش های تجزیه و تحلیل داده های پژوهش       65

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های پژوهش

مقدمه     66

شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش           67

تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش     68

یافته های فرضیات پژوهش   69

فرضیه اصلی        69

فرضیه فرعی        69

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه     79

خلاصه پژوهش     79

بحث و نتیجه گیری            80

نتایج فرضیات       80

فرضیه اصلی        80

محدودیت های پژوهش        82

پیشنهادهای پژوهش            83

منابع فارسی         84

منابع انگلیسی       87