این مقاله ضمن بررسی سه دوره آغاز، اوج و رکود تمدن اسلامی به این مسئله می پردازد که آیا تمدن اسلامی در پیشرفت های تمدن غرب تأثیرگذار بوده است؟ این مقاله بر آن است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و از طریق مطالعه آثار محققان حوزه تمدن اسلام و غرب ضمن بیان دوران اقتدار تمدن اسلامی، اذهان مسلمانان را برای رسیدن به خودباوری و خودآگاهی روشن کند و تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب را آشکار سازد. می توانید این تحقیق رشته معارف اسلامی را به صورت فایل word دانلود نمایید.
مقدمه
این مقاله ضمن بررسی سه دوره آغاز، اوج و رکود تمدن اسلامی به این مسئله می پردازد که آیا تمدن اسلامی در پیشرفت های تمدن غرب تأثیرگذار بوده است؟ محققان زیادی در این زمینه به پژوهش پرداختند؛ بسیاری بر این باورند که نمی توان از تاثیر تمدن اسلامی بر سایر تمدن ها چشم پوشی کرد. برخی نیز منکر تعامل دوران طلایی تمدن اسلامی با غرب شده اند. قطعیت تولید علم در تمدن اسلامی ثابت می کند مسلمانان دستاوردهای ناب تمدن های پیشین را با آموزه های اسلامی درهم آمیختند و ضمن پیشرفت های علمی چشمگیر، مبنایی برای ایجاد تمدن غرب شدند. این مقاله بر آن است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و از طریق مطالعه آثار محققان حوزه تمدن اسلام و غرب ضمن بیان دوران اقتدار تمدن اسلامی، اذهان مسلمانان را برای رسیدن به خودباوری و خودآگاهی روشن کند و تاثیر تمدن اسلامی بر تمدن غرب را آشکار سازد.
مطالعه عصر درخشش تمدن اسلامی و یاداوری آن دوران غرورآفرین و تماشای انحطاط مسلمانان معاصر بسیار تاثر برانگیز است. این اندوه زمانی افزونی می یابد که اروپای قرون وسطا، که به تصریح تمام دانشمندان تمدن شناس از فرهنگ بهره ای نداشت، به چنان عظمت مادی دست یافت که چشم ها را خیره نمود و جوانان ایرانی غافل از تاریخ درخشان و زیبای تمدن اسلامی را به بحران بی هویتی کشاند.
مزایای تعامل تمدن اسلام و غرب
1. کشف و شناسایی عوامل شکوفایی تمدن اسلام و کوشش در جهت تقویت آن ها;
2. کشف و شناسایی عوامل انحطاط تمدن اسلام و کوشش در جهت جلوگیری از ظهور مجدد آن عوامل;
3. شناخت نقاط عطف و روشن تمدن اسلام و معرفی آثار فرهنگی - علمی این تمدن براساس اسناد و مدارک در جهت تکذیب شرق شناسان متعصبی که سعی در مبهم نشان دادن و تاریک نمودن این نقاط درخشان دارند;
4. بازیابی هویت اسلامی مسلمانان در جهت اتکا بر گذشته خویش و اجتناب از حقارت و بی هویتی آنان;
5. اگر گفت وگوی تمدن ها را به معنای تعامل تمدن ها و دست کم شناسایی عناصر تمدنی و اخذ و اقتباس وجوه مثبت یک تمدن بدانیم، تعامل تمدن اسلام و غرب می تواند تجربه مفیدی را در این زمینه، فراروی ما قرار دهد.
با توجه به تعریف اصطلاحی که از «تمدن » ارائه شد، می توان «تمدن اسلامی » را این گونه تعریف کرد: مجموعه هماهنگ و سازمان یافته ای از عقاید، باورها، سنن، خلاقیت ها، اختراعات و فنون و علم که به نحوی از انحا متاثر از اندیشه اسلامی بوده و در جامعه اسلامی و مسلمانان فراهم آمده باشد. اسلام با ظهور خود در جامعه جاهلی آن روز، با اعلان فرمان «اقرا» ، که نمادی از علم و اندیشه بود، اولا، باورها و اعتقادات، ارزش های آن روز را باطل و باورها، اعتقادات و ارزش های نوین را آفرید. ثانیا، حقوق و قوانین را متحول کرد; ثالثا با بسترسازی، زمینه علم و هنر و فن آوری را فراهم ساخت.
هرچند به عقیده توین بی تمدن اسلامی محصول ترکیب دو جامعه متمایز - یعنی جامعه ایرانی و جامعه عرب - می باشد، ولی درست تر آن است که بگوییم: تمدن اسلامی تمدن شرق قرون وسطاست که بنیان گذاران آن فقط ایرانی و عرب مسلمان نبودند، بلکه به طور محدود مسیحیان و یهودیان نیز در آن مشارکت داشتند. بنابراین، نام گذاری چنین تمدنی به «تمدن اسلامی » بدین لحاظ است که وجه غالب کسانی که به آفرینش این تمدن همت گماشتند مسلمانان بودند; اقوام، ملیت ها و نژادهای مختلفی که وجه مشترک آن ها را اعتقادات و اندیشه های اسلامی تشکیل داده است.
نتیجه گیری
روزگاری پرچم دانش به دست یونانیان، هندیان، ایرانیان، مصریان و بابلیان بود سپس این رسالت به تمدن درخشان اسلامی سپرده شد. مسلمانان با بهره گیری از تمدن های کهن و با جداکردن سره از ناسره و با آمیختن آن با آموزه های ناب اسلامی، تمدنی برتر ایجاد نمودند. اروپائیان نیز در جریان جنگهای صلیبی با مسلمانان آشنا شده و با بهره گیری از تمدن آنها و ضمن انکار این بهره وری، گوی سبقت در پیشرفت های علمی را از دست مسلمانان ربودند، ولی به جای آنکه دانش را در خدمت رفاه انسان و ارتقای سطح اخلاق و معنویتش به کار گیرند، با تبعیض، ستم و بی عدالتی آن را از جهت اصلی اش که تعالی انسان است منحرف کردند. بنابراین زمان آن رسیده است که بار دیگر مسلمانان با توجه به پویایی و شمول گرایی دین اسلام، با مراجعه به فرهنگ اصیل خویش جایگاه اصلی خود را بیابند و رسالت علمی جهان را به عهده گیرند و با آمیختن آن با معنویت اسلامی و شرقی به جهان چهره ای زیبا، آرام و مهربان ببخشند.
اسلام از قبایل جنگجوی اما پراکنده عرب، امتی واحد ساخت، جنگجویی اعراب و خصلت تهاجمی آن ها برای به وجود آمدن تمدن اسلامی لازم بود، اما به وحدت رساندن آن ها بر محور دیانت و ایجاد انگیزه برای رسیدن به کمال مطلوب، شکوفایی علم و ایمان و گسترش دین و مهم تر از همه، آموزش مسلمانان در مورد نحوه برخورد با قوم مورد تهاجم کاری است که آموزه های آن از اسلام سرچشمه گرفته و نمی توان آن ها را در فراهم ساختن مقدمات تمدن اسلامی نادیده گرفت.
مقدمه 4
مزایای تعامل تمدن اسلام و غرب 5
مفاهیم «تمدن » 5
رابطه تمدن با فرهنگ 5
تمدن اسلامی 6
تولد و انحطاط تمدن اسلامی 7
نقش اسلام در ایجاد تمدن اسلامی 10
2- مراحل پویایی علوم در تمدن اسلامی 12
رعایت ارزش های اخلاقی در مرحله نوآوری 16
مرحله بومی سازی فرهنگی 16
3- تاثیر تمدن اسلامی در اروپا 17
وضعیت فرهنگی - اجتماعی اروپا در قرون میانه 17
4- تجربه و علوم تجربی در تمدن اسلامی 25
1. ظهور اسلام و شکل گیری تمدن اسلامی: 27
2. دوران اوج تمدن اسلامی: 27
3. عصر رکود تمدن اسلامی: 29
3-1. عوامل درونی 29
3-2. عوامل بیرونی: 29
4. اسلام و خودآگاهی اروپا: 30
نتیجه گیری: 33
فهرست منابع و مآخذ: 35