این تحقیق حقوق به بیان مفهوم بغی می پردازد و به این سوالت پاسخ می دهد که ماهیت بغی از نظر حقوقی و فقهی چیست؟ آیا جرم بغی از جرایم تعزیری است یا حدی؟ آیا جرم بغی جرم عمومی است یا سیاسی و رسیدگی به آن در صلاحیت کدام دادگاه است؟ شما می توانید این تحقیق را از پورتال آموزش و پژوهش دانشگاهیان (پویان) به شکل فایل word دانلود نمایید.
چکیده
قانونگذار ایران در قانون مجازات اسلامی 1392، قیام مسلحانه علیه حکومت و اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را در ردیف جرایم حدی و تحت عنوان «بغی» جرم‌انگاری نموده و طی مواد 287 و 288 برای آن مجازات اعدام و تحت شرایطی حبس تعزیری پیش‌بینی کرده است. این اقدام قانونگذار در حدی تلقی‌کردن این جرم از یک سو و پیش‌بینی مجازات اعدام برای آن از سویی دیگر، ماهیت و احکام این جرم را با چالش جدی مواجه ساخته است. مقاله حاضر با هدف تبیین ماهیت این جرم از نظر حدّی یا تعزیری‌بودن، عمومی یا سیاسی‌بودن، مطلق یا مقیدبودن، سازمان‌یافته‌بودن یا نبودن و همچنین میزان انطباق یا عدم انطباق احکام آن با معیارها و موازین فقهی به مطالعه تطبیقی آن در فقه امامیه و حقوق ایران پرداخته است.
مقدمه
بغی از جمله جرایمی است که با هدف حفظ امنیت سیاسی و حاکمیت نظام اسلامی، جرم‌انگاری گردیده است؛ چراکه حفظ اسلام و ارزش‌های اسلامی وابسته به یک حاکمیت اسلامی قدرتمند است. برای حفظ ثبات و پایداری سیاسی یک جامعه اسلامی که پایه و اساس آن جامعه است، باید حاکمیت اسلامی دارای حریمی باشد که هیچ‌کس حق تعرض به آن را نداشته باشد.
هرچند عنوان امنیّت سیاسی، درزمره مصالح پنج‌گانه‌ای که مبنای جرم‌انگاری در شریعت مقدس اسلام هستند (عقل، دین، جان، مال و ناموس) قرار ندارد، با این حال می‌توان گفت، اگر در یک جامعه امنیت سیاسی برقرار نبوده و جامعه اسلامی دچار هرج و مرج باشد، هیچ‌یک از آن مصالح پنج‌گانه، قابل دفاع نخواهد بود؛ چراکه هر یک از این مصالح با وجود حاکمیت نظام اسلامی و عادلانه است که معنی می‌یابد و اگر نظام سیاسی یک کشور به واسطه قیام عده‌ای، متزلزل شده باشد، دیگر نمی‌توان به اجرای عدالت در جامعه و احیای حقوق از دست رفته مردم امیدوار بود. قانونگذار با این هدف در مواد 287 و 288 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قیام مسلحانه علیه اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را تحت عنوان بغی پیش‌بینی کرده است.
تعریف لغوی بغی
در مفردات راغب اصفهانی «بغی» به معنای تجاوز نمودن و یا درگذشتن از حد اعتدال و همچنین به معنای تکبر آمده است؛ برای مثال در آیه 23 سوره یونس «و یبغون فی الارض بغیر حق» بغی در مورد ستمکاران و تجاوزگران به کار رفته است. از نظر راغب بغی بر دو گونه است:
الف) پسندیده، یعنی درگذشتن از عدل به احسان و از امور واجب به مستحبات.
ب) تجاوز ناپسند و ناروا، یعنی از حق به باطل و به شک و شبهه رفتن
ارکان تشکیل‌دهنده بغی
رکن قانونی
رکن مادی
رکن روانی
نتیجه گیری
با عنایت به آنچه گفته شد، اولاً بغی از جمله جرایم تعزیری است نه حدی؛ چون مجازات خاصی برای آن در شرع پیش‌بینی نشده است، هرچند که قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 آن را جرم حدی محسوب کرده است. ثانیاً هرچند برخی از حقوقدانان، بغی را به لحاظ موضوع جرم و سوءنیت خاص مرتکب، جرم سیاسی می‌دانند لیکن سیاسی تلقی کردن این جرم با ماهیت جرم سیاسی که نوعاً جرمی غیر خشونت‌آمیز بوده و با انگیزه عدالت‌خواهانه و نوع‌دوستانه انجام می‌شود ناسازگاراست. مضافاً اینکه قانونگذار نیز در ماده 303 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 به‌صراحت، رسیدگی به این جرم را در صلاحیت دادگاه انقلاب قرار داده است و این اقدام، نشان می‌دهد که قانونگذار هم، تمایلی به سیاسی تلقی کردن این جرم نداشته است.
چکیده 4
مقدمه 4
1. مفهوم لغوی و اصطلاحی بغی 5
تعریف لغوی بغی 5
مفهوم بغی در اصطلاح فقهی 9
3ـ1. تعریف بغی در حقوق موضوعه ایران 12
2. ارکان تشکیل‌دهنده بغی 12
1ـ2. رکن قانونی 12
2ـ2. رکن مادی 13
3ـ2ـ2. وسیله ارتکاب جرم 17
4ـ2ـ2. موضوع جرم 18
5ـ2ـ2. نتیجه جرم 18
3ـ2. رکن روانی 19
1ـ3ـ2. سوء نیت عام 19
2ـ3ـ2. سوء نیت خاص 20
3ـ3ـ2. انگیزه 21
3. احکام ماهوی و شکلی جرم بغی 21
1ـ3. احکام ماهوی جرم بغی 22
1ـ1ـ3. احکام دفاعی جرم بغی 22
2ـ1ـ3. احکام کیفری بغی 27
2ـ3. احکام شکلی جرم بغی 29
1ـ2ـ3. راه‌های اثبات جرم بغی 29
2ـ2ـ3. دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم بغی 30
نتیجه گیری 31
منابع 33