بررسی قطعیت آراء در نظام کیفری ایران با توجه به اختیارات رئیس قوه قضائیه
در این بخش از پورتال آموزش و پژوهش دانشگاهیان(پویان) پروژه حقوق با موضوع بررسی قطعیت آراء در نظام کیفری ایران با توجه به اختیارات رئیس قوه قضائیه برای دانلود به صورت فایل Word ارائه شده است.
به عنوان یک قاعده کلی می توان اظهار داشت که قطعیت صادره هنگامی مصداق می یابد که امکان تجدید نظر خواهی و اعتراض به آن خواه از طریق عادی و خواه فوق العاده دیگر امکان پذیر نباشد. علی رغم رسمیت این اصل، گاه مجریان امور در اجرای مقررات کیفری که دارای ضمانت اجراهای شدید می باشند از روی عمد و بیشتر غیرعمد مرتکب اشتباهاتی می گردند که بسیاری از این اشتباهات به علت ویژگی خاص نوع بشر و روابط گسترده اجتماعی غیر قابل اجتناب است فلذا برای پاکسازی این اشتباهات و پیشگیری از آن و به منظور اجرای صحیح قانون و عدالت و کشف واقع که هدف اصلی در دادرسی جزایی است قانونگزاران طرقی را برای جبران اشتباهات قضایی پیش بینی کرده اند که اعاده دادرسی متداولترین و شناخته شده ترین روش در امور کیفری است
اگر هدف از اجراي قانون احقاق حق و رسيدن به عدالت قضايي باشد. اعاده دادرسي طريقه اي خاص و فوق العاده در فرايند دادرسي هاي کيفري است که راه را براي رفع اثر از اشتباهات قضايي و کشف حقيقت باز گزارده است. اعاده دادرسي به عنوان تنها طريقه اعتراض به احکام قطعي کيفري همواره مورد تأييد و اجراي نظامهاي مدون و متمدن دادرسي کيفري بوده است و در نظام قضايي ايران نيز چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب داراي حالت ثباتي در مجموعه هاي قوانين شکلي مصوب بوده است که اين امر بر خلاف ساير طرق اعتراض فوق العاده بوده که در تدوين و حذف آنها هيچگاه رويه ثابتي ملاحظه نشده است و با ملاحظه قوانين مصوب بعد از انقلاب عدم ثبات قانونگزاران در تدوين اين گونه طرق فوق العاده مشخص است.
بنابراين اگر چه قانونگزار پس از سالها کشمکش در خصوص شرعي يا غيرشرعي بودن تجديد نظر در نهايت ضمن تأکيد بر اصل قطعيت آراء در موارد متعددي عملاً تجديد نظر از احکام را ميسر دانسته که به نظر مي رسد اين استثناء بر اصل را آنچنان گسترده کرده که ديگر هيچ حکم قطعي باقي نمي ماند مگر آنکه به يکي از طرق منصوص قابل نقض و تجديد نظر مي بود، به همين دليل در سال 1381 نيز با سعي در جبران گذشته به حذف موارد و مراجع مختلف تجديد نظر اقدام کرد اما اين بار نيز در آزمون و خطاي ديگر موفق عمل نکرد و با تأسيس شعب تشخيص در ديوان عالي کشور براي تجديد نظر از احکام قطعي يکباره اين مرجع عالي را در حد يک دادگاه تالي تنزل داد و در سال1385 نيز با اصلاح ماده 18 قانون تشکيل دادگاههاي عمومي و انقلاب هر چند که تا حد بسياري از اشتباهات و نواقص قانون 1381 کاسته ولي همچنان با محق دانستن رئيس قوه قضائيه در جهت تجديد نظر از حکم قطعي خلاف بين شرع مرتکب نقض غرض شده و کماکان اصل قطعيت آراء کيفري را زير سئوال برده است.
فهرست عناوين
چکيده
پيش گفتار
فصل اول- کليات
مبحث اول- ماهيت و مفهوم قطعيت آراء
گفتار اول- تعريف موضوع از ديدگاه عرفي و قانوني
بند اول- تعريف حقوقدانان و دکترين حقوقي
بند دوم- تعريف قاوني قطعيت آراء کيفري
بند سوم- مقايسه قطعيت آراء کيفري با اعتبار امر مختومه کيفري
بند چهارم- مقايسه قطعيت آراء کيفري با قطعيت آراء در امور مدني
بند پنجم- اعتبار امر قضاوت شده کيفري در امور مدني
گفتار دوم- بررسي رويکرد فقه اسلامي در باب قطعيت آراء
بند اول- ديدگاه کلي اسلام نسبت به موضوع
بند دوم- مستندات فقهي قطعيت و اعتبار احکام
بند سوم- مستندات فقهي نقض احکام و تزلزل در اعتبار احکام
مبحث دوم- سيري تاريخي قطعيت آراء در نظام حقوقي ايران
گفتار اول- بررسي سير تحولات قانوني قبل از انقلاب اسلامي
بند اول – بررسي قانوم آيين دادرسي کيفري مصوب 1290 ه. ش
بند دوم- بررسي اصلاحات قانون آيين دادرسي کيفري مصوب 1352 ه. ش
بند سوم- بررسي قانون اصلاح پاره اي از قوانين دادگستري مصوب 1356 ه. ش
گفتار دوم-بررسي سير تحولات قانوني بعد از پيروزي انقلاب اسلامي
بند اول- برريسي مصوبات شوراي انقلاب
بند دوم- بررسي قانون اصلاح موادي از قانون آيين دادرسي کيفري مصوب 1361 ه. ش
بند سوم- بررسي قانون تعيين موارد تجديد نظر از احکام دادگاهها و نحوه رسيدگي به آنها مصوب 1367 ه. ش
بند چهارم- بررسي قانون تشکيل دادگاهاي کيفري 1 و 2 شعب ديوان عالي کشور مصوب 1368 ه. ش
بند پنجم- بررسي قانون تجديد نظر آراء دادگاهها مصوب 1372 ه. ش
بند ششم- بررسي قانون تشکيل دادگاههاي عمومي و انقلاب و قانون آيين دادرسي کيفري مصوب 1378 ه. ش
بند هفتم- بررسي قانون اصلاح قانون تشکيل دادگاههاي عمومي و انقلاب مصوب 1381 ه. ش
فصل دوم- بررسي قطعيت آراء کيفري با توجه به قوانين لازم الاجرا کنوني و آثار آن
مبحث اول- بررسي قانون اصلاح ماده 18 قانون تشکيل دادگاههلي عمومي و انقلاب
گفتار اول- پيشينه نقض آراء محاکم توسط عاليترين مقام قضايي
بند اول- بررسي موضوع در مصوبات قانوني قبل از انقلاب
بند دوم- بررسي ماده 2 قانون حدود اختيارات ووظايف رئيس قوه قضائيه
بند سوم- بررسي قانون موسوم به احياء دادسراها
بند چهارم- بررسي ماده 18 اصلاحي قانون اصلاح قانون تشکيل دادگاههاي عمومي و انقلاب
گفتار دوم- مکانيزم اجرايي نقض آراء قطعي به موجب ماده 18 اصلاحي
بند اول- اشخاص صالح در طرح درخواست تجديد نظر
بند دوم- شيوه و مهلت طرح درخواست تجديد نظر
بند سوم- مرجع پذيرش اعتراض و شيوه به جريان انداختن آن
گفتار سوم- بررسي اعاده دادرسي کيفري
بند اول- ماهيت و مبناي اعاده دادرسي
بند دوم- اوصاف و ويژگيهاي اعاده دادرسي کيفري
بند سوم- مقايسه اعاده دادرسي کيفري با اعاده دادرسي موضوع ماده 18 اصلاحي 1385
گفتار چهارم- تبيين و توضيح بين شرع
بند اول- تعريف مفهوم بين شرع
بند دوم- مقايسه شرع با قانون و ميزان ارتباط هر يک در نظام حقوقي جمهوري اسلامي ايران
بند سوم- بررسي تعارض نظر اجتهادي رئيس قوه قضائيه با نظر ولي فقيه و مشهور فقها
بند چهارم- بررسي موارد تعارض نظر ولي فقيه با مشهور فقها
مبحث دوم- آثار ايجاد تزلزل در قطعيت آراء محاکم
گفتار اول- آثار تزلزل آراء در امکان اجراي راي
بند اول- اعاده دادرسي کيفري و اجراي حکم قطعي
بند دوم- برررسي امکان اجراي حکم قطعي مورد اعتراض موضوع ماده 18 اصلاحي
گفتار دوم- آثار تزلزل آراء در اعتبار دستگاه قضايي و وضعيت قضاوت شوندگان
بند اول- اثر تزلزل آراء در اعتبار دستگاه قضايي
بند دوم- اثر تزلزل آراء در وضعيت متهمين
بند سوم- اثر تزلزل آراء در وضعيت شکات
نتيجه گيري
فهرست منابع و مآخذ