رشته بيوتكنولوژی در واقع یکی از گرایش های رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی است اما به عنوان یک رشته جداگانه نیز در مقطع دکترای پیوسته ارائه می شود.
اساس و پايه بيوتکنولوژي جديد را مي‌توان انتقال ژن‌هاي يک موجود به موجود ديگر و فعال ساختن آنها در موجود جديد دانست. فن‌آوري رو به گسترشي که امروزه به سرعت در صنايع دارويي، غذايي، پزشکي، شيميايي و کشاورزي وارد شده است. براي مثال ممکن است اين ژن‌ها وارد يک باکتري شوند و پس از فعال شدن، ترکيبات کم مقدار ولي باارزشي چون هورمون رشد يا انسولين ايجاد کنند يا ممکن است اين ژن‌ها به گياهان منتقل شده و گونه‌هايي را ايجاد کنند که در مقابل آفت‌کش‌ها مقاوم هستند يا اين که بازدهي بالايي دارند. به اين ترتيب استفاده از انسولين براي بيماران ديابتي محدوديت خاصي نخواهد داشت همچنين کشاورزان مي‌توانند در پرورش گياهاني چون سويا از سموم و آفت‌کش‌هاي کمتري استفاده کنند وبا استفاده از نژادهاي جديد، با همان سرمايه‌گذاري قبلي، محصولي تا چند برابر به دست آورند. رشته بيوتکنولوژي يک رشته کاربردي و ميان رشته‌اي مهندسي ـ علوم پايه است که قلمرو آن حداقل 33 حوزه تخصصي علوم را در برمي‌گيرد.
علم زیست فناوری از جمله علومی است که در چند سال اخیر با پیشرفت های مداوم مواجه بوده است. رشته بیوتکنولوژی به كاربرد روشهای علمی و فنی در تولید و یا تبدیل بعضی مواد به كمك عوامل بیولوژیك (میكروارگانیسمها، یاخته‌های گیاهی و جانوری و آنزیمها و... ) برای تولید كالا و خدمات در كشاورزی، صنایع غذایی، دارویی، پزشكی و سایر صنایع می پردازد.
زیست فناوری در 4 زمینه کلی کاربرد دارد که این زمینه ها عبارتند از: پزشکی(Red Biotechnology)، کشاورزی(Green Biotechnology)، دریایی(Blue Biotechnology) و صنعتی (white Biotechnology). موضوع امنیت مواد غذایی و تولید و تأمین مواد غذایی سالم برای انسان نیز از دغدغه هایی است که کارشناسان رشته بیوتکنولوژی برای تحقق کامل آن تلاش می کنند.